Terjimehaly
Gabdulla Tukaýy tatar we proza, edebi tanlaýjy we terjimeçiçylyk bar. Milletiň şahyrana diniüni esaslandyryjy, tatar diliniň ösmegine goşant goşdy. Writterazyjylaryň köpüsi awtoryň yzyna eýerdi.
Gabardla Tukaýy 1886-njy aprelde Kuşlawýasyndaky Kuşlawýasyndaky Kuşlawýasyndaky dünýä indi. Kakasy oglan-egerem çaga çaly aradan çykdy we ene 4 ýyl soň aradan çykyp, bir tegelek ýetim bilen çagadan soň aradan çykdy. Stephlt Gabdulla terbiýesi bolan jogapkärçiligi öz üstüne almady we oňa atanyň eline berdi, mulle zinnuleluldiň eline berdi. Oglanyň durmuşy aňsat däldi. Şol döwürde ähli adamlar üçin hemme zat kyn boldy, şonuň üçinem goşmaça adam kynçylyklary we islenmeýän çykdajylary aňladýardy.
Atasy, agtygy kabul ediş maşgalasynda kazan iberip, gowy çözgüt tapdy. Oglan ýylylyk we hoşniýetlilik bilen kabul edildi. Emma 2 ýyl soň atanyň hassalar syrkawlap, Gabdulla bize de iberildi. Hiç kim öýüne garaşmady. Atasy çaganyň gaçybatalgasyny gözläp başlady.
Hemişelik hereket edýän, garyplyk, garyplyk we agyryly titara dünýä indi we aladasyna täsir edip bilmez. Ol Oýyl obasynda ýaşaýan daýhan saga dyrasyna bermek kararyna geldi. Ol hem garyp bolany, ýöne obadaky goşmaça el hemişe bir ýere geldi. Bu ýerde bu ýerdäki betbagtçylykdan hiç kime gaçmazdy, çagalykda bolsa durmuşa geçirdik üçin köp zat bardy.
1895-nji ýylda Gabdulla Tukaýy Uralskdäki daýza daýza egildi. Söwdagär ummanyň öýünde gaçybatalga tapdy. Already MEDEN Musulman mekdebine baryp görüp başlady. Rus dildüwşükläp, dürli ugurlarda ukyplary köpeltmek üçin ýüze çykyp başlady. Daş-töweregi zehinine üns berdi.
19 ýylda TUBIKI halkara ilkinji terjimesini etdi. Esasan eserleri esasan Iwan Krlowow Işledilen eserleri bardy. Şygyrlar Şeýdip, rus ýazyjysynyň eserlerini trenerleri tatarçyny özüne çekip, beýik şahyrlaryň we ýazyjylarynyň zehinlerine tomaşa etmek üçin ýygnananlary ornaşdyrmak üçin ýygnandy.
1904-nji ýylda Gabdullahyň işi "täze asyr" magazineurnalda çap edilen çap edildi. Ilki bilen, Tukari Tutukai tirik abslaýan däp-dessurlary göz öňünde tutup, rus edebiýaty öz tertibinde täze aýratynlyklary getirdi. Aleksandr Puşkin-iň ýazgylary we mihail Lermontowyň ýazgylary we ylhamlanan şahyrana döredijiligine uly täsir galdyrdy. Gabdulla çagalarynyňkydygyna garamazdan, Gabdullla Tukaý özüni begendirdi we eserlerinde iň oňyn we manyly maksatlar goýdy.
Goşgy we jemgyýetçilik çäreleri
1905-nji ýylda başlanan zylady we şahyryň eserlerine täze bellikler goşdy. Ol demokratiýanyň sesi boldy, güýçden we kapitalizmi garşy çykdy. Writerdeatherda tatary bolan ene halatynda beýan edilen ýazyja zeper ýetirýändikleri, ýazyja sütem edýän witsa, döwürleýin neşir edilen işlerde çap edilen eserlerde zaýalanan weker. Ol hormak we tatar dilindäki ynkylap we ýiti kitapçalary baradaky goşgular girizdi.
