біяграфія
Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка - першы і адзіны прэзідэнт Рэспублікі Беларусь, які кіруе краінай на працягу больш за два дзесяткі гадоў. У сусветнай супольнасці беларускага лідэра называюць апошнім дыктатарам Еўропы з намёкам на яго недэмакратычнае праўленне.Дзяцінства і юнацтва
Аляксандр Лукашэнка нарадзіўся 30 жніўня 1954 года ў пасёлку гарадскога тыпу Копысь, размешчаным у Віцебскай вобласці Беларусі. Будучы прэзідэнт выхоўваўся толькі маці Кацярынай Трафімаўна, якая працавала даяркай на ферме.
Яго бацькі не жылі разам. Пра бацьку Лукашэнка звестак амаль няма, вядома толькі, што ён быў лесніком. Па нацыянальнасці Аляксандр Рыгоравіч - беларус, але яго дзед Трафім Іванавіч быў родам з Украіны, з Сумскай вобласці.
Дзяцінства будучага прэзідэнта прайшло ў вёсцы Александрыі ў цэнтры калгаса «Дняпроўскі», дзе ён разам з сельскімі дзецьмі наведваў сярэднюю школу.
Ужо ў раннім узросце Саша часта дапамагаў маці. Падлеткам ён сек дровы, касіў траву і нават даіў кароў. Цяжкі хатні праца не перашкодзіў юнаку добра вучыцца па асноўных прадметах і скончыць музычную школу па класе баяна. У вольны час ён пісаў вершы.
адукацыя
Па заканчэнні школы хлопец паступіў у Магілёўскі педагагічны інстытут на факультэт гісторыі. У 1975 годзе Лукашэнка па размеркаванні быў накіраваны ў горад Шклоў, дзе ў сярэдняй школе № 1 заняў пасаду сакратара камітэта камсамола.Прапрацаваўшы там некалькі месяцаў, Аляксандр адправіўся на службу ў войска. Па размеркаванні малады чалавек патрапіў у памежныя войскі КДБ.
Пасля войска ён працягнуў дзейнасць на пасадзе сакратара камітэта камсамола ў Магілёўскім гархарчгандлю. У 1979 годзе Аляксандр атрымаў сяброўства ў КПСС, а ў 1980-м у другі раз пайшоў служыць у войска, у якой на працягу наступных двух гадоў камандаваў танкавай ротай па палітычнай частцы. Зараз прэзідэнт Беларусі мае воінскае званне падпалкоўніка.
Лукашэнка быў прызначаны намеснікам старшыні шклоўскага калгасу «Ударнік» пасля другога тэрміну вайсковай службы, а затым заняў пасаду намесніка дырэктара камбіната будматэрыялаў у гэтым жа раённым цэнтры.
У 1985 годзе будучы палітычны лідэр атрымаў другую вышэйшую адукацыю па эканамічнай спецыяльнасці, скончыўшы завочны факультэт Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі. Пры гэтым ён узначальваў саўгас «Гарадзец», дзейнасць у якім дазволіла маладому спецыялісту закласці аснову для будучага палітычнага ўзлёту.
Лукашэнка стаў першым, хто ва ўмовах перабудовы пачаў ўкараняць арэндны запар у саўгасах, дзякуючы чаму стратны саўгас за кароткі перыяд ператварыўся ў перадавой. У маладосці ён ужо дэманстраваў паспяховыя вынікі кіраўніцкай дзейнасці.
палітыка
У палітыку Аляксандр Рыгоравіч патрапіў дзякуючы дасягненням у калгасе "Гарадзец". Яго старанні і заслугі па вартасці былі ацэнены вышэйшым кіраўніцтвам СССР, мужчыну запрасілі ў Маскву, дзе ён стаў народным дэпутатам Беларускай ССР. Пасля распаду Савецкага Саюза радзіма палітыка стала суверэннай дзяржавай, што дазволіла яму імкліва падняцца па вертыкалі ўлады і пабудаваць галавакружную палітычную кар'еру.
