Obibi obibi
Na ọkara nke abụọ nke narị afọ nke XIX, Herbert Spencer so na ọnụ ọgụgụ na-eche echiche nkà ihe ọmụma. Ka e mesịrị, Ndị na-elekọta ya tụnyere ya site na osụk na Aristotle. Agbanyeghị, ọtụtụ n'ime ndị ha na ha na-emekọ ihe ọnụ enweghị ike ịghọta echiche ya. Lee onyinye dị iche iche na-eme ka onye Britain na-echegbu onwe ya na mmepe nke nkà ihe ọmụma na usoro ọmụmụ ihe, ha na-ekwu naanị na narị afọ nke 20, taa ya na-akparị sayensị.Nwa na ndi ntorobịa
A mụrụ Herbert na Eprel 27, 1820 na Derby, Countsshire County. Ọdịnihu Ọdịnihu Ọdịnihu tolitere n'ezinụlọ ụlọ akwụkwọ. Ndị nne na nna ndị nne na nna nke onye nne na nna nke ndị nne na nna, ma e wezụga ya, ụmụ mmadụ ise ka nwụrụ n'oge ọ bụ nwa.
Herbert esighi ike, ya mere nna m agaghị m enye nwa ya nwoke n'ụlọ akwụkwọ ma na-arụ ọrụ ya na agụmakwụkwọ ya. Nwa nwoke ahụ weghaara nne na nna ya na ihe ọmụma ya, na ndetu nke onwe ya: onye ọkà ihe ọmụma kwuru na ọ bụ naanị onye sitere n'aka nna ya nwere.
Na-arụpụta mmemme agụmakwụkwọ maka nwa ya nwoke, Spencer Sealinika nke ọma na-erute nhọrọ nke akwụkwọ. Herbert ngwa ngwa na-agụ akwụkwọ, ọ bụ ezie na ọganiihu ya na isiokwu ya na-enweghị ike ịkpọ, nwa nwoke ahụ enweghị ike ịgọnahụ nwa nwoke ahụ anya, na nlele na nlele ahụ.
N'etiti ndị nne na nna na-aga iziga ya na nwanne nna ya - ọ dịla njikere ịta ọzụzụ nwa okorobịa maka nnabata na Cambridge. Agbanyeghị, Spencer, zighaara ya na agụmakwụkwọ agụmakwụkwọ, abanyeghị mahadum ahụ.
N'oge mgbụsị afọ 1837, Herbert, na-aga dị ka injinia bọchị, kwagara London. Ma mgbe afọ atọ gasịrị, ọ hapụrụ isi obodo wee laghachi n'ụlọ. Enwere ike nwalee ike n'ọmụmụ ihe ọmụmụ mgbakọ na mwepụ, mana ebe ọ bụ na o nweghị site na sayensị, dị mma ngwa ngwa maka ihe a. Mana n'ime nwa okorobịa ahụ m tetara mmasị na akwụkwọ akụkọ. N'ime akwụkwọ akụkọ na-adịghị mma "na-enweghị ikike", o bipụtara isiokwu iri na abụọ na isiokwu na-akwado ndọrọ ndọrọ ọchịchị. N'afọ 1843, ha ji akwụkwọ dị iche pụta.
N'ime afọ ndị sochirinụ, Herbert biri n'etiti London na Birmingham, na-anwa onwe ya n'ọgbọ ọrụ dị iche iche. O dere egwuregwu ahụ, uri na uri ya, na-ebipụta magazin ya, rụ ọrụ dị ka injinia na onye na-atụ ụkpụrụ ya. N'otu oge ahụ, nwa okorobịa ahụ akwụsịghị ịmụta ihe, ma mara ọrụ ndị Britain na ndị na-eche echiche ma na-akwado ibipụta akwụkwọ nke ya.
Nkà ihe ọmụma na sociology
E bipụtara ọrụ mbụ nke Spencer, nke nwere isiokwu dị ka "Counctic", na 1851. N'ime ya, onye ọkà ihe ọmụma mere ka onye guzobere ụkpụrụ ikpe ziri ezi, nke a na-emepụta n'ọrụ ndị ọzọ. Ndabere nke akwụkwọ ahụ bụ ntụgharị uche banyere etu enwere ike idobe nguzozi dị na steeti ahụ. Herbert kwenyere na ụdị nguzozi dị otú ahụ ga-ekwe omume ma ọ bụrụ n'iwu nke nnwere onwe nke nnwere onwe na usoro ntinye aka na-esite na ha.
