біяграфія
Пётр Фаменка з'явіўся на свет у Маскве 13 ліпеня 1932 года. Ён рос рознабаковым дзіцем. Так, на працягу ўсяго свайго дзяцінства юны Пеця захапляўся рознымі відамі спорту: то тэнісам, то футболам, то традыцыйным хакеем на лёдзе, то хакеем з мячом. Акрамя таго, Пётр Навумавіч з ранніх гадоў гуляў на скрыпцы і паспяхова прайшоў навучанне ў музычна-педагагічным інстытуце ім. Гнесіных. Як адзначаецца ў розных крыніцах, за прывіццё дзіцяці любові да мастацтва ў сям'і Фаменка адказвала маці: яна ж пазнаёміла сына з тэатрам.
Пётр горача палюбіў тэатральныя падмосткі і намерыўся стаць акцёрам. Зрэшты, пасля заканчэння школы ён працягнуў ісці па шляху атрымання музычнай адукацыі, скончыўшы Музычнае вучылішча імя Ипполитова-Іванова па класе скрыпкі. Але працягваць у тым жа духу будучы славуты рэжысёр не хацеў: яго, усё мацней з кожным годам, вабіў тэатр.
Фаменка нават паступіў на акцёрскае аддзяленне Школы-студыі МХАТ, дзе набыў славу «адоранага ізгоя». Яго прагрэсіўны погляд на тэатральнае мастацтва быў чужы кансерватыўным выкладчыкам, што нярэдка станавілася прычынай канфліктаў і спрэчак. І на трэцім курсе Пятра Навумавіча ўсё-ткі адлічылі з фармулёўкай «за хуліганства».
Ня страціўшы надзею з-за няўдачы ў Мхате, Фаменка паступіў у Дзяржаўны інстытут тэатральнага, на рэжысёрскі факультэт. Паралельна з гэтым ён вучыўся на завочным аддзяленні філалагічнага факультэта МДПІ ім. Леніна. Характэрна, што менавіта ў МДПІ Пётр Навумавіч пазнаёміўся з такімі выбітнымі артыстамі, як Юры Візбар, Юрый Коваль, Юлій Клім. Пасля менавіта з імі Фаменка арганізоўваў свае першыя «капусныя» пастаноўкі.
Няўдалы пачатак кар'еры
Скончыўшы ГІТІС, рэжысёр атрымаў працу ў тэатры Маякоўскага. Зрэшты, і тут яго ня чакаў аглушальны поспех: спектаклі Фаменка таксама ішлі насуперак з агульнапрынятым поглядам на тое, як варта арганізоўваць тэатральныя пастаноўкі ў Савецкім Саюзе. Спектакль рэжысёра пад назвай «Смерць Тарэлкіным» падвергнуўся забароне пасля таго, як быў паказаны ўсяго пяцьдзесят разоў. А пастаноўка «Новая Містэрыя-Буф» і зусім не была дапушчана да паказу савецкім гледачам.
Паступова Пётр Навумавіч атрымаў непахвальнае мянушку «апаганшчыка рускай класікі» і на некалькі гадоў застаўся без сур'ёзнай працы. Часам ён выступаў у ролі памочніка рэжысёра на тэлебачанні, часам ставіў невялічкія спектаклі ў правінцыйных тэатрах. На працягу невялікага прамежку часу Фаменка нават працаваў па сваёй другой спецыяльнасці - філолагам.
далейшая кар'ера
Страціўшы надзею знайсці працу ў родных краях, рэжысёр вырашыў паспрабаваць шчасце ў Грузіі. Там яму сапраўды знайшлося, чым заняцца: каля двух гадоў Фаменка прапрацаваў у Тбіліскім тэатры Грыбаедава. У пачатку 70-х Пётр Навумавіч вярнуўся ў РСФСР і уладкаваўся ў Ленінградскі Тэатр Камедыі. Пад яго рэжысурай былі пастаўлены такія спектаклі, як «Сваякі», «Здрада», «мізантропіі» і іншыя. Менавіта яму вядомая актрыса Вольга Антонава збольшага абавязаная сваім уменнем ўвасабляць вельмі розных, не падобных адзін на аднаго персанажаў.
