Трагічная «Мара», прасякнутыя прагай пазнання «Дзевяць дзён аднаго года», дакументальны «Звычайны фашызм» - гэтыя і іншыя фільмы кінематаграфіста надоўга засталіся ў памяці гледачоў. А сярод яго вучняў многія дабіліся вялікіх вышынь у кінарэжысуры: Таркоўскі, Шукшын, Міхалкоў, Канчалоўскі і маса іншых.
24 студзеня 2021 года споўнілася 120 гадоў з дня, як нарадзіўся Міхаіл Ромм. Аб цікаўных дэталях асабістым жыцці і біяграфіі рэжысёра - у матэрыяле 24СМИ.
1. Мастак-рэвалюцыянер
Талент да мастацтва Міхаіл Ромм ўпершыню праявіў яшчэ ў школьныя гады. Праўда, гаворка ў тую пару зусім не ішла аб кінематографе - будучы сцэнарыст і рэжысёр у гады вучобы ў гімназіі дэманстраваў задаткі мастака і скульптара, малюючы карціны, лепячы вырабы з гліны.Заўважыўшы адоранасць хлопчыка, сяброўка бацькоў парэкамендавала Мішу працягнуць развіваць ужо проклюнувшиеся творчыя задаткі. Паслухаўшы радзе, малады чалавек паступіў пасля гімназіі ў Маскоўскае вучылішча жывапісу, скульптуры і дойлідства. Аднак навучальная ўстанова так і не скончыў, далучыўшыся да ліку бальшавікоў падчас Кастрычніцкай рэвалюцыі.
2. Ізноў за парту
Толькі ў 1921-м, пасля заканчэння рэвалюцыйных бурленне, у гады якіх Міхаіл працаваў харчовым агентам «чырвоных» і займаўся канфіскацыяй фуражу і прадуктаў у кулакоў, і службы ў войску, Ромм працягнуў вучобу. Цяпер на факультэце скульптуры Вышэйшых мастацка-тэхнічных майстэрнях.
Па ўспамінах будучага рэжысёра, першы час у ВНУ нават не выкладалі агульнаадукацыйных прадметаў, а кожны навучэнец ляпіў тое, што душы было заўгодна. Толькі на апошніх курсах сталі з'яўляцца правяраючыя з ліку прафесараў, ўедліва ацэньвальныя тварэння студэнтаў. Прычым кантроль зверху моладзь, выхаваная ў духу рэвалюцыйных ідэй, спачатку ўспрымала ў штыкі, лічачы жудасным праявай бюракратызму, з якім зусім нядаўна змагаліся ўсім народам.
3. Новы погляд
Уласна, менавіта ў перыяд вучобы Міхаіл Ромм і вырашыў паспрабаваць уласныя сілы ў іншых кірунках творчага развіцця. Прычынай таму стала няўдалая скульптура - аўтапартрэт, зроблены з суцэльнага кавалка хвоі для Усерасійскай сельскагаспадарчай і саматужна-прамысловай выставы, якую ўпершыню праводзілі як раз ў 1923 годзе, прыйшоўся стваральніку не па душы.Гэта незадаволенасць і вылілася ў выніку ў тое, што Ромм пачаў больш увагі надаваць ня лепцы, а акцёрскай гульні, асновах тэатральнай і кінарэжысуры, захапіўся музыкай, стаў спрабаваць сябе ў якасці пісьменніка і заняўся перакладамі замежнай класікі на рускую мову.
4. Цёзкі
Распавядаюць, што калі ў 30-х гадах мінулага стагоддзя Міхаіл канчаткова вырашыў звязаць ўласную лёс з кіно, то пазнаёміўся са сваім цёзкай - Абрамам Ромма, былым на чвэрць стагоддзя старэй навапаказанага кінематаграфіста. Вопытны рэжысёр парэкамендаваў зялёным пачаткоўцу ўзяць творчы псеўданім, «каб не блыталі». На прапанову Міхаіл адказаў, што прыкладзе ўсе сілы, каб падобнага не адбылося.
І малодшаму дамагчыся пастаўленай мэты ўдалося - нават калі забыцца аб параўнанні колькасці кінематаграфічных узнагарод розных узроўняў, у памяці гледачоў прозвішча Ромм у першую чаргу асацыюецца менавіта з маладзейшым яе уладальнікам.
Пацешна, што значна часцей з-за своеасаблівых радавога імя нашы сучаснікі, калі верыць гісторыі запытаў у пошукавіках, блытаюць Ромма з Аляксандрам Роу - рэжысёрам, які стварыў паўтара дзясятка любімых дзецьмі фільмаў-казак.
5. Цяжка ў вучэнні
Мастацтва напісання сцэнарыя Міхаіл Ромм спасцігаў спосабам калі цяжкім, гэтак і арыгінальным. Малады чалавек па тры разы перачытваў даступныя карціны, старанна запамінаючы тое, што адбываецца на экране. Пасля чаго паўтараў працэдуру ўжо на мантажным стале, запісваючы сцэнар з ледзь ці не пасекунднай раскадровкой і дбайным разборам кожнага асобнага кадра. Толькі пасля шэрагу падобных досведаў Ромм ўзяўся за напісанне першага ўласнага сцэнара.6. Характар
Кажучы пра бацьку, Міхаіл Ромм успамінаў, што Іллю Максімовіча адрознівала дзіўная для чалавека, сасланага ў Сібір за рэвалюцыйную дзейнасць, дабрыня. Гэтая рыса характару была ў Ромма-старэйшага надзвычай выяўленая. Апошні нават мух, прыліплых да спецыяльнай клейкай паперы, выпускаў ўпотай ад жонкі, угаворваючы адправіцца ў іншае месца і больш не вяртацца.
Знаёмыя Міхаіла Ільіча сцвярджалі, што дабрыню ад аднаго з бацькоў кінематаграфіст атрымаў у спадчыну ў поўнай меры. Але, нягледзячы на ўяўны мяккім і падатлівым характар, маладому рэжысёру, да якога спачатку акцёры ставіліся з пагардай, хапіла сілы волі, каб навесці парадак на здымачнай пляцоўцы і прышчапіць падначаленым павага да сваёй персоны.
7. Любімая
Да самай смерці Ромм пражыў з любімай жонкай Аленай Кузьміной, сустрэча з якой адбылася ў пэўным сэнсе дзякуючы капрызу Клімента Варашылава.
Наркам абароны ўбачыў амерыканскі фільм «Страчаны патруль», зняты Джонам Фордам. І загарэўся ідэяй - у СССР абавязаны зняць нешта падобнае, але на свой манер і ў больш блізкіх савецкаму чалавеку дэкарацыях.
Стужку «Трынаццаць», якая распавядае аб напружаным супрацьстаянні нешматлікага атрада чырвонаармейцаў бандзе басмачамі, даверылі здымаць Рома. Адзіную жаночую ролю ў той карціне і выконвала Кузняцова, сталая пасля жонкай рэжысёра. Сваіх дзяцей у пары так і не нарадзілася, але дачка Алены ад першага шлюбу - Наталлю - кінематаграфіст гадаваў нібы родную. Ды і сама дзяўчынка ніколі не сумнявалася, што менавіта Міхаіл Ромм і ёсць яе сапраўдны тата.