біяграфія
Шлюбы ў дынастычных сем'ях, як, уласна, і сама любоў, заўсёды былі пастаўленыя на службу дзяржаве. Нездарма ж спяваецца ў папулярнай песні, што ніводнаму каралю не дазволена ажаніцца па любові. Руская імператарская прозвішча не пазбегла такой долі, хоць у некаторых выпадках пачуцці ўсё ж мелі месца быць. Цяжка ўявіць, што адчувала адна з бакоў такога альянсу, апынуўшыся ў сітуацыі, калі яго ці яе прысутнасць пры двары выклікае толькі здзіўленне і абурэнне. Адказаць на гэтае пытанне магла б Кацярына Даўгарукага.Дзяцінства і юнацтва
Кацярына Міхайлаўна Далгарукі (па іншай транскрыпцыі - Долгорукова) належыць да адной з самых старажытных расійскіх прозвішчаў - Далгарукіх, нашчадкаў самога Рурыка. Сярод яе продкаў мноства гучных імёнаў, у тым ліку заснавальнік Масквы Юрый Далгарукі. З боку бацькі, нашчадкавага вайскоўца, князя Міхаіла Даўгарукага значыліся адмірал Восіп Дерибас, заснавальнік Адэсы, і прэзідэнт Імператарскай Акадэміі мастацтваў Іван Бецков.
Маці Вера Гаўрылаўна прыходзілася сястрой дзекабрыстаў Фёдару Вішнеўскаму. Сям'я складалася ў роднасных сувязях з нашчадкамі генерал-фельдмаршала Івана Юр'евіча Трубяцкога. Вядома, біяграфія такой тытулаванай асобы не магла застацца радавы.
Князь Далгарукі, па адных звестках, праматаў сямейнае стан, жывучы не па сродках, па іншых - сказаў на заканчэнне няўдалую здзелку. Маці з шасцю дзецьмі засталася без сродкаў. Імператар Аляксандр II ўзяў дзяцей на апеку: сыны паступілі ў пецярбургскія ваенныя ўстановы, а сёстры былі прынятыя ў Смольны інстытут, які курыравала імператрыца.
Па сведчанні французскага дыпламата Морыса Палеолага, дзяўчаты адрозніваліся выключнай прыгажосцю. З запісак самой Кацярыны вядома, што жыццё ў Смольным інстытуце ёй не падабалася.
Раман з імператарам
Саракагадовы Аляксандр II упершыню пазнаёміўся з Кацяй ў 1859 годзе, будучы ў гасцях у Далгарукіх ў іхным маёнтку. Будучай фаварытцы было тады 11 гадоў. Падчас вучобы дзяўчыны ў Смольным імператар па-бацькоўску апякаў яе. Зусім іншы інтарэс да Кацярыны ў Аляксандра паўстаў, калі той споўнілася 17 гадоў, і вучоба ў інстытуце высакародных дзяўчын завяршылася. Ня які сустракаў адмовы ў жанчын Аляксандр быў здзіўлены, што дзяўчына доўга заставалася непахіснай і не адпавядала ўзаемнасцю на настойванні самага Імператара ўсяе Русі.
Толькі праз год адносіны перайшлі ў блізкія. Месцам спатканняў стаў Бельведэр недалёка ад Петергофа. Калі Аляксандр выязджаў за мяжу або ў паездкі па Расіі, княгіня таемна iшла следам, жыла асобна. З часам княгіня Далгарукі атрымала доступ у палац.
Больш за тое, каб Кацярына пастаянна прысутнічала побач, Аляксандр прызначыў дзяўчыну фрэйлінай сваёй жонкі. Ён вельмі давяраў Кацярыне, абмяркоўваў з ёй дзяржаўныя пытанні і міжнародныя праблемы. Законная жонка імператара Марыя Аляксандраўна, занятая ўласным здароўем, не стала прадпрымаць відавочных дзеянняў, каб спыніць гэтыя адносіны.
Сувязь Аляксандра і Кацярыны выклікала вострую непрыязнасць і абурэньне ў сямейства Раманавых і арыстакратыі. У дзецях імператара і княгіні бачылі канкурэнтаў у пасада ў спадчыну, тым больш што Далгарукі з дзецьмі жыла ў адным палацы з спадчыннікам Аляксандрам III.
Алею ў агонь падлівала легенда пра тое, што 200 гадоў таму старажытны старац прадвесціў заўчасную смерць таму з дому Раманавых, хто ажэніцца на адной з Долгорукова. У якасці пацверджання прыводзіўся факт смерці Пятра II у дзень, прызначаны для вяселля з князёўнай Кацярынай Аляксееўнай Долгорукова. Дарэчы, гэтыя драматычныя падзеі згаданыя ў цыкле фільмаў пра расійскай гісторыі «Таямніцы палацавых пераваротаў».