Стварыўшы рэпутацыю абаронцы народа і змагара з карумпаванымі ўладамі, палітык заваяваў давер электарату. Нягледзячы на інтрыгі, ён змог прабіцца да ўлады. Выкрывальны дзейнасць Лукашэнка дазволіла яму стаць самым папулярным палітыкам таго часу, навакольны вялікай колькасцю паплечнікаў.
Пасля пачатку рэалізацыі планаў мужчыны многія члены каманды яго пакінулі, перайшоўшы ў апазыцыю. Для некаторых сыход ад Лукашэнкі стаў фіналам палітычнай біяграфіі, так як толькі адзінкі не падтрымліваюць будучага беларускага кіраўніка людзей змаглі ўтрымацца ў верхніх эшалонах улады.
Перадвыбарная праграма Аляксандра Лукашэнкі грунтавалася на пазіцыі выратавання эканомікі, якая знаходзілася на мяжы калапсу. Народ падтрымаў яго кандыдатуру на прэзідэнцкіх выбарах 1994 года, у выніку чаго Лукашэнка стаў першым прэзідэнтам незалежнай Рэспублікі Беларусь, набраўшы больш за 80% галасоў выбаршчыкаў.
Прэзідэнт Беларусі
Яркі палітычны лідэр Аляксандр Лукашэнка, прыйшоўшы да ўлады, неадкладна пачаў рэалізоўваць план па высновы Рэспублікі Беларусь з крызісу. З першых дзён на прэзідэнцкай пасадзе ён правёў рэферэндум, на якім рускай мове быў нададзены дзяржаўны статус, уведзены сьцяг і герб маладой дзяржавы, а таксама адобрана палітычная інтэграцыя з Расеяй.Дзякуючы Лукашэнку ў 1995 годзе паміж Беларуссю і Расіяй былі створаны плацежны і мытны саюзы, а таксама падпісаны дагавор аб дружбе, супрацоўніцтве і добрасуседстве з РФ. Праз год эканамічная і гуманітарная інтэграцыя была наладжана з Кіргізскай Рэспублікай і Рэспублікай Казахстан.
У лістападзе 1996 года беларускі лідэр правёў канстытуцыйную рэформу, непрызнаную ЗША і ЕС, згодна з якой адлік пяцігадовага прэзідэнцкага тэрміну быў пачаты зноўку, а кіраўнік рэспублікі атрымаў большыя паўнамоцтвы.
Другі прэзідэнцкі тэрмін Лукашэнкі стартаваў у 2001 годзе, калі ў першым туры выбараў ён набраў больш за 75% галасоў выбаршчыкаў. Тады сусветная супольнасць і АБСЕ заяўлялі, што выбары прэзідэнта Беларусі не адпавядалі міжнародным стандартам, але расійскі лідэр Уладзімір Пуцін асабіста павіншаваў які перамог Лукашэнка, публічна вітаючы яго перавыбранне.
Прыйшоўшы да ўлады ў другі раз, кіраўнік дзяржавы пачаў весці спрэчную палітыку з Расеяй - Лукашэнка і Пуцін не маглі знайсці кампраміснага рашэння ў пытаннях кіравання і ўвядзення адзінай валюты. Акрамя гэтага, напружаную сітуацыю паміж расійскім і беларускім лідэрамі пагаршаў газавы скандал, які ўзнік на фоне скарачэння і поўнага спынення Масквой паставак газу ў Рэспубліку Беларусь.
Пры гэтым у эканамічным плане Аляксандр Рыгоравіч дамогся поспехаў, а таксама правёў трэці рэферэндум, на якім былі адобраны папраўкі ў Канстытуцыю Беларусі, якія прадугледжваюць зняцце абмежаванні ў выглядзе двух прэзідэнцкіх тэрмінаў для аднаго чалавека. Вынікі гэтага рэферэндуму, як і двух папярэдніх, не былі прызнаныя ў ЗША і Еўрасаюзе, на фоне чаго супраць рэспублікі і самога Лукашэнкі былі ўведзеныя эканамічныя санкцыі.