Subuturaýçdyryjy we tekstler toplumyny işlemek, kem-kemden TKAI neşir atlandyryjy işgärleriniň işgärine boldy. Ynurtgyrmagy yglan edip, görkezişden göçüp, demonstrasiýalara we demonstrasiýa gatnaşdylar. 1907-nji ýylda Gabdulla musulman mekdebini terk edip, ynkylapyň doly rekornasiýa ýazgydy. Bu döwürde öz işgärleri söweş ruhunyň oýarmagy üçin çagyryşlar köp boldy. Authoralama guramalar, şeýle hem şeýle ýazgylary "terk etmeýän" ýaly ýazyjylara esaslanyp, bäsleşdiler.
Gabdull ynkylapçylaryň sebäplerini ýeňip geçendigini düşünmek kyn boldy. Şahyrany basyp alýan, şahyrany basyp alýan pessrimizmiň işinde görünýärdi. Tukaý-e dogduk şäherinde bolan Nekanynyň barşyny görüp, kazana gaýdyp geldi.
Writerazyjy progressiw ýaşlar bilen tanyşdy we özüni satyrdy. Kazandaky ýaşaýan ýyly üçin, adalatly adamlar, negatiw bolan adamlaryň, optimizmizm we imanyň ynanýan esasy mowzuk, adalat we mertebeden başga ýagdaýlaryň kadasyndan mahrum edilen esasy mowzuk habar berdi. Authorazyjy "Zarnsitada" we "Yagçy" magazinesurnallarynda çap edildi. Tejribeli ýazyjymy, TUKIY esgerleri çykardy, bularyň arasynda "Huseýanyň ýagtylygy" ýakyn dostuna bagyşlandy.
Authorazyjy pikirleri we duýgulary kagyz bilen diňlemek üçin pikirleri we duýgulary aňlatmakdan çekinmedi. "GET" bilen "döredijilik döwründe köpçüligiň degişli derejesine degişlidigini we awtoryň indi nobatda şäherler dünýäsinde däl-de, eýsem şeýle ýaraglaryň hakykatlaryna degişlidigini anyk düzýär. Hünärmende we döredijilik intellektlileriň arasynda bolmagy isleýärdi. 1911-1912-nji ýyllarda döreden eserleri watanlary we watançylygy baradaky nostalgizmleriň nostalgizmleriň täsiri astyndady.
Tukai Wolga bilen syýahat etdi. Ol Astrahana şäherine, şeýle ýerde ýerli aktiwist bilen bilen duşuşdy. 1912-nji ýylyň ýazynda bu şahyr UFA-dan geçdi, rewolýusiýa ideýalary we ösen intellektanyň jemlenen ýerinden jemlenençä geçdi. Syýahatçylygyň hadysasy şahyr Nasiman Nelermanow bilen baglaşylan hasaplandy, rewekeçer Rewsuriýa Maditur Gafuri.
Bu döwürde, bu döwürde saglyk problemalary, olaryň özleri hakda bileris, şahyry durma. Kuiza bilen gudratlara baglandy, ol menden gowrak. »Ol ýerden kuiza bejergisine ýol berdi. Kazana gaýdyp Gabdulla Tukaý, başlygyň howlugynyň yza çekilmändigini düşündi. Ýokary ýük we erbet şertler ýagdaýy agyrlaşdyrdy. Emma bu söweş garry öz işleri barlagyndan tapylmady.
Şahsy durmuş
Döwürdeşleriň mozitine görä, gabdulla Tukaý öz daşky bölegi bilen utandylar, utandylar. Bagtly we pes, garaňky äýnek geýmäge mejbur bolan şuňa gözüm, kimdir biri edip biljekdigine ynanmady. Şah-negi şeýle eşitmedi, sebäbi maliýe eşitmedik, bulara gyzyklanma bildirmedi. Jübüsiniň döwürleýin peýda bolan pullary tygşytly ýagdaýda görünýär, sebäbi Tukaý tygşytlamazlyk kümüşine ýetirildi, tanyşlyk bilen tanyşdyrdy.
