біяграфія
Пісьменніка і сцэнарыста Васіля Бялова называюць родапачынальнікам «вясковай прозы». Ён люта ўставаў на абарону сеў, лічыў горада непрыдатнымі для паўнавартаснага жыцця. Вялікі мастак хварэў за захаванасць нацыянальнага здабытку краіны - рускай мовы.
З-пад пяра аўтара выходзілі займальныя апавяданні, раманы і нарысы аб простым і адначасова складаным побыт вясковых жыхароў. Васіль Іванавіч карпатліва збіраў звычаі і творчасць жыхароў паўночных глубинок, за што зараз этнографы бясконца яму ўдзячныя.
Дзяцінства і юнацтва
Будучаму пісьменніку-деревенщику была вядомая ўся паднаготная жыцця маленькага пасёлка. Асаблівасці вясковага ўкладу, менталітэт і звычаі ён, як той казаў, увабраў з малаком маці. Васіль Іванавіч нарадзіўся ў сялянскай сям'і ў вёсачцы Тимонихе (Валагодская вобласць). Дзяцінства выдалася цяжкім - бацька загінуў у агні Вялікай Айчыннай, маме давялося ў адзіноце падымаць на ногі дзяцей.
Вася - старэйшы з пяці дзетак. Хлапчуком ўжо пайшоў працаваць у калгас. У мемуарах «незваротна гады» пісьменнік успамінаў, што тыя часы назаўсёды засталіся ў памяці як самыя галодныя. Адзінае, што прыхарошвае юнацкую жыццё, дык гэта кнігі - Васіль чытаў запоем усё, што траплялася ў рукі. А яшчэ ён навучыўся граць на гармоніку, якую маці «за паўпуда жыта купіла».
У 1949 году Бялоў скончыў сельскую сямігодку і з'ехаў ад бацькоў і радзімы ў горад Сокал. Тут у завадской школе асвоіў прафесіі столяра, матарысты і электраманцёра. А калі прыйшоў час, адправіўся ў войска. Служба праходзіла ў Ленінградзе. Тут малады чалавек пачаў рабіць першыя крокі ў творчасці і паступіў у Літаратурны інстытут імя А. М. Горкага.
літаратура
Творчая біяграфія будучага знакамітага пісьменніка стартавала ў часы службы ў войску. Васіль Бялоў злажыў першыя вершы з цыкла «На варце Радзімы», якія апублікавала газета Ленінскага ваеннай акругі. Дэбютнай выдадзенай кнігай стаў паэтычны зборнік «Вёсачка мая лясная», якая пабачыла свет у 1961 годзе. Аднак паэта з мужчыны не выйшла, яго чакала бліскучая лёс празаіка, які ўмее праўдзіва і пранікнёна пісаць пра вёску.
Пачынаў пісьменнік з апавяданняў. Першы твор у прозе чытачы атрымалі ў тым жа 1961 годзе, была апублікавана аповесць «Вёска Бердяйка». Натхненне і бясцэнны матэрыял чэрпаў з малой радзімы: Бялоў пасяліўся ў Волагдзе, а Тимониху ператварыў ў падабенства дачы, дзе праводзіў шмат часу.
Праз пяцігодку Васіль Іванавіч ужо займаў ганаровае месца ў кагорты яркіх аўтараў, пішучых на сельскую тэматыку. Бялова нават назвалі заснавальнікам «вясковай прозы» - з-пад пяра выйшла праца «Звыклая справа». Аповесць легла ў аснову меладрамы «Африканыч» з Мікалаем Трафімава у галоўнай ролі.
А крыху пазней лаўраў дадалі «Платніцкі апавяданні» (1968). Гэты твор таксама прыцягнула ўвагу прадстаўнікоў кінематографа. У аднайменным тэлеспектаклі пра жыццё калгаснага цесляра зняліся Барыс Бабочкин, Пётр Канстанцінаў, Васіль Бачкароў, Кацярына Калініна.
У залатое спадчына кіно ўвайшла таксама карціна «Цалуюцца зоры», знятая па матывах аповяду Валагоцкага пісьменніка. Рэжысёр Сяргей Ніканенка аддаў галоўныя партыі вядомым акцёрам: аднавяскоўцаў, якія прыехалі ў горад, згулялі Барыс Сабураў, Іван Рыжоў і Андрэй Смалякоў.
Частка літаратурных твораў увайшла ў праграму сярэдняй адукацыі. Напрыклад, з аповядам «Вясновая ноч» школьнікі знаёмяцца ў пятым класе.
