Фільм «Балада пра салдата», створаны кінарэжысёрам Рыгорам Чухраем і які выйшаў на шырокія экраны 1 снежня 1959 года, зноў нагадаў савецкім гледачам пра жахі вайны. Аднак сюжэт апынуўся пазбаўлены батальных сцэн, а аўтары кінакарціны паказалі простых людзей, якія стаміліся і выматаных, але якія працягваюць выжываць і супраціўляцца абставінах.
Цікавыя факты пра фільм «Балада пра салдата» - у матэрыяле 24СМИ.
сцэнар
Супраціў чыноўнікаў Чухрай і сцэнарыст Валянцін Ежов сустрэлі яшчэ на этапе падрыхтоўкі. Франтавікі прыступілі да працы з жаданнем перадаць гісторыю аднагодка, ня які вярнуўся дадому, «без гучных фраз, проста, сумна і сумленна».Ежов і Чухрай, якія ведалі пра нягоды вайны, хутка апынуліся на адной хвалі. Над сюжэтнай лініяй працавалі разам, падзяліўшы кінакарціну на эпізоды, а затым апісваючы ўпадабаны урывак. Гатовыя тэксты аддавалі адзін аднаму на праўку.
Першапачаткова сюжэт апынуўся прысвечаны работнікам тылу, жанчынам і дзецям. Па сюжэце Шура павінна была загінуць у бамбёжцы, але ў глаўка ідэя не спадабалася.
Тады Ежов пакінуў гераіню ў жывых і прыбраў кадры нялёгкай працы ў тыле. Сцэнар зноў вярнулі на дапрацоўку і запатрабавалі ўзгадненне з рэжысёрам. Не ўхваліў ідэю і Міхаіл Ромм, аднак Чухрай пераканаў настаўніка, што яшчэ папрацуе і ўсё атрымаецца.
Дарэчы, і пастаноўшчыку здавалася, што не хапае пачатковага эпізоду. Ідэя прыйшла ноччу, калі ў памяці усплыў факт, як адзін салдат падбіў два танкі, а затым прызнаўся, што здзейсніў подзвіг ад спалоху.
Аднак і ў дапоўненым выглядзе сцэнар у глаўка не спадабаўся. Чухрая сталі адгаворваць, называючы фільм «драбнатэмнасць», але пастаноўшчык стаў настойваць на сваім, і карціну ўзялі ў вытворчасць.
Пазней Чухрай прызнаецца, што яму аказалася важна паказаць звычайных людзей, такіх як Алёша Скварцоў.
«Ім гэтак жа, як іншым, было страшна, балюча і цяжка, але, насуперак усяму гэтаму, яны выканалі свой абавязак, бо пачуццё чалавечай годнасці, пачуццё любові да людзей апынулася ў іх мацней страху і самой смерці», - тлумачыў пастаноўшчык.
Траўма і азарэнне
Здымкі адразу ж застапарыліся, і праца прыпынілася на 4 месяцы, што таксама можна аднесці да цікавых фактах пра фільм «Балада пра салдата». Падчас стварэння эпізоду, дзе Алёша едзе з фронту, пастаноўшчык падае з капота аўтамабіля, на якім кіраваў гульнёй акцёраў, і аказваецца ў шпіталі з пераламанымі рэбрамі і косткамі ног.
За час лячэння да Чухрай прыйшло азарэнне, што акцёраў варта памяняць, паколькі выглядаюць яны не па ўзросту. Аднавіўшыся пасля траўмы, рэжысёр адпраўляецца з просьбай замяніць выканаўцаў, што выклікае скандал. Дамовіліся на тым, што калі зацверджаныя артысты адмовяцца ад роляў, то магчымая замена.
Алег Стрыжэнаў, зацверджаны на ролю Алёшы, хутка пагадзіўся з довадамі пастаноўшчыка пра тое, што ён выглядае года на 23, а па сюжэце герою 17 гадоў. Чухрай дакладна падабраў слова і аргументаваў сваю пазіцыю тым, што ў 17 гадоў прасіцца да мамы латае дах - выглядае пераканаўча, а з вуснаў мужчыны аналагічная фармулёўка ў 23 гады гучыць ужо інакш.
Пошук дэбютанта на галоўную ролю зацягнуўся. Чухрай у роспачы хоча пакінуць задуму з фільмам, паколькі кандыдаты апынуліся далёкія ад ідэалу, намаляванага ў планах. Калегі па цэху сталі абурацца паводзінамі Чухрая і адсутнасцю дынамікі ў здымках. У выніку выбар упаў на студэнта 2-га курса Уладзіміра Івашова.
Заставалася выбраць акторку на ролю Шурка. Лілія Алёшава, зацверджаная раней, першапачаткова ацаніла выбар новага партнёра. Але затым Чухрай адзначыў, што ў вагоне Івашоў і Алёшава будуць выглядаць як маці з сынам. Гэта пераканала выканаўцу таксама адмовіцца ад ролі.
Першакурсніцу Жанну Прахарэнка пастаноўшчык разглядзеў у пробах на масоўку. Яму патрабавалася «твар з народа», а ў студэнткі Школы-студыі МХАТ як раз апынулася такая знешнасць. Каб падкрэсліць індывідуальнасць, гераіні нават пакінулі доўгія валасы, сплеценыя ў касу, хоць першапачаткова планавалася зрабіць акторцы стрыжку ў духу 40-х гадоў.