Şabdullanyň tassyklanan gyzlary we kazyýet adalgalarynyň redaktoryna garaşyp, redaktorana garaşylýar we şahyr islendik ýygnaklardan gaça durup geçdi. Söwdagär gyzy Zutan Mawlyýudowa hem sap bilen tanyşlykdan ýüz tutdy. Garyndaşlaryna kömek üçin ýüz tutdy. Fatih Amirkhan şahyrlara Kartada kärdeşlerindäki kärdeşler koşadynda kärdeşi oýnaýardy. Ilkinji ýygnak gysga möhletli: Tukaý gyzyklanma görkezmedi we Lighen yzyna alyndy. Jemi ýaşlar 5 gezek gördi.
Ikinji ýygnakda tötänleýin boldy: Tokaý Trap penjiresinden gyza begendiler we garşy aldy. Üçünji gezek, inisiatiwa Zaitanyň görkezdi. Olaryň aragatnaşygy birneme uzaga çekdi. TUKIY görünýärdi, ol hemişe gitjek bolýardy we goňşular ony islendik abadant, islendik abadançylyk wagtynda saklaýardylar. Dördünji tanyşlyk, erkin duýmak üçin mümkinçilik berdi.
Köçeden ýöräp, edebi agşamdan soň wagty geçirdiler. Bäşinji gezek ýigrimehli adamlar redaksiýa bölüminde duşdy. Z outan Kazan-dan kaspopola gitdi we hoşlaşmak üçin gitdi. Gabdulla hoşlaşyk diýmäge we gelmedik gämime geljekdigini aýtdy.
5 ýyldan soň Tukaý onuň ýitilük gullugyna güwelendi, Zunan ony hassahana baryp görmäge geldi. Ol otaga girmäge rugsat berdi, ýöne Gabdulla gadagan etdi. Soň bolsa gyz öý hojaýyn, ogul we Atasy gyzan we gyryldy. Ölümden ozal, aýal ony Tuka-mazaryna mümkin boldugyça ýapmagy haýyş etdi. Tombronynda söýgüli surata bagyşlanan goşgusdan oýalandyryldy.
Şahsy durmuş Gabdullah Tuka netije bermedi. Aýalynda we çagasy ýokdy. Ýüreginde ölümiň ölümi, duýgulary zaýa baglamaga çenli ýokarlandyrýardy.
Ölüm
Tatar şahyryň terjimehaly gysga. 1913-nji ýylyň aprel aýynda 26 ýaşynda aradan çykdy. Ölümiň sebäbi açlyk sebäpli haýyr-sahawat boldy. 1912-nji ýylda tozanly çapyksuwar öýünde işlediň. Gabdulla Tuwetiniň ölümi edebiýat we sungata ýitgini boldy.
Şahyryň işine, köpçülikleýin neşir we sen şeýle hem döwlet derejesinde goldanýar. Kazanda Gabardulle Tuka hatyrasynyň hatyrasyna ýaňy açyldy. Parshkin köçesinde atly meýdançada ýazyja aç-açan bolandygyny, ýazyjynyň ýadygärligi bar we suratlary edebiýat boýunça okuw kitaplary bilen bezelipdir. Resmi web sahypasy TUUI fizaly bolan adamyň we eserleriň mysallaryna meňzeýär.
Bibliografiýa
- 1905 - "erkinlikde"
- 1906 - "Parazitler"
- 1906 - "Döwlet Duma"
- 1907 - "Haýsy Şakdrasyň aýdyşy"
- 1907 - "gitmez!"
- 1907 - "Örän"
- 1908 - "Milletçi"
- 1908 - "Sennaýa bazary ýa-da täze kiskebhash"
- 1911 - "GET"
- 1911 - "DACHA"
- 1912 - "tatar ýaşlary"
- 1913 - "Halkyň umyty ..." ...