біяграфія
Паўла Анатольевіча Судаплатава называлі магістрам спецаперацый савецкай выведкі. Яго лёс драматычная і поўная цікавых падзей. Яму неаднаразова пагражала небяспека, а выжыць дапамагалі зьбег абставінаў і шанцаванне.Дзяцінства і юнацтва
Украінец Павел Судоплатов нарадзіўся 7 ліпеня 1907 года ў горадзе Мелітопалі ў сям'і млынара. Маленькага Паўла аддалі ў школу ў 1914 годзе. Хлопчык паспеў правучыцца пяць гадоў да таго моманту, як не стала яго бацькоў. Ён збег у Адэсу і стаў беспрытульнікаў ў шайцы жабракоў. Зразумеўшы, што выбраў няправільны шлях, ён уладкаваўся ў порт чорнарабочым.
У дваццатыя гады сірату прыбудавалі да чатырнаццатай арміі РККА. Яго прыставілі да тэлеграфіст роты сувязі, і хлопчык апынуўся удзельнікам баёў на Польскім фронце. У 1921 годзе ў ходзе тыпавога надгляду асабістых рэчаў у Судаплатава выявілі забароненую літаратуру з пазнакамі. Зробленыя ім запісу дазволілі меркаваць, што юнак здольны праявіць сябе ў палітычным кірунку. Яго адправілі на курсы спецпадрыхтоўкі.
Па заканчэнні навучання Паўла прызначылі загадчыкам інфармацыйным аддзелам акруговай камісіі ЛКСМУ ў Мелітопалі. Ён быў членам праўлення і сакратаром ячэйкі, а таксама выконваў абавязкі каменданта клуба рабочай моладзі. Наступнай прыступкай кар'еры стала праца малодшым оперупаўнаважаным у ГПУ Мелітопаль. Малады чалавек кантраляваў працу агентаў, укаранёных у грэцкае, нямецкае і балгарскае паселішчы. Судаплатава на той момант было 17 гадоў.
Кар'ера і служба
У 1933-ым годзе Павел стаў работнікам замежнага аддзела маскоўскага ОГПУ, дзе працаваў на карысць радзімы супраць украінскай нацыяналістычнай эміграцыі. Судоплатов здзяйсняў камандзіроўкі ў Фінляндыю і Нямеччыну, дзе трапіў у блізкі круг Коновальца, кіраўніка ўкраінскіх нацыяналістаў.
Той планаваў захоп ўкраінскай тэрыторыі і стварэнне асобнай дзяржавы пад курыраваннем фашысцкай Германіі. Вынікам паездкі ў Германію стала давер Коновальца, першы ордэн за дасягненні ў працы і асабістая сустрэча са Сталіным для дакладу.
Судаплатава даверылі ліквідацыю небяспечнага лідэра. У ходзе аперацыі 1938 года бомбу заклалі ў скрынку любімых цукерак Коновальца. Ліквідацыю небяспечнай персоны справакавала спрэчкі паміж Мельнікам і Бандерой. Судоплатов збег у Іспанію, дзе пад выглядам паляка знаходзіўся ў складзе НКВД інтэрнацыянальнага атрада партызан. У Маскве выведніка чакала сустрэча з Берыем.
Павел Судоплатов замяшчаў кіраўніка замежнага аддзелу ў 1938 годзе, але стаць кіраўніком яму не давялося. Агент застаўся на пазіцыі намесніка начальніка іспанскага аддзялення. У гэтым жа годзе мужчыну хацелі выключыць з партыі за ўзаемадзеянне з «нядобранадзейнымі» агентамі, прызнанымі ворагамі народа. Але замест гэтага на новай сустрэчы са Сталінам выведнік атрымаў загад ўзначаліць групу па ліквідацыі Троцкага. Так Павел стаў намеснікам начальніка выведкі.
У абліччы «дарадцы Молатава» Судоплатов быў у Латвіі, удзельнічаў у далучэнні Заходняй Украіны да СССР. Яму даручылі правядзенне разведвальных мерапрыемстваў пры атрыманні першае вестак аб ваенных атаках з боку Германіі. Выведніка прызначылі намеснікам начальніка штаба НКУС па барацьбе з нямецкім парашутным дэсантам.
У 35 гадоў чалавек кіраваў дэсантам, эскадрылляй самалётаў і бамбавікоў. У ваенны час яго групы працавалі ў тыле ворага, фармавалі партызанскія атрады і руху ў Прыбалтыцы, Украіне і Беларусі.
Судоплатов удзельнічаў у спецаперацыях па зандаж магчымасці мірных перамоваў з нямецкімі захопнікамі. Ён спрабаваў дапамагчы выйграць час. Пасля шматлікія крокі, зробленыя ў пошуках лепшага рашэння для краіны, будуць залічыў яму ў віну. З 1941 па 1945 гады Павел Судоплатов кіраваў правядзеннем радыёгульня пад назвай «Манастыр» і «Беразіно» з выведнікамі Германіі.