Россып аповесцяў склалі цыкл «Выхаванне па доктару Спок». За аснову ўзята ідэя супрацьстаяння вёскі і гарады, канфрантацыя жыццёвых укладаў і менталітэтаў. Пазіцыя пісьменніка апынулася бескампраміснай: мужчына прама казаў, што жыццё ў горадзе пазбаўленая натуральнасці. Васіль Іванавіч стараўся захаваць чысціню рускай мовы, актыўна карыстаўся дыялектнымі словамі, здольнымі лепш перадаць сэнс і эмоцыі.
Пяро Бялова было завастрыць і на творы, прысвечаныя дзецям. Васіль Іванавіч - аўтар «апавяданняў аб усякай жыўнасці», куды ўвайшлі пацешныя гісторыі і казкі пра жывёл, у тым ліку пра злосныя собачонку Малько.
Значным цяжкасцю Васіля Бялова прызнана сход этнаграфічных нарысаў «Лад». У кнізе аб'ядналіся творы пра паўночную вёсцы. Яна ўяўляе сабой сапраўдную паэму, у якой апеты рускі чалавек.
Васіль Іванавіч сплёў непаўторную павуцінне з прыказак, бывальщин, апавяданняў, сабраных на прасторах Архангельскай, Кіраўскай і Валагодскай абласцях. Распавёў чытачу аб народных промыслах і традыцыях. Кропку ў творчасці Бялова паставіў зборнік этнаграфічных нарысаў «Паўсядзённае жыццё рускага поўначы» (2000). Гэтыя дзве працы сёння - найкаштоўнейшы матэрыял для расійскіх этнографаў.
Асабістае жыццё
Жонка Васіля Бялова, Вольга Сяргееўна, мела дваранскія карані, нарадзілася ў настаўніцкай сям'і. І сама выбрала шлях настаўніка, выкладала ў школе рускую мову і літаратуру. Па словах дачкі, фінансавае становішча сям'і дазваляла не працаваць, аднак Вольга Сяргееўна настаўнічала для сябе, каб "не здзічэлых».
На паўстагоддзя жанчына стала музай і галоўнай паплечніца таленавітага мужа. Кажуць, Бялоў славіўся чалавекам са складаным характарам, нялёгка было трываць яго выбухны нораў. Для родных дагэтуль загадка, як пад адным дахам ўжываліся дзве супрацьлегласці, ўпэўненыя, што без вялікай любові відавочна не атрымалася б сумеснага жыцця.
Васіль Іванавіч стаў бацькам позна, толькі ў 40 гадоў. Дачка Ганна - мастацтвазнаўца, працуе экскурсаводам ў музеях Маскоўскага Крамля. У інтэрв'ю жанчына распавядае, што пісьменнік не спяшаўся займацца выхаваннем, увесь час аддаваў працы - знікаў у камандзіроўках, у тым ліку часта ўваходзіў у склад расійскіх дэлегацый, якія езьдзілі за мяжу. Толькі калі спадчынніца дасягнула падлеткавага ўзросту, узяўся за выхаванне.
Па ўспамінах Ганны, адносіны складваліся складаныя, не абмінула праблема бацькоў і дзяцей, сварыліся і спрачаліся з любой нагоды. Дачка лічыць, што ўсяму віной вялікая розніца ва ўзросце, бо тата падыходзіў Ані ў дзядулі. Толькі з часам сталі сябрамі.
Васіль Іванавіч - чалавек які захапляецца, мастацтва любіў у любым праяве. Калекцыянаваў карціны і збіраў антыкварыят. У бога не верыў, толькі адсвяткаваўшы залаты юбілей, звярнуўся да веры, удзельнічаў у аднаўленні храма.
Блізкія сябры аўтара вясковай прозы - людзі знакамітыя. Лепшымі таварышамі былі пісьменнікі Уладзімір Крупіна і Валянцін Распуцін, а таксама Анатоль Забалоцкі, аператар Васіля Шукшына.
змеры
Васіль Іванавіч пакутаваў ад непрыемнай і небяспечнай хваробы - склерозу сасудаў канечнасцяў. Гэты хвароба стаў прычынай інсульту. Пісьменнік-деревенщик памёр пасля працяглай хваробы ў 2012 годзе.бібліяграфія
- 1961 - «Вёсачка мая лясная»
- 1963 - «Гарачае лета»
- 1964 - «Рачныя излуки»
- 1966 - «Звыклая справа»
- 1968 - «Платніцкі апавяданні»
- 1969 - «Бухтины валагодскі»
- 1972-1987 - «Пярэдадзень»
- 1978 - «Несмяротны кашчэй»
- 1982 - «Лад. Нарысы пра народную эстэтыцы »
- 1986 - «Усё наперадзе»
- 1989-1991 - «Год вялікага пералому»
- 2000 - «Паўсядзённае жыццё рускага Поўначы»