Аднак пасля пачатку здымак «дзіцячы сад» Чухрая не ўпісваўся ў ведамасную эстэтыку савецкага кінематографа. І падчас здымачнага працэсу аператар карціны Эра Савельева ініцыявала сход і паставіла пытанне аб тым, што канцэпцыя фільма незразумелая: Шурка не здзяйсняе гераічны ўчынак, а любоў паміж маладымі людзьмі успыхвае проста так.
Чухрай прыйшлося адстойваць эпізоды, яшчэ раз аргументаваць пазіцыю і ў выніку развітацца з Савельевой. Другую частку праекта здымаў ўжо кінааператар Уладзімір Нікалаеў, а Рыгор Навумавіч працягваў рабіць тое, што лічыў патрэбным.
гістарычныя недакладнасці
Калі фільм быў падрыхтаваны да паказу, то на студыі да праекту паўсталі пытанні, якія тычацца асобных эпізодаў. Кадры аб савецкай жонцы, не дачакаўшыся салдата з фронту, палічылі няправільнымі і патрабавалі выразаць. Абурыла і сцэна, дзе ў падарунак аддаецца мыла. Кіраўніцтва ўбачыла ў гэтым намёк на неахайнасць байцоў.Абурыла чыноўнікаў і гістарычная недакладнасць, якую Чухрай дапусціў наўмысна. Сюжэт пераносіць гледача ў 1942-й, а ў героя на плячах пагоны, якія з'явіліся замест пятліц пазней. Паводле задумы пастаноўшчыка, недакладнасць была разлічана на замежны пракат, каб гледачы даведаліся салдата-вызваліцеля па форме, якую відаць у кадры.
Яшчэ адной недакладнасцю апынуўся адпачынак Алёшы, які ў 42-м не давалі. Між тым без гэтай дэталі не адбыўся б фільм. У выніку карціну выпускаюць з абмежаваннямі да прагляду ў вялікіх гарадах і сталіцах, а рэжысёр трапляе ў няміласць.
У сітуацыю ўмяшаўся зяць Хрушчова Аляксей Аджубей, які зацікавіўся праектам, якія атрымалі добрыя водгукі ў глыбінцы. Ён глядзіць кінакарціну сам і паказвае цесьцю, і фільм адпраўляюць у Каны.
За мяжой праект прынялі добразычліва, прызнаўшы за ім лідэрства па выніках 1960-1961 гадоў, фільм заслужыў больш за 100 кінаўзнагарод і патрапіў у намінацыю на прэмію «Оскар».
замежныя фанаты
У спісе прыхільнікаў кінакарціны апынуліся замежныя знакамітасці і пачаткоўцы зоркі. У інтэрв'ю адзін Лайзы Міннеллі распавёў, што падлеткам легендарная актрыса паглядзела кінакарціну за адзін дзень пяць разоў.
А Марлен Дзітрых прызналася, што яе кіно кранае рэдка, але пастаноўку Чухрая яна паглядзела восем разоў і апынулася пад моцным уражаннем ад гульні Антаніны Максімавай, якая выканала маці Алёшы.
Разглядзеў годнасці фільма і Чарлі Чаплін, якога крануў эпізод з спалоханым хлапчуком, які ўцякае ад танка. У цікавыя факты пра фільм «Балада пра салдата» варта дадаць, што акцёр ўбачыў у гэтай сцэне супрацьстаянне маленькага чалавека і бяздушнай сілы, якая часта прасочвалася ў кароткаметражцы Чапліна. У спіс прыхільнікаў ваеннай драмы трапіў і П'ер Паола Пазаліні, які ўбачыў у кінокартіне Чухрая унікальныя матывы.
мяса ЗША
Дарэчы, у кадры Рыгор Чухрай не ішоў на здзелку з сумленнем і стараўся расказаць праўдзівую гісторыю пра салдата. Так, у адным з эпізодаў ахоўнік цягніка есць тушонку саюзнікаў, на якой сумленна напісана «Мяса ЗША». Гэты факт апынуўся б пэўным, паколькі ў гады вайны працавала праграма ленд-Ліза і саюзнікі дапамагалі савецкім войскам харчаваннем і вопраткай.першынец Івашова
Фільм «Балада пра салдата» адбіўся на лёсах акцёраў, ў галоўных ролях. Прахарэнка адлічылі з навучальнай установы. Перавесціся ў ВГIК і дамовіцца аб датэрміновых іспытах дапамог выканаўцы Рыгор Чухрай, які пахадайнічаць за дзяўчыну. Аднак роля Шурка апынулася адзінай запамінальнай працай у творчай біяграфіі актрысы. Паўтарыць поспех ёй не ўдалося.
А Уладзімір Івашоў, шмат у чым падобны ў тыя гады на свайго героя прастадушнасцю і непасрэднасцю, вярнуўся ў навучальную ўстанову на курс ніжэй, дзе сустрэў будучую жонку Святлану Святлічная.
У цікавых фактах пра фільм «Балада пра салдата» варта адзначыць, што муж і жонка вырашылі назваць першынца Алёшам у гонар героя кінастужкі. Сёння сын выканаўцы працуе стаматолагам, а спадчынніка Аляксей Івашоў назваў у гонар дзеда Уладзімірам.