біяграфія
Пра подзвіг Зінаіды Партновай савецкі народ даведаўся толькі праз 10 гадоў пасля заканчэння Вялікай Айчыннай вайны. Загінулая ад фашысцкіх куль школьніца заставалася невядомай, пакуль пра яе аднойчы не распавёў камісар беларускага партызанскага атрада. За мужнасць і стойкасць дзяўчыне пасмяротна прысвоілі званне Героя Савецкага Саюза.Дзяцінства і юнацтва
Дзяцінства Зіны Партновай, якая нарадзілася ў Ленінградзе 20 лютага 1926 года, якія нічым не адрознівалася ад дзяцінства звычайнага савецкага дзіцяці. Дзяўчынка паходзіла з сям'і рабочых Марціна Несцяровіча і Ганны Исаковны, якія працавалі на Кіраўскім заводзе і жылі непадалёку, выхоўваючы дзвюх дачок, старэйшую Зіну і малодшую Галю. Партнова добра вучылася ў школе, была сумленна, прынцыповая і актыўная, а ў класе значылася старастай.
На летнія вакацыі сясцёр традыцыйна адпраўляліся гасцяваць да бабулі, якая жыла ў беларускай вёсцы Обаль Віцебскай вобласці. Там яны дапамагалі па гаспадарцы, купаліся ў рацэ і аддаваліся прывольным сельскага жыцця, слодыч якой так выразна адчуваецца дзіцячым сэрцам.
Па звыклым сцэнары пачыналася і лета 1941-га: Зіна, якая скончыла 7-ы клас школы, і яе сястра прыехалі ў гасцінны беларускі край, які ўжо праз 3 тыдні стаў акупаванай тэрыторыяй. Бабуля паспрабавала эвакуіраваць дзяўчынак, але цягнік не даехаў да Ленінграда, спыніўшыся пад Віцебскам. У гэты момант 15-гадовая Партнова назаўжды развіталася з дзіцячымі забавамі і адкрыла новую старонку біяграфіі, якая апынулася гераічнай і трагічнай.
Асабістае жыццё
Сучасныя 15-гадовыя дзяўчыны занятыя асабістай жыццём, сацыяльнымі сеткамі і выбарам аптымальнага месца для шопінгу. Юнацтва Зіны Партновай прыйшлася на той час, калі на легкадумныя забавы часу не заставалася. Яна сталела і расцвітала ў тыя гады, калі вакол шугалі гарады і вёскі, а ад фашысцкіх куль штодня паміралі тысячы суайчыннікаў.Дзяўчына была таварыскай, спагаднай і ласкавай, за што яе любілі сябры і паважалі субраты па падпольнаму руху «Юныя мсціўцы». Там яна была самай малодшай - піянеркай сярод камсамольцаў. Зборы атрада маскіраваліся пад моладзевыя вячоркі, а малодшая сястра Галя ў гэты час заставалася дзяжурыць на прызбе, каб папярэджваць маладых падпольшчыкаў аб праходзяць міма фрыц і паліцаі. Захаваўся фотаздымак Зіны - мілавіднай вялікавокі дзяўчынкі з ямачкай на падбародку, якой не наканавана было стаць нічыёй жонкай і маці.
подзвіг
У 1942 году Зіна стала падпольшчыцай, уступіўшы ў атрад «Юных мсціўцаў» - маладых людзей, якія займаліся дыверсіямі, выведкай і распаўсюджваннем агітацыйных улётак. Ведучы непрыкметную жыццё звычайнага савецкага падлетка, Партнова займалася таемным шкодніцтвам сярод акупантаў.
Разам з таварышамі яна арганізоўвала выбухі на электрастанцыі, пажары на заводах, знішчала таварныя вагоны з каштоўным грузам. Уладкаваўшыся ў сталовую для нямецкіх афіцэраў, дзяўчына падсыпала ў суп яд, у выніку чаго памерла звыш сотні фашыстаў.
Патрапіўшы пад падазрэнне, школьніца была вымушана з'есці атручаную ежу і цудам засталася жывая, аднак трапляцца на вочы немцам стала небяспечна. Тады Зіна пакінула вёску і перабралася ў партызанскі атрад імя Клімента Варашылава. Маладая партызанка займалася выведкай і неўзабаве атрымала сваё самае адказнае заданне.
смерць
У жніўня 1943 гады касцяк «Юных мсціўцаў» затрымалі і расстралялі. Партновай даручылі высветліць прычыны, па якіх маладыя падпольшчыкі апынуліся расчыненымі, і даведацца імёны здраднікаў. Зіна з энтузіязмам прынялася за заданне, але была схопленая фашыстамі, якія спачатку спрабавалі дамовіцца з юнай партызанкай «па-добраму». Дзяўчыне прапаноўвалі выдаць месцазнаходжанне падпольшчыкаў у абмен на жыццё.Аднак Партнова толькі з выгляду была мілай і безабароннай. Падчас допыту, скарыстаўшыся тым, што афіцэр адцягнуўся, яна схапіла з яго стала пісталет і застрэліла ворага. Спрабуючы збегчы, Зіна забіла яшчэ дваіх. Пасля гэтага пра размовы «па-добраму» можна было забыцца. Дзяўчыну схапілі і змясцілі ў сутарэньні, дзе падвергнулі жорсткім катаваньням.
Больш за месяц ад Партновай спрабавалі здабыць звесткі аб мясцовых партызанах, прычыняючы ёй нечалавечыя пакуты. У палоне камсамолку марылі голадам, білі і калечылі, ужываючы поўны арсенал зверстваў, які скончыўся поўным асляпленнем. Да моманту пакарання 10 студзеня 1944 года 17-гадовая партызанка цалкам пасівела. У ліку іншых асуджаных яе вывелі на плошчу. Расстрэл стаў прычынай смерці Зіны, якая нароўні з піянерамі-героямі Марата Казея і Валяй Коцікам даказала, што мужнасць, подзвіг і гераізм не ведаюць полу і ўзросту.
Магіла мужнай падпольшчыцы не захаваўся, ды наўрад ці яна ўвогуле існавала. Ўзнагароды знайшлі Партнова ўжо пасмяротна. Доўгі час памяць пра яе захоўвалі толькі таварышы-партызаны і малодшая сястра, якая ведала пра подзвігі старэйшай. Пасля аповяду пра гераізм дзяўчыны яе імем былі названы вуліцы, школы, піянерскія лагеры, у яе гонар ўзводзіліся помнікі, бюсты, мемарыяльныя дошкі, пра яе здымалі фільмы і пісалі артыкулы. Васіль Смірноў прысвяціў біяграфіі камсамолкі цэлую кнігу.
памяць
- З 1968 па 2000 год у Далёкаўсходняй марскім параходства існавала судна "Зіна Партнова».
- У гарадскім пасёлку Обаль працуе музей падпольнай арганізацыі «Юныя Мсціўцы».
- На вуліцы Ніны Азолиной захаваўся дом, у якім жыла Зіна Партнова.
- Зіна Партнова афіцыйна была прылічана да «піянэрам-героям» Савецкага Саюза.
- У 1978 году выдадзены мастацкі маркіраваны канверт, прысвечаны гераіні.
- Зіна ракіты прататыпам персанажа расійска-японска-канадскага анімацыйнага фільма ў жанры фэнтэзі «Першы атрад».
ўзнагароды
- Званне Героя Савецкага Саюза пасмяротна
- Ордэн Леніна пасмяротна