Нягледзячы на гэта, кіраўнік дзяржавы ні на крок не адступіўся ад палітычных кірункаў, заявіўшы, што «каляровых рэвалюцый» у Беларусі не будзе, бо ён не дазволіць заходнім бандытам наводзіць «парадкі» ў краіне.
У сакавіку 2006 года ў рэспубліцы прайшлі трэція прэзідэнцкія выбары, на якіх нязменным лідэрам стаў Лукашэнка, набраўшы больш за 83% галасоў выбаршчыкаў. Трэці тэрмін адметны прыняццем беларускім кіраўніком рашэння аб будаўніцтве атамнай электрастанцыі, якая забяспечыць краіну таннай энергіяй, што дазволіць зэканоміць да $ 1 млрд у год на імпарце прыроднага газу.
Захаваўшы пазіцыі папулярнасці, адданасці і любові беларусаў, Аляксандр Рыгоравіч зноў перамагае на выбарах прэзідэнта ў 2010 годзе і становіцца ў чацвёрты раз ужо сталым лідэрам краіны. Перамогу ў апазіцыі і на Захадзе назвалі фальсіфікацыяй, хоць у гэты раз назіральнікі АБСЕ прызналі, што выбары былі празрыстымі і дэмакратычнымі.
Чацвёрты прэзідэнцкі тэрмін Лукашэнкі прыйшоўся на востры валютны крызіс у Беларусі 2011 года, падчас якога рубель быў дэвальваваны да даляра на 189%. Але пры гэтым беларускі кіраўнік ня прызнаваў эканамічны крызіс у краіне і працягваў весці сваю палітыку ў абраным кірунку.
У 2015 годзе Лукашэнка ў пяты раз удзельнічаў у прэзыдэнцкай гонцы. Атрымаўшы пераканаўчую перамогу, ён ізноў узначаліў ўладу ў краіне. Тым не менш палітык не выключыў, што сярод насельніцтва ўжо можа прысутнічаць фактар стомы ад яго 20-гадовага знаходжання ва ўладзе, але гэта не паўплывала на ўзровень даверу народа да яго персоны.
Грамадскасць Беларусі не менш пільна пачала сачыць і за жыццём Мікалая Лукашэнкі, сына кіраўніка дзяржавы.
Малодшы сын нязменнага беларускага лідэра рэгулярна з'яўляецца з бацькам на афіцыйных мерапрыемствах, журналісты лічаць: гэты факт з'яўляецца паказчыкам таго, што Аляксандр Рыгоравіч рыхтуе Мікалая да прэзідэнцтва. СМІ неаднаразова пыталіся палітыка пра сына, спрабуючы атрымаць пацверджанне сваіх здагадак, але кіраўнік Беларусі ў звароце паспяшаўся запэўніць грамадскасць у тым, што не жадае для дзіцяці такой «прэзідэнцкай лёсу».
Запомнілася тэлегледачам інтэрв'ю Аляксандра Лукашэнкі з Ксеніяй Сабчак. Тэлевядучая пасля гутаркі прызналася, што размова атрымалася адкрытым, а палітык умее зачароўваць.
У сацсетках карыстальнікі часта абмяркоўваюць цытаты беларускага лідэра з нагоды канкрэтных сітуацый і праблем. Дзякуючы яркім выказваннях Аляксандр Рыгоравіч неаднаразова станавіўся героем мемов, якія распаўсюджваюцца праз сацыяльную сетку «Инстаграм» і іншыя сэрвісы.
Сам прэзідэнт без асаблівай крытыкі ставіцца да розных пародыямі на свой рахунак, але ў 2011 годзе параіў расійскім СМІ перш за ўсё парадыраваць уласных палітычных лідэраў, а потым ужо яго.
Тым не менш Аляксандр Лукашэнка ўмее разрадзіць абстаноўку на сустрэчах з электаратам ці іншымі палітычнымі дзеячамі своечасова распавесці анекдот або удалай жартам, тым самым дэманструючы хвацкае пачуццё гумару.