З 1944 году разведка таксама працавала над здабычай інфармацыі аб атамнай прамысловасці. У 1945 году нюансы канструкцыі атамнай бомбы сталі здабыткам савецкіх агентаў. У мемуарах Судоплатов апісваў ўспаміны аб узаемадзеянні з ЗША па гэтых пытаннях. Камунікацыя спынілася ў 1946 годзе, каб працягнуцца з ангельскай бокам.
На гэты перыяд прыйшоўся пік кар'еры Паўла Судаплатава. Падчас халоднай вайны ён кіраваў чацвёртым кіраваннем. Яно праславілася падчас Другой сусветнай вайны. 28 чэкістаў, члены кіравання, атрымалі ўзнагароды, званні Герояў СССР, а Судоплатов - званне генерал-лейтэнанта і статус члена партыйнага камітэта НКГБ.
Судоплатов рэалізаваўся, працуючы ў знешняй выведцы. Ён увесь час выконваў даручэнні Сталіна і Берыі. Пасля смерці правадыра для выведніка пачаўся складаны перыяд. Яго абвінавацілі ў змове. Судаплатава арыштавалі ў жніўні 1953 года па падазрэнні ў планаванні захопу ўлады. Патрыёта СССР лічылі арганізатарам тэрактаў супраць кіраўнікоў дзяржавы. Следства прынесла Паўлу Судаплатава мноства пакут. У 1958 годзе яго справу перадалі ў Ваенную калегію Вярхоўнага суда. Да гэтага моманту былы герой зведаў маральныя і фізічныя прыніжэньня, стаў інвалідам і быў прысуджаны да 15 гадоў зняволення ў турме. Адбыўшы тэрмін, выведнік выйшаў на волю ў 1968 годзе.
Асабістае жыццё
Жонкай Паўла Судаплатава была Эма Каганова. Сапраўднае прозвішча габрэйкі, да якой ён сілкаваў гарачыя пачуцці, - Коган. Блакітнавокая прыгажуня заваявала сэрца дваццацігадовага юнака. Яна была разумная і добрая сабой, паспела павучыцца ў Гомельскай гімназіі, захаплялася мастацтвам і літаратурай, ведала 5 моў.
Эма працавала каардынатарам агентуры ГПУ СССР у асяроддзі ўкраінскай інтэлігенцыі. Дзяўчына далучыла Судаплатава да сваіх інтарэсах і накіроўвала ў працы. Маладыя людзі пажаніліся ў 1928 годзе. Афіцыйна іх шлюб зарэгістравалі праз 23 гады.
У 1932 году сямейная пара пераехала для службы ў Маскву. Эма працавала ў сакрэтным палітычным аддзеле кіраўніком агентуры. Яна па-ранейшаму спецыялізавалася на працы з творчай інтэлігенцыяй. Судоплатов быў арыентаваны на ўкраінскіх нацыяналістаў. У сям'і разведчыкаў было двое дзяцей. Пасля смерці бацькі сыны давалі інтэрв'ю, у якіх асвятлялі дзейнасць бацькоў.
смерць
Нягледзячы на подзвігі, ўзнагароды і заслугі перад Крамлём, Павел Судоплатов падвергнуўся арышту. У 1953 годзе ён быў абвінавачаны ў жаданні знішчыць савецкі ўрад і рэстаўраваць капіталізм ў Савецкім Саюзе. Гады пазбаўленняў, якія яму давялося перажыць у зняволенні ва Уладзімірскай турме, адбіліся на здароўе.
Судоплатов перажыў 3 інфаркту, адзін яго вачэй аслеп, мужчыну прысвоілі інваліднасць другой групы, але ўсё гэта не зламала волі і духу байца. У 1992 годзе патрыёт сваёй краіны дачакаўся поўнай рэабілітацыі і ачышчэнні рэпутацыі. Павел Судоплатов памёр ў 1996 годзе ва ўзросце 95 гадоў. У 1998 годзе ўзнагароды героя былі адноўлены ўказам прэзідэнта Расійскай Федэрацыі. Сёння яго фота можна знайсці ў Інтэрнэце.
Месцам пахавання выведніка стала Данское могілках у Маскве. Яго магіла знаходзіцца на тэрыторыі Данскога манастыра.
памяць
Біяграфія Паўла Анатольевіча Судаплатава багатая на непрадказальныя павароты лёсу. Яна цесна звязана з палітычнай гісторыяй краіны, таму нярэдка становіцца асновай для кніг і фільмаў. Вобраз супрацоўніка савецкай разведкі асвечаны ў кінапраектах «Дзеці Арбата», «Паядынкі», «Па лязе брытвы», «Евангелля», «аперкот для Гітлера». Гісторыя жыцця Паўла Судаплатава апісана ў кнігах «Геній тэрору» і «Ваўкадаў Сталіна».
Служачы структур дзяржбяспекі, ён сам быў аўтарам некалькіх твораў, у якіх апісваў сваю працоўную дзейнасць і перыпетыі, звязаныя з ёй. У ліку кніг, напісаных Судаплатава, лічацца «Спецаперацыі. Лубянка і Крэмль 1930-1950 гады »,« Розныя дні тайнай вайны і дыпламатыі. 1941 год »,« Перамога ў тайнай вайне. 1941-1945 гады ».
Імя выведніка Судаплатава носяць вуліцы ў гарадах Гагарын і Смаленск.