9 жніўня 2020 года паядынак двух галоўных сапернікаў на выбарах у Беларусі скончыўся перавагай нязменнага прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі. Аднак незалежныя апытанні паказалі перамогу Святланы Ціханоўскі, што і ускалыхнула мітынгі ў Беларусі. Як ідуць справы ў рэспубліцы і чаму Лукашэнка прадракаюць лёс Януковіча - у матэрыяле 24СМИ.
«Тапочная рэвалюцыя»
Перадвыбарчая кампанія ў Беларусі яшчэ да абвяшчэння вынікаў была названая «тапочной рэвалюцыяй». Гэта звязана з рэзкімі выказваннямі прадстаўніка аднаго з кандыдатаў, Сяргея Ціханоўскі, які нагадаў выбаршчыкам дзіцячае верш К. Чукоўскага «Тараканище». Актывіст намякнуў, што дзеючы прэзідэнт падобны на таракана з кнігі і прадэманстраваў намер «раздушыць» Лукашэнкі, раз'язджаючы ў машыне з тапкам на даху.Пасля арышту Сяргея Ціханоўскі, а таксама прэтэндэнта на пасаду прэзідэнта Віктара Бабарыкі, па краіне пракацілася хваля пратэстаў у падтрымку апазіцыйнага кандыдата Святланы Ціханоўскі, якая стала галоўным супернікам Лукашэнкі.
У дзень выбараў грубых парушэнняў галасавання зафіксавана не было. У 20:03 абвясцілі афіцыйны экзітпол, па выніках якога ў Лукашэнкі 79,7% галасоў. Пазней былі апублікаваныя дадзеныя замежных экзітполаў, дзе, наадварот, у Ціханоўскі больш за 70%.
Апазіцыйныя каналы каментавалі сітуацыю фармулёўкай «ганебшчына», а ў сацыяльных сетках разносіўся заклік «Беларусы, настаў наш час!». У Менску быў абвешчаны агульны збор а 22:00 каля Стэлы. У рэгіёнах людзям прапаноўвалася аб'яднацца на цэнтральнай плошчы.
Грамадзяне выйшлі на вуліцы, скандуючы «Лічы честно!» і «Ганьба!». Акрамя Мінска, супраць Лукашэнкі выступілі ў Лідзе, Баранавічах, Брэсце, Гродна, Жодзіна, Жлобіне, Пінску і Кобрыне. Мэтай несанкцыянаваных акцый пратэсту сталі патрабаванні перавыбараў і вызвалення палітычных зняволеных.
Мітынгі ў Беларусі працягваюцца ўжо 4 дзень. Удзельнікі акцый пратэсту адкрыта ўступаюць у канфлікт з сілавікамі і не даюць біць і арыштоўваць людзей. Таксама мітынгоўцы пачалі блакаваць дарогі, каб не дапусціць раз'езда ваеннай тэхнікі.
Многія супрацоўнікі спецназа паказальна выкінулі форму, каб паказаць сваю салідарнасць з народам і выказаць пратэст супраць гвалту з боку сілавікоў.
Барацьба з мітынгоўцамі
Да начным беспарадкаў сталіца Беларусі аказалася гатова. Напярэдадні выбараў у Менск былі ўведзеныя войскі і АМАП. Адразу пасля закрыцця выбарчых участкаў некалькі пратэстуючых былі затрыманыя. Спроба адбіць арыштаваных павярнулася сутыкненнем з сілавікамі.
Па дадзеных телеграм-каналаў NEXTA і NEXTA Live, можна адсачыць храналогію падзей. У палове 12-га ночы пратэстоўцы пабудавалі барыкады з смеццевых бакаў, у адказ сілавыя структуры накіравалі калону з 20 спецмашын, каб супакоіць хвалявання.
Для разгону мірных грамадзян былі выкарыстаныя вадамёты і светлашумавыя гранаты. Сілавікі ўжывалі балончыкі з перцовым газам. Актывістаў пратэсту запіхвалі ў аўтазакі. Разляцеліся фота- і відэакадры, як людзей цягнуць за рукі па зямлі. Была прыменена стральба гумовымі кулямі.
Па неправераных дадзеных, публікуемых у сацыяльных сетках, сумарна ў шпіталях з траўмамі ад гумовых куль аказалася 55 пацярпелых. Па дадзеных незарэгістраванага праваабарончага цэнтра "Вясна", падчас беспарадкаў загінуў чалавек у выніку наезду аўтазакі і трое апынуліся ў цяжкім стане з чэрапна-мазгавой траўмай. Ходзяць чуткі пра смерць, выкліканай збіццём супрацоўнікамі АМАП. У МУС Беларусі адмаўляюць смяротны зыход дэманстранта, а таксама жорсткае абыходжанне з мітынгоўцамі. Па афіцыйных дадзеных, у Мінску і рэгіёнах затрымана каля 3 тыс. Чалавек, пацярпелі 39 сілавікоў і 50 грамадзянскіх асоб.