У канцы 2019 года прэзідэнт Беларусі падпісаў Указ 492, які карэктуе пералік шэрагу адміністрацыйных працэдур. Так, для атрымання правоў кіроўцы грамадзянам дзяржавы больш не патрэбен талон, а таксама адмяняецца неабходнасць у атрыманні сертыфіката аб праходжанні дзяржаўнага тэхагляду МС.
У лютым 2020 года адбылася сустрэча дэлегацыі з Беларусі з расейскім бокам. На перамовах вырашалася пытанне забеспячэння Саюзнай дзяржавы неабходнымі аб'ёмамі паліва. Прэзідэнты дзвюх краін сустракаліся 8 гадзін без перапынку, пасля чаго Аляксандр Лукашэнка з'ехаў з Чырвонай Паляны, ня пагутарыўшы з журналістамі.
Пазней адбылася тэлефонная размова Аляксандра Рыгоравіча і лідэра Арменіі Нікола Пашынян, падчас якога яны абмеркавалі завышаны ўзровень коштаў на прыродны газ, які пастаўляецца з Расіі.
У 2020 годзе падчас пандэміі коронавирусной інфекцыі Аляксандр Лукашэнка стаў адным з нямногіх лідараў, хто на тэрыторыі дзяржавы не ўвёў рэжым самаізаляцыі. Прэзідэнт аргументаваў гэтае рашэнне тым, што ў адваротным выпадку пацярпела б уся эканоміка.
Не ўсе грамадзяне апынуліся на баку Лукашэнкі ў гэтым пытанні, што паўплывала на зніжэнне яго рэйтынгу ў год выбараў прэзідэнта.
У пачатку лета Аляксандр Рыгоравіч адправіў у адстаўку ўрад, прадстаўнікі якога выконвалі абавязкі з 2018 года. Пад суд трапіў апазіцыйны кандыдат у прэзідэнты, рэпрэсіям падвергліся палітычныя дзеячы, медыкі, блогеры, журналісты, усяго 200 чалавек, па прычыне адкрытага выказвання сваіх палітычных поглядаў. Міжнародная грамадскасць адрэагавала ультыматумам ААН.
Апазіцыя не збіралася здавацца. У Сеткі з'явіліся звесткі аб рэйтынгу дзейнага прэзідэнта, які склаў 3%. Гэтая лічба неўзабаве стала мемом. На сустрэчы з выбаршчыкамі ў Брэсце Аляксандр Лукашэнка паведаміў, што ведае пра новыя мянушкі, але заклікаў пры гэтым апазіцыянераў не абражаць яго асабіста.
У канцы чэрвеня 2020 года Аляксандр Рыгоравіч вылецеў у Маскву на Парад Перамогі. На трыбуне прысутнічаў і яго малодшы сын Мікалай Лукашэнка, якая змянілася знешнасць якога зрабіла ўражанне на гледачоў. Юнака ахрысцілі беларускім прынцам Уільямам, а яго фота былі растыражаваныя ў Сеціве.
Аляксандр Лукашэнка пра Украіну і аб Крыме
Часта выступу палітыка цытуюць беларускія і замежныя СМІ. Многія замежныя грамадзяне даўно ўжо паўтараюць словы з выступаў Лукашэнка, спрабуючы па-рознаму трактаваць сэнс яго пасланняў. Выбаршчыкаў цікавіць яго меркаванне наконт канкрэтных падзей, а таксама будучыня развіццё адносін з суседнімі краінамі - Украінай і Расеяй.
У 2014 годзе прэзідэнт Беларусі неаднаразова каментаваў сітуацыю, якая склалася ў Украіне. Лукашэнка назваў палітычную абстаноўку ў краіне «кашмарам і катастрофай».
Па словах кіраўніка дзяржавы, у такіх жудасных наступствах перш за ўсё вінаваты экс-прэзідэнт Украіны Віктар Януковіч, паколькі менавіта лідэр нацыі адказваў за ўсе працэсы, якія адбываліся ў краіне, не прымаючы меркаванне розных слаёў насельніцтва.