Але і з гэтага тэатра Фаменка, па сутнасці, выгналі, спаслаўшыся на ідэалагічныя прычыны. Праз некаторы час рэжысёр вярнуўся ў Маскву і зноў уладкаваўся на працу ў Маскоўскі акадэмічны тэатр ім. Маякоўскага, а затым - у Дзяржаўны акадэмічны тэатр ім. Вахтангава. «Без віны вінаватыя», «Пікавая дама» і іншыя спектаклі сталі асновай яго новай працы.
Не меншае значэнне мела выкладчыцкая праца, якой Пётр Навумавіч заняўся ў ГІТІСе. Спачатку ён меў статус аднаго з педагогаў, якія працуюць у студыі Оскара Рэмезаў, аднак неўзабаве быў удастоены звання прафесара і змог набраць свой уласны курс падапечных. У агульнай складанасці рэжысёр выкладаў амаль два дзесяткі гадоў. З-пад яго крыла выйшлі такія артысты, як Марына Глухоўскі, Сяргей Пускепалис, Галіна Цюніна, Паліна Агуреева, Ілля Любімаў, Андрэй Казакоў, Яўген Цыганоў і многія іншыя.
Паступова "назапасілася" настолькі шмат «фоменок», што з дапамогай гэтых артыстаў можна было ставіць паўнацэнныя спектаклі. У 1993 годзе ў сталіцы быў заснаваны Маскоўскі тэатр «Майстэрня Пятра Фаменкі», аснову трупы якога і склалі выпускнікі ГІТІС, якія навучаліся ў Пятра Навумавіча.
На сённяшні дзень у працы тэатра задзейнічана ўжо некалькі пакаленняў «фоменок», а цытаты урокаў адоранага педагога для артыстаў ператварыліся ў запаведзі. «Ваўкі і авечкі», «Тры сястры», «Сямейнае шчасце», «Таня-Таня», «Казка Ардэнская лесу» - вось толькі некалькі з пастаўленых тэатрам спектакляў.
У 2000 годзе рэжысёр нават папрацаваў у якасці выкладчыка ў Парыжскай кансерваторыі. За вялікі ўклад у развіццё тэатра Пётр Фаменка быў узнагароджаны вялікай колькасцю айчынных і замежных узнагарод: французскім ордэнам мастацтваў і літаратуры, прэміямі «Чайка» і «Трыюмф», ўзнагародамі «Хрустальны Турандот» і «Залатая Маска», званнямі Заслужанага дзеяча культуры Польшчы і Народнага артыста Расіі. А ў 2015 годзе быў зняты десятисерийный дакументальны фільм «Лёгкае дыханне», прысвечаны творчаму шляху рэжысёра.
Праца ў кіно
Хоць галоўным справай усяго жыцця Пятра Фаменка быў тэатр, ён пакінуў свой след і ў гісторыі кінематографа. Так, разам з Барысам Вахтином ён напісаў сцэнар для фільма «На ўсё астатняе жыццё», які сам жа і зрэжысаваны, а таксама выканаў для яго песню (кампанію Фаменка склала Таісія Калинченко).
Таксама ён выступіў рэжысёрам на здымках фільмаў «Паездкі на старым аўтамабілі», «Амаль смешная гісторыя». Акрамя таго, Пётр Навумавіч сам сыграў невялікія ролі ў фільмах «Джэнтльмены з Кангрэсу», «Чорны манах», «Паездкі на старым аўтамабілі».
Асабістае жыццё
Пётр Фаменка быў чалавекам творчым і тэмпераментным, і яго жанчыны лепшае таму доказ. Іх, горача любімых, у жыцці рэжысёра было тры: першая жонка Лали Бадридзе, другая жонка Майя тупіковая і палюбоўніца Аўдроне Гирдзияускайте. Дарэчы, менавіта апошняя падарыла Пятру Навумовічу тое, без чаго неймаверная сям'я: сына Андруса.
Хоць бацькі і не былі афіцыйна жанатыя, Фаменка прызнаў свайго сына і стараўся дапамагаць яму і яго маці. Іншыя дзеці рэжысёру лёсам наканаваны не былі.
Пётр Навумавіч памёр у жніўні 2012 года ў Маскве, прычына смерці - сардэчны прыступ. Рэжысёра, чые фота навек ўвайшлі ў аналы тэатральнай гісторыі, пахавалі на маскоўскім Ваганькаўскіх могілках.