біяграфія
Зараз у фінале Алімпійскіх гульняў на спрынтарскіх дыстанцыях рэдка ўбачыш светласкурае бягуна, не кажучы ўжо пра тое, што прадстаўнікі краін былога СССР туды зусім не прабіваюцца. Валерый Барзоў ў гэтых адносінах чалавек унікальны: ён выходзіў на бегавую дарожку ў складзе наймацнейшых лёгкаатлетаў планеты і пераканаўча перамагаў, стаўшы адзіным савецкім спартсменам, якія ўзялі золата на стометроўцы.Дзяцінства і юнацтва
Алімпійскі чэмпіён нарадзіўся 20 кастрычніка 1949 г. у горадзе Самборы, што ў Львоўскай вобласці Украіны. У дзяцінстве ўсе дзеці любяць бегаць, а Валера ператварыў гэта ў запал. Адоранасць дзіцяці заўважылі школьныя трэнеры, пад кіраўніцтвам якіх той стаў займацца лёгкай атлетыкай. І калі раней Барзоў ганяў навыперадкі з дваровай сабакам і стараўся перагнаць праязджаюць машыны, то зараз меркай эфектыўнасці стаў секундамер.
12-гадовы Валерый прыйшоў у спартыўную школу Новай Кахоўка, дзе трапіў да трэнера Барысу Войтасу. Той разглядзеў у хлопчыку патэнцыял і нават прадказаў яму алімпійскую перамогу, але да яе трэба было шмат працаваць, чым Барзоў і заняўся. Але нішто чалавечае хлопцу не было чужое. Ён прызнаваўся, што гуляў, біўся і зарабляў агароднымі крадзяжамі, за што нават атрымаў залп солі.
Перспектыўны юнак па радзе настаўнікаў перабраўся ў Кіеў, дзе стаў займацца пад кіраўніцтвам Валянціна Пятроўскага - кандыдата біялагічных навук, які выбудоўваў трэніравальны працэс з матэматычнай дакладнасцю. Трэнер быў упэўнены, што дробязяў у падрыхтоўцы лёгкаатлета не бывае, і распрацаваў для падапечнага адмысловую тактычную мадэль бегу. Барзоў ўнікаў ва ўсе тонкасці і хутка стаў паказваць ўражлівыя вынікі. Ён паступіў у Кіеўскі інстытут фізічнай культуры і цалкам прысвяціў сябе спорту.
Асабістае жыццё
Асабістае жыццё Барзова складвалася паралельна з яго спартыўнымі поспехамі. З будучай жонкай Людмілай Турышчава ён пазнаёміўся на маскоўскіх спартыўных мерапрыемствах, а потым сустракаўся на гульнях у Мюнхене 1972 гады. Там гімнастка стала абсалютнай алімпійскай чэмпіёнкай, а лёгкаатлет - двухразовым чэмпіёнам і сцяганосцам на закрыцці Гульняў.Упершыню Валерый паклікаў дзяўчыну на спатканне на Алімпіядзе 1976-го ў Манрэалі, пасля якой абодва спартсмены скончылі кар'еру ў вялікім спорце. Затое пачалі сямейнае жыццё, згуляўшы вяселле ў 1977 годзе. Раней яны год падтрымлівалі адносіны на адлегласці з дапамогай тэлефонных званкоў. Чэмпіёны лічыліся знакамі савецкага спорту, і іх вясельнае фота стала ілюстрацыяй шчаслівага камсамольскага саюза.
Яны былі падобныя сумленнасцю, мэтанакіраванасцю і адказнасцю, аднак па тэмпераменце апынуліся процілеглымі: выбухная і эмацыйная Людміла арганічна дапаўняла спакойнага і сціплага Валерыя.
Іх шлюб атрымаўся трывалым і шматгадовым. У ім ў 1978 годзе нарадзілася дачка Таццяна, якая захацела пайсці па слядах бацькі і занялася бегам. Аднак да спорту вялікіх дасягненняў справа не дайшла, чаму бацькі апынуліся рады.
Дачка знакамітасцяў адвучылася на дызайнера і пераехала жыць у Канаду, дзе занялася фларыстыкай і выйшла замуж за бізнэсоўца Дзяніса. У сям'і нарадзіліся Ілля, Цімафей і Ягор - любімыя ўнукі Барзова і Турышчава.
Лёгкая атлетыка
Аб уласнай біяграфіі і спартыўных дасягненнях Барзоў напісаў кнігі «10 секунд - цэлае жыццё» і «Вялікі спрынт у сне і на яве». Ён распавёў пра першыя трэніроўках, перажытых траўмах і момантах трыумфу. А яшчэ пра тое, што лёгкая атлетыка пачынаецца не з ног, а з галавы. Нездарма яго празвалі разумным бягуном, які за 10 секунд паспявае не толькі развіць максімальную хуткасць, але і задумацца пра тактыку.