Яшчэ больш жорстка Лукашэнка выказаўся пра Крым. На сустрэчы з прадстаўнікамі СМІ ён не раз адзначыў, што часта абмяркоўваў дадзеную праблему з прадстаўнікамі вышэйшага ўкраінскага кіраўніцтва. Па словах кіраўніка Беларусі, у 2014 годзе на сустрэчы з выконваючым абавязкі прэзідэнта Украіны Аляксандрам Турчынавым ён прама выказаў сваё меркаванне, заявіўшы, што за сваю зямлю трэба змагацца, а ўкраінскія ўлады фактычна праігнаравалі склаліся абставіны.
«Калі гэта ваша зямля, то чаму вы за яе не ваявалі? Тым больш што там было шмат украінскіх войскаў. Чаму не ваявалі? Што, прызналі, што гэта не ваша зямля? » - адзначыў беларускі лідэр.Навіна аб прыходзе да ўлады Уладзіміра Зяленскі Аляксандр Лукашэнка ўспрыняў станоўча. Першая сустрэча кіраўнікоў брацкіх дзяржаў прайшла на пазітыўнай ноце. Яна адбылася ў кастрычніку 2019 года на II Форуме рэгіёнаў дзвюх краін. Аляксандр Рыгоравіч назваў Украіну галоўным гандлёвым партнёрам Беларусі, пры гэтым падкрэсліў, што разам абедзве дзяржавы гатовыя супрацьстаяць вонкавага ўздзеяння.
Лукашэнка пра Расею
Неаднаразова ў Беларусі абмяркоўвалі выказванні прэзідэнта пра Расею. Лукашэнка заўсёды акцэнтаваў увагу на моцнай дружбе з суседняй дзяржавай, паказваючы не толькі на партнёрскія адносіны, але і на «братэрскі паразуменне, крэўнае сваяцтва народаў». Тым не менш ў 2016 годзе заявы прэзідэнта Беларусі змяніліся.У ходзе паслання да Нацыянальнага сходу Лукашэнка ня толькі падкрэсліў важнасць саюзніцтва з Расіяй, але і папракнуў партнёраў у зневажальным стаўленні да беларускай пазіцыі:
«Мы браты з Расіяй, але не будзем хлопчыкамі на пабягушках».Ужо ў 2017 годзе падчас традыцыйнай сустрэчы з прадстаўнікамі СМІ лідэр Беларусі раскрытыкаваў расійскі бок, абвінаваціўшы ў парушэнні саюзных дамоўленасьцяў. Ён адзначыў, што нафтагазавы спрэчка паміж Беларуссю і Расіяй, які доўжыцца ўжо амаль год, лічыць «здзекам».
Нафтагазавы спрэчка стаў балючай тэмай у адносінах дзвюх дзяржаў. Менск заявіў аб несправядлівай цане на расейскі газ і ў аднабаковым парадку стаў плаціць за яго па меншай кошту. У сваю чаргу ў Маскве заявілі аб зніжэнні бяспошлінных паставак нафтарэсурсаў у суседнюю краіну, звязаўшы гэта як з недаплаты за газ, так і з памяншэннем паставак нафтапрадуктаў з РФ.
У Расіі палітычная дзейнасць Лукашэнка рэгулярна асвятляецца на радыёстанцыі «Эхо Москвы». У канцы 2019 гады Аляксей Венедыкт ўзяў інтэрв'ю ў беларускага лідэра.
Выбары-2020 і пратэсты
Вынікі выбараў не сталі нечаканымі: па афіцыйных дадзеных ЦВК Беларусі, Лукашэнка набраў 80,08% галасоў. На другой пазіцыі апынулася імя Святланы Ціханоўскі, асноўнага апазіцыйнага канкурэнта. Ёй удалося заручыцца падтрымкай 10,09% выбаршчыкаў. Гэтыя лічбы выклікалі недавер у многіх выбаршчыкаў: па краіне пракацілася сур'ёзная хваля пратэстаў, а ўсе кандыдаты, якія ўдзельнічалі ў выбарах, падалі скаргі ў ЦВК.