Аднак не ва ўсіх рэгіёнах рэакцыя праваахоўных органаў была адназначнай. У Кобрыне АМАП апусціў шчыты пад апладысменты і крыкі натоўпу «Верым! Можам! Пераможам! ». У Жодзіне сілавікі знялі маскі і проста назіралі за прысутнымі. Праваахоўныя органы не ўмешваліся ў сітуацыю таксама ў Лідзе і Баранавічах. А ў Пінску людзі прагналі атрад АМАП.
Жыхары Мінска паведамілі, што супрацоўнікі СОБР стралялі нават па вокнах кватэр. Адна жанчына зняла на камеру, як у шыбы "гуляе" лазерны прыцэл. Таксама раздаваліся заклікі адысці ад вокнаў.
рэакцыя ўладаў
Пра тое, што адбываюцца мітынгі ў Беларусі, паведамілі ў навінах яшчэ ўвечары 9 жніўня. У краіне ўзніклі праблемы з інтэрнэтам, дрэнна працавалі мессенджеры. Папулярныя сацыяльныя сеткі прапаноўвалі падпісчыкам рашэнне праблемы, каб заставацца на сувязі, і прыкладалі адрасы проксі-сервераў для абыходу блакіроўкі.Аляксандр Лукашэнка яшчэ 9 жніўня 2020 га вылецеў з Мінска ў Турцыю. Каментуючы сітуацыю, Лукашэнка разгледзеў англійская, украінскі і польскі след у правакацыях на тэрыторыі Беларусі. «Палітыка адна павінна быць - людзі», - падкрэсліў прэзідэнт пасля выбараў.
Прэм'ер-міністр Польшчы Матэуш Моравецкий заклікаў «падтрымліваць беларусаў салідарна ў іх імкненні да свабоды» і сабраць пазачарговай саміт адносна падзей у рэспубліцы.
Прэзідэнт Украіны папрасіў Беларусь прытрымлівацца дэмакратычных стандартаў. «Толькі шырокі дыялог дазволіць забяспечыць грамадзянам Рэспублікі Беларусь выхад з цяжкай крызіснай сітуацыі і сумленна абмеркаваць далейшыя крокі і фарматы грамадскага ўзаемадзеяння», - падкрэсліў Уладзімір Зяленскі.
Адрэагаваў на пратэсты ў Беларусі і кандыдат у прэзідэнты ЗША Джо Байдэн. Ён падтрымаў пратэстуючых і адзначыў, што пасля 26 гадоў аўтарытарнага рэжыму Лукашэнкі народ мае поўнае права патрабаваць празрыстых выбараў. Ён назваў дзеянні Аляксандра Рыгоравіча нявартымі для палітычнага лідэра, а таксама заклікаў адмовіцца ад гвалту, спыніць выкарыстоўваць на мітынгах светлашумавыя гранаты, слёзатачывы газ і гумовыя кулі.
Не засталіся ў баку ад сітуацыі, якая разгарнулася ў Рэспубліцы Беларусь, і расійскія палітыкі. Уладзімір Жырыноўскі, лідэр ЛДПР заявіў, што Аляксандра Рыгоравіча чакае лёс Януковіча, таму што выбаршчыкі адмовілі ў даверы Лукашэнка.
Тым не менш лідар КНР Сі Цзіньпін і прэзідэнт Рэспублікі Казахстан Касым-Жомарт Такаеў павіншавалі калегу з перамогай на выбарах. Нягледзячы на мітынгі ў Беларусі, 10 жніўня каля 11 гадзінаў віншаванні адправіў і прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін і выказаў надзею на далейшае развіццё расійска-беларускіх адносін.
ЕС пагражае Беларусі санкцыямі супраць адказных за паліцэйскае гвалт. У Еўрасаюзе адзначаюць, што выбары ў краіне не былі ні свабоднымі, ні справядлівымі. У заяве гаворыцца, што ўладам рэспублікі неабходна правесці сапраўдны і ўсебаковы дыялог з грамадствам, каб пазбегнуць далейшага гвалту і народных хваляванняў.
зараз
На дадзены момант у сацыяльных сетках плануюцца мітынгі ў Беларусі і распаўсюджваецца заклік да прадпрымальнікаў спыніць ці абмежаваць працу, з'яўляюцца паведамленні пра забастоўкі прадпрыемстваў з просьбай падтрымаць іх ініцыятыву.
У телеграм-каналах распаўсюджваецца інфармацыя аб планаваных зборах ўвечары 10 жніўня 2020 года для працягу несанкцыянаваных акцый, а таксама прыкладаюцца памяткі, у якіх распавядаецца, як дэмаралізаваць сілавікоў.
11 жніўня заклікі аб працягу страйку не спыніліся. У телеграм-каналах заклікаюць ладзіць байкоты на працоўных месцах, пакуль сітуацыя ў краіне не вырашыцца і не адбудуцца новыя выбары без Аляксандра Лукашэнкі. Людзі групамі выходзяць на вуліцы і спрабуюць супрацьстаяць супрацоўнікам АМАП.
Паводле афіцыйных дадзеных МУС Беларусі, 11 дня былі затрыманыя тысяча чалавек і заведзены 17 крымінальных спраў. Акцыі прайшлі ў 25 гарадах краіны, пацярпеў 51 чалавек і параненыя 14 сілавікоў. Было здзейснена 5 наўмысных наездаў на супрацоўнікаў паліцыі.