Ọha na-agụ akwụkwọ na-agụchi "Social Static" dị mma, mana onye ode akwụkwọ kpebiri na ha anaghị enwe ike ịlele omimi ya nke ọma. Mana ihe ndị a ma ama nke ndị ọkachamara na Britain, n'etiti ndị Thomas Huxy, George eliot, George Mill, Igwe Mill.
Soro ha na-agwa ha okwu, Herbert chọpụtara aha ọhụrụ na nkà ihe ọmụma ọgbara ọhụrụ - otu n'ime ndị nnọchi ọhụụ ọhụrụ ahụ, myle, webatara ya na ọrụ nke Auguezi Kont. Ingchọta na ụfọdụ echiche nke onye France onye France na nke ya, onye na-eche onye ahụ nwere mmerụ ahụ. Nke mere, Spencer arụsi ike na ụdị mmetụta ahụ enweghị ntakịrị mmetụta na echiche ya.
N'afọ 1855, mmetụ nke psychology, bipụtara na mpịakọta abụọ pụtara. Na Ya, Herbert kọwara echiche ya banyere akọ na uche na-emekọrịta ihe. Enyere ọrụ a na onye dere ya ike, were ọtụtụ ndị agha na ndị mmadụ. Na biography dere ya, onye na-eche echiche kwetara na mgbe ngwụsị nke akwara ya bịara n'ọnọdụ jọgburu onwe ya, ọ gụchaghị edemede. Ma n'ule a akwụsịghị. "Ntọala nke ọgụgụ isi" emeghị ka ihe dị n'etiti ndị na - agụ akwụkwọ, ụgwọ akwụghị ụgwọ, na Spencer nọgidere na - ebi ndụ.
Ndị enyị nke haziri aha ndenye aha maka "nkà ihe ọmụma" a na-eme ka ọ bụrụ ndebanye aha maka "usoro nkà ihe ọmụma sịntetik", nke a na-etinyeghị onwe ya. Usoro ọrụ na-egbu mgbu maka mmadụ - mee ka m mara banyere onwe ya, ọrụ nnọkọ ọnụ, na-eduzi ya n'oge "ntọala nke ọgụgụ isi". Ka o sina dị, na 1862 akụkụ mbụ bipụtara, nke a na-akpọ "nke bụ isi". N'afọ 1864 na 1866, mpịakọta abụọ nke "elu ihe ọmụmụ nke".
N'obodo ala nna nke ọkà ihe ọmụma, ndị edemede abụọ ahụ emebeghị nke ọma, ndị na-agụ akwụkwọ si Russia na America nwere mmasị. Ndị egwuregwu spacter site na ụwa ọhụrụ e zigakwa na mbibi nke akwụkwọ nyocha ahụ maka $ 7 puku ka ọ na-ekpuchi ọnụ ọgụgụ nke akwụkwọ ndị a na-eche. Ndị enyi kwesịrị ịrụsi ọrụ ike iji mee ka Hubert mee ihe ndị a. Onye na-eche echiche ahụ ruo mgbe nke ikpeazụ jụrụ enyemaka maka inye onyinye, mana n'ikpeazụ nyere.
N'afọ 1870 na 1872, "ihe ndị" uche "pụtara. N'otu oge, Spencer jisiri ike rụọ ọrụ na edemede ọzọ raara nye njikọ Sociology. N'eziokwu, ọ nweghị ike ịnakọta ihe dị mkpa naanị - ka ọ dị afọ ndụ, ọhụụ nke onye ọkà ihe ọmụma emebiwo nke ukwuu nke na ọ ga-ewere onye odeakwụkwọ.
Ha ọnụ ha na-ejikọ data na ụlọ ọrụ na-elekọta mmadụ nke mba dị iche iche, na-abanye ozi n'ime tebụl ndị pụrụ iche. Ihe a yiri ka nke herbert nwere onwe ya na o kpebiri ibipụta ya akwụkwọ dị iche. E bipụtara akụkụ mbụ nke "ihe omume mmekọrịta" na 1871, mbipụta nke ụzọ 7 ọzọ gara n'ihu ruo 1880.
Akwụkwọ nke mbụ, nke Spenn, ihe ịga nke ọma azụmahịa bụ "ọmụmụ banyere mmekọrịta ọha na eze" (1873). Ọ chọrọ igbochi mwepụta nke "ntọala nke mmekọrịta" (1877-1896) - Dị ka onye dere akwụkwọ dere, nke ga-ekwe ka ndị na-agụ ghọta ka ha ghọta sayensị ọhụrụ. Ọrụ Herbert ghọrọ "ntọala nke ụkpụrụ omume" (1879-1893), ọrụ Princithy "Sistem.