Пратэстуючых людзей, якія вырашылі выказаць недавер да вынікаў галасавання, затрымлівалі прадстаўнікі сілавых структур. З'явілася інфармацыя пра мноства інцыдэнтаў асабліва жорсткага дачынення да затрыманых, а таксама да мірных мінакам і нават дзецям. Насуперак чаканням уладаў, гэта толькі падагравала хвалю незадаволенасці: дэманстрацыі і мітынгі не заканчваліся, усё больш людзей выходзіла на вуліцы.
Асобнага згадвання заслугоўвае з'яўленне Лукашэнкі з аўтаматам у руках: са зброяй і ў бронекамізэльцы прэзідэнт вырашыў абляцець Мінск на верталёце, каб на свае вочы ўбачыць колькасць пратэстуючых. Сын Мікалай, які суправаджаў бацьку, таксама быў узброены.
Незадаволенасць грамадзян прымусіла прэзідэнта зірнуць на сітуацыю з новай пункту гледжання.
«Магчыма, я трохі пераседзеў», - заявіў ён.Таксама Лукашэнка адзначыў, што гатовы абмеркаваць ўнясенне паправак у канстытуцыю краіны, пасля чаго не выключае датэрміновае правядзенне новых выбараў. Пры гэтым ён падкрэсліў, што сыходзіць проста так не мае намеру і гатовы абараняць сваю краіну да канца. На думку Аляксандра Рыгоравіча, нельга выключаць ўплыў ЗША на тое, што адбываецца.
Пратэстныя акцыі на вуліцах Беларусі тым часам не спыняліся. 23 верасня стала вядома, што Аляксандр Лукашэнка таемна ўступіў на пасаду прэзідэнта. Цырымонія інаўгурацыі адбылася ў закрытым рэжыме, дату яе правядзення не паведамлялі загадзя. У сваёй прамове Аляксандр Рыгоравіч падкрэсліў, што «не мае права кінуць беларусаў, якія звязалі з дзяржаўным курсам не толькі палітычныя перавагі, але і свой лёс, будучыню сваіх дзяцей».
Асабістае жыццё
Асабістае жыццё Аляксандра Лукашэнкі не гэтак сталая, як яго палітычная кар'ера. У 1975 годзе будучы беларускі лідэр ажаніўся на школьнай сяброўцы Галіне Жалняровіч. Неўзабаве ў сям'і нарадзіліся двое дзяцей. Старэйшы сын Віктар Лукашэнка сёння займае пасаду дарадцы беларускага кіраўніка ў Савеце нацыянальнай бяспекі краіны, а Дзмітрый Лукашэнка ўзначальвае цэнтральны савет Прэзідэнцкага спартыўнага клуба.У беларускай прэсе неаднаразова паведамлялася, што ў апошнія гады прэзідэнт не жыве з жонкай, але пры гэтым афіцыйна працягвае складацца з ёй у шлюбе. Галіна Лукашэнка жыве ва ўласным доме ў пасёлку Рыжкавічы і знаходзіцца пад пастаяннай аховай мужа, па даручэнні якога ніякіх каментароў адносна адносін з ім прэсе не дае.
Паводле афіцыйнай інфармацыі, у 2004 годзе ў прэзідэнта Беларусі нарадзіўся пазашлюбны сын Мікалай, якога, па паведамленні СМІ, нарадзіла былы лекар прэзідэнцкай сям'і Ірына Абельская.
У прэзідэнта Беларусі ёсць двое ўнукаў і пяцёра унучак, якім Лукашэнка стараецца вылучаць час для зносін. Яны не адчуваюць недахопу ўвагі ўплывовага дзеда, для якога застаюцца самымі прыярытэтнымі асобамі ў сям'і.
Вядома, што ў 2008-м старэйшая дачка Віктара Лукашэнкі Вікторыя выканала галоўную ролю ў фільме «На спіне ў чорнага ката», а праз 2 гады з'явілася ў акцёрскім складзе расійскага серыяла «Варажба пры свечках".