Упершыню Валерый прымусіў гаварыць пра сябе ў 1966 годзе, калі з юніёрскага чэмпіянату Еўропы прывёз тры залатыя медалі і ўсталяваў асабісты рэкорд на стометроўцы ў 10,4 секунды. Год праз малады чалавек стаў чэмпіёнам СССР, а ў 1969-м выйграў дарослае кантынентальнае першынство. Савецкі лёгкаатлет вылучаўся магутнымі габарытамі: пры росце 183 см Барзоў важыў 80 кг. Бягун зарабіў званне заслужанага майстра спорту і пачаў падрыхтоўку да маючых адбыцца Алімпійскіх гульняў.
На Алімпіяду 1972 гады 22-гадовы лёгкаатлет ехаў у статусе фаварыта савецкай зборнай, змагацца трэба было галоўным чынам з амерыканцамі, якія на дыстанцыі 100 метраў традыцыйна станавіліся наймацнейшымі. Барзоў трапіў у фінал забегу і ўпэўнена фінішаваў першым, паказаўшы вынік 10,14 секунды.
Ён абышоў на паўтара метра Роберта Тэйлара з ЗША, які апынуўся другім. Пры гэтым Валерый прызнаецца, што да канца забегу кінуў бегчы ва ўсю сілу, паколькі і без таго адчуваў перамогу. Дарэчы сказаць, на 4-фінальнай стадыі Алімпіяды ён паказаў больш высокую час - 10,07 секунды.
Барзоў стаў першым і адзіным савецкім спартсменам, каму ўдавалася выйграць каралеўскую спрынтарскую дыстанцыю, аднак яго трыумф прадоўжыўся на 200-метроўцы, дзе бягун узяў яшчэ адно золата. Ён паказаў час 20,0 секунды - так хутка гэта адлегласць да яго ніхто не бегаў у СССР і ва ўсёй Еўропе. На спрынтэрскай эстафеце Валерый адчуў боль у назе, якая не дазволіла змагацца ва ўсю сілу, і таму зборная Савецкага Саюза засталася з сярэбраным медалём.
На радзіму Барзоў вярнуўся героем. На алімпійскія прызавыя ён купіў «Волгу», якая спатрэбілася яму, каб перамяшчацца паміж бясконцымі канферэнцыямі, цырымоніямі і сустрэчамі. У 1974-м спрынтар атрымаў траўму на трэніроўцы, якая апынулася фатальнай. Менавіта яна не дазволіла паўтарыць поспех на Алімпіядзе 1976 г. у Манрэалі, дзе савецкі лёгкаатлет зарабіў 2 бронзы - у стометроўцы і ў эстафеце.
Вярнуўшыся ў Кіеў, спартсмен засяродзіўся на вучобе ў аспірантуры, дзе займаўся даследаваннямі і абараніў дысертацыю «Мадэляванне тэхнікі бегу з нізкага старту спрынтараў высокай кваліфікацыі». Ён працягваў бегаць, але атрымаў траўму ахілава сухажылля, з-за чаго прыйшлося легчы на аперацыю. Пасля хірургічнага ўмяшання Барзоў адчуў, што не зможа набраць ранейшую форму, і вырашыў завязаць са спортам.
Валерый Барзоў зараз
Скончыўшы бегавую кар'еру, Барзоў стаў спартовым функцыянерам. Ён з 1994 года быў членам МАК, займаў пасаду прэзідэнта НАК Украіны і да 2012-га ўзначальваў у краіне Федэрацыю лёгкай атлетыкі. Акрамя гэтага, Валерый Піліпавіч займаўся грамадскай і палітычнай дзейнасцю, будучы народным дэпутатам і старшынёй камітэта Вярхоўнай рады ў 3-м скліканні.У 2020 годзе ён застаецца заўважнай фігурай у спартыўным свеце, аднак ад актыўнай працы адышоў. Вольны час алімпійскі чэмпіён прысвячае сям'і і любімаму хобі. Валерый Піліпавіч - заўзяты паляўнічы і аднойчы адным стрэлам забіў трох аленяў.
дасягненні
- 1969, 1971, 1974 - Чэмпіён Еўропы ў забегу на 100 метраў
- 1970, 1971, 1974-1977 - Чэмпіён Еўропы ў забегу на 60 метраў
- 1972 - Чэмпіён Еўропы ў забегу на 50 метраў
- 1971 - Чэмпіён Еўропы ў забегу на 200 метраў
- 1972 - Пераможца Алімпійскіх гульняў у Мюнхене ў забегу на 100 метраў
- 1972 - Пераможца Алімпійскіх гульняў у Мюнхене ў забегу на 200 метраў
- 1976 - Бронзавы прызёр Алімпійскіх гульняў у Манрэалі ў забегу на 100 метраў
- 1976 - Бронзавы прызёр Алімпійскіх гульняў у Манрэалі ў эстафеце