Onye na-eche British na-eche banyere positivism - usoro nkà ihe ọmụma, sitere na France. Ndị na-eso ụzọ ya kweere na Metaphysic bụ enweghị ike ịza ajụjụ ndị dị mkpa nke sayensị ọgbara ọhụrụ. Ha enweghị mmasị na ihe ọmụma na-aga n'ihu, nke na-akọwapụta ihe ha ji achọ ọmụmụ ihe ọmụmụ. Spencer, tinyere onye guzobere nke ugbu a site na Augustem, na John Assom, ghọrọ onye nnọchi anya mbụ nke postitivism.
Ozizi evolushọn nke Herbert mepụtara. Dabere na ya, evolushọn bụ iwu bụ isi nke ihe mmepe dị iche iche kepụtara na Priemena niile. Ọ bụ njirimara nke ntụgharị site na insowence na-enwe njikọ, site na homogeneous ruo Heteteogenous na site na ndị na-eto eto. Ọgwụgwụ ọkwa evolushọn na Spencer bụ nhatanha - dịka ọmụmaatụ, na-aga n'ihu na ndị agha na-echekwa ọha mmadụ. Ejiri echiche a nke ihe ọmụma a iji nyochaa ihe omimi, na ihe ndị ọzọ.
Herbert kwukwara site na onye ode akwụkwọ nke mkpụrụ ndụ. Companylọ ọrụ ahụ yiri ya dị ka ihe dị ndụ, nke na-abawanye na Make, na-ebi ndụ n'otu oge, n'otu oge, na-agbanwe, ma ndị mmadụ ọhụrụ na-abịa ịgbanwee. Instlọ Ọrụ Ọkà Ọkà Ọkà Ọkà Ọkà Ọkà Ọkà Ọkà Ọkà Ọkà Ọmụma tụnyere akụkụ nke anụ ahụ na-arụ ọrụ ụfọdụ.
Na mgbakwunye na "Usoro nke nkà ihe ọmụma na-akpata nchekasị," Spencer nyere ọtụtụ akwụkwọ,), "mmadụ na steeti" (1884), "eziokwu na nkọwa" ( 1902) na ndị ọzọ.
Ndụ onwe
A maghị amabeghị ndụ nke onye ọkà ihe ọmụma. Isi ihe mere owu ọmụma ya n'anya bụ na Herbert niile nwere ike ịrụ ọrụ. N'afọ 1851, onye na-eche echiche welitere, na-achọ ya nwunye kwesịrị ekwesị, ziga ya na okpueze.
Agbanyeghị, a ga-amata atụmatụ ndị a - ịmara nwa nwanyị ahụ, onye jụrụ ịlụ di na nwunye. Mkpebi a ọ na-amachibidoro eziokwu ahụ bụ na nwanyị a na-alụ ọhụrụ mepụtara. N'ọdịnihu, Herbert ekeghị ezinụlọ nke ya, echiche ya niile mechara nye sayensị na akwụkwọ.
Onwu
Herbert Spencer nwụrụ na Disemba 8, 1903 na Brightton. E liri ya na ebe a na-eli ozu dị na London, na-esote ntụ nke ndị ọkà ihe ọmụma ọzọ pụtara ìhè - Karl Marx. Ọnwụ ndị Britain nwụrụ site na ọrịa nke ọrịa Britain - na njedebe nke ndụ ya, o nwetaghị ihe ndina.
E bipụtara site na "Autobiography" na 1904, ndị na-agụ akwụkwọ nwere obi ike site na ndị na-agụkọ ọnụ. A gwara ihe mejupụtara Spencer ogologo oge tupu e bipụta ya, ọtụtụ tupu iwu erute ndị nkwusa. N'ụbọchị mbụ, a na-agbapụta ahịa "Autobiography" site na nrubeisi, ndị na-agụ akwụkwọ anaghị eme ihe ihere na ọnụahịa dị egwu.
Uwa edemede
- 1842 - "Bords of Ike nke Ike"
- 1851 - "Social Static"
- 1861 - "Echiche, Omume na nke Ọma"
- 1862-1896 - "Syntheticticy Play Sistem"
- 1879 - "data ezighi ezi"
- 1884 - "mmadụ na steeti"
- 1885 - "nkà ihe ọmụma na okpukpere. Uwa na eziokwu nke okpukpe "
- 1891 - "edemede: sayensi, ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nkà ihe ọmụma"
- 1891 - "Ikpe Ziri Ezi"
- 1902 - "Eziokwu na Nkwupụta"