Шмат вольнага ад працы часу прэзідэнт таксама надае хакеі з шайбай. Іншае хобі Лукашэнка - лыжныя гонкі, на якіх ён ездзіць не толькі з целаахоўнікамі і паплечнікамі, але і спаборнічае з высокапастаўленымі чыноўнікамі іншых краін.
Лукашэнка неаднаразова ўдзельнічаў у гульнях Начны лігі. У каманду ад Беларусі ў 2013 годзе ўвайшлі два яго старэйшыя сыны. Для сям'і беларускага прэзідэнта было зроблена выключэнне: у графе «рост і вага" кожнага з удзельнікаў яны паставілі прочырк. Аляксандр Рыгоравіч засакрэціў свае дадзеныя з меркаванняў бяспекі.
Дзякуючы рэгулярным фізічных нагрузак кіраўнік краіны не скардзіцца на здароўе, хоць адзін час распаўсюджваліся чуткі пра тое, што ён перанёс інсульт.
Неаднаразова Лукашэнка прыпісвалі адносіны з маладымі дзяўчынамі - пераможцамі конкурсаў прыгажосці. Інфармацыя гэтая носіць меркаваны характар і грунтуецца на традыцыі Аляксандра Рыгоравіча з'яўляцца на грамадскіх мерапрыемствах з маладымі супрацоўніцамі службы пратаколу, такімі як Дар'я Шманай, Аліна Роскач, Марыя Васілевіч
Аляксандр Лукашэнка зараз
У траўні 2021 года ўказам прэзідэнта Беларусі была дасканалая экстраная пасадка паветранага судна кампаніі Ryanair ў сталіцы. Сярод пасажыраў, якія здзяйснялі пералёт з Афін у Вільню, знаходзіўся экс-рэдактар апазіцыйнага канала Nexta Раман Пратасевіч, якога затрымалі адразу пасля пасадкі. Акрамя яго, пад арыштам апынулася яго спадарожніца Сафія Сапега.
Гэтая сітуацыя імгненна выклікала гнеўную рэакцыю ад еўрапейскай супольнасці, якое стала вінаваціць беларускага лідэра ў пагрозе жыццю і здароўю пасажыраў. Лукашэнка некаторы час не даваў каментароў датычна інцыдэнту, які адбыўся.
25 траўня кіраўнік рэспублікі выступіў з афіцыйнай заявай. Паводле яго слоў, прычынай прынятага ім рашэння аб пасадцы самалёта сталі атрыманыя з Швейцарыі звесткі аб закладзенай на паветраным судне выбуховым прыстасаванні. Так, падкрэсліў Аляксандр Рыгоравіч, ён дзейнічаў у рамках закона. Больш за тое, заўважыў палітык, падобныя паведамленні паступілі не толькі ў Мінск, але і ў Вільню, і ў Афіны.
Нягледзячы на тое, што Швейцарыя адмаўляла факт перадачы якіх-небудзь звестак пра бомбу, Лукашэнка працягваў стаяць на сваёй пазыцыі. Рэакцыя еўрапейскай супольнасці не прымусіла сябе чакаць - праз некалькі дзён пасля інцыдэнту былі ўвядзенне першыя санкцыі ў дачыненні да рэспублікі.
Была агучана просьба ад савета ЕС спыніць любыя пералёты на Беларуссю. Акрамя таго, у бліжэйшы час планавалася закрыццё доступу ў еўрапейскія аэрапорты беларускіх авіяперавозчыкаў. Сярод галоўных патрабаванняў прагучала неадкладнае вызвалення затрыманых Сапегі і Пратасевіча.
У гэты ж час быў замарожаны пакет дапамогі Беларусі ад Еўрасаюза ў памеры € 3 млрд. Па словах кіраўніка Урсулы фон дэр Ляйен, рашэнне аб адмене персанальных санкцый будзе прынята толькі пасля таго, як у краіне пачнуцца дэмакратычныя пераўтварэнні.