Пасля смерці імператрыцы Марыі Аляксандраўны ў 1880 годзе, на 14-м годзе адносін, ледзь вытрымаўшы пакладзены жалобу, Аляксандр II ажаніўся на Кацярыне Даўгарукага. Такім паспешлівым шлюбам наўздагон пахавання імператар пайшоў насуперак праваслаўным традыцыям, якія павінен быў свята ахоўваць. Такую паспешнасць Аляксандр тлумачыў тым, што баяўся замахаў на сваё жыццё і хацеў забяспечыць годнае будучыню каханай жанчыне і дзецям.
Тым не менш, гэты морганатический шлюб называлі шчаслівым мезальянса. На момант, калі яны сталі законнымі мужам і жонкай, у Аляксандра і Кацярыны было трое дзяцей - Вольга, Кацярына і Георгій. Яшчэ адно дзіця памёр у дзяцінстве.
Жыццё дзяцей склалася па-рознаму. Вольга выйшла замуж за ўнука Аляксандра Пушкіна - графа Георга-Мікалая фон Меренберга. Кацярына была замужам за князем Аляксандрам Барятинским, пазней - князем Сяргеем Абаленскі, стала прафесійнай спявачкай, жыла ў Англіі.
З сынам выйшла цікавей. Георгій скончыў Сорбонский універсітэт, пасля ажаніўся з дачкой прынца Канстанціна Ольденбургского, які, у сваю чаргу, з'яўляўся унукам Кацярыны Паўлаўны, дачкі імператара Паўла I. Такі вось паварот гісторыі.
Сваім указам Аляксандр II завітаў Кацярыне тытул светлых княгіні Юр'еўская, дзеці былі ўзаконеныя заднім лікам і атрымалі прозвішча Юр'еўская. На імя Кацярыны Міхайлаўны ў банк ўклалі больш за 3 мільёны рублёў - велізарную па тых часах суму. Але, па некаторых звестках, жывучы ў Ніцы на шырокую нагу, княгіня растраціла грошы і амаль нічога не пакінула нашчадкам.
13 (1) Сакавік 1881 года Аляксандр II забіты нарадавольцаў. Пасля смерці мужа лёс княгіні юрьеўскай склалася адносна спакойна. Разумеючы, як непрыязнасць двара адаб'ецца на сям'і, Кацярына з'ехала з дзецьмі ў Ніцу, замуж больш не выйшла. Пад псеўданімам Віктар Лаферте выдала кнігу ўспамінаў пра мужа.
Зрэдку Кацярына Міхайлаўна прыязджала ў Пецярбург. У адзін з такіх прыездаў заўважыла, што плануе вярнуцца назусім і даваць балі. На што Аляксандр III у адказ параіў пайсці ў манастыр.
У Францыі яе часта наведвала ўнучка мужа, Вольга Аляксандраўна. У Малым Мармуровай палацы ў Пецярбургу зладзіла адкрыты для шырокай публікі музей памяці Аляксандра II. Захавалася шырокая перапіска гасудара і князёўны, якая паказвае іх шчырую гарачую прыхільнасць адзін да аднаго, фота членаў сям'і, малюнкі.
смерць
Княгіня Кацярына Далгарукі памерла ў Ніцы ў 1922 годзе, пахавана на Рускім могілках. Разам з ёй у склепе пахавана малодшая сястра Марыя Міхайлаўна Берг.памяць
Гісторыя кахання Кацярыны і Аляксандра знайшла водгук у літаратуры, жывапісу і кінематографе. Вобраз княгіні ўвасобілі актрысы Даніэль Дарьё, Ромі Шнайдэр, Вера Сотнікава, Наталля Антонава, Мар'яна царгародскага.
карціна:
- 1883 - Іван Крамской. «Невядомая» (як мяркуецца, партрэт Кацярыны)
кнігі:
- 1933 - Вялікі князь Аляксандр Міхайлавіч Раманаў. «Кніга ўспамінаў»
- 1938 - Люсіль Дэко. «Каця - блакітны дэман цара Аляксандра»
- 1988 г. - Валянцін Азерников. «Хроніка любові і смерці: Аляксандр II і княгіня Юр'еўская»
- 2011 - Алена Арсеньева. «Апошні дар кахання»
- 2012 - Яўген Бялянкін. «Тайная вяселле імператара. Раман пра трагічнае каханне імператара Аляксандра II »
фільмы:
- 1938 - «Каця»
- 1959 - «Каця - некаранаванага царыца»
- 1967 - «Соф'я Перовской»
- 1994 - «Раман імператара»
- 2003 - «Каханне імператара»
фота