біяграфія
Леанід Брэжнеў - вядомы палітычны лідэр, якi ажыццяўляў сваю актыўную дзейнасць у савецкі час. Ён амаль 20 гадоў знаходзіўся ля вяршыняў улады Савецкага саюза, спачатку на пасадзе генеральнага сакратара ЦК КПСС, а пасля на пасадзе кіраўніка СССР.
«Эпоха Брэжнева» атрымала адзначэнне застою, так як эканоміка краіны была канчаткова разбурана з-за правальных рэформаў, што пасля прывяло да распаду Саюза. Праўленне Брэжнева ў сучаснай Расеі па-рознаму ацэньваецца ў грамадстве - адны лічаць яго лепшым кіраўніком XX стагоддзя, а іншыя і сёння выносяць яму з сарказмам «словы падзякі» за развал краіны, які стаў немінучы па выніках праўлення Леаніда Ільіча.
Дзяцінства і юнацтва
Нарадзіўся Брэжнеў Леанід Ільіч 19 снежня 1906 года ў вёсцы Каламенскае у Екацерынаслаўскай губерні, якое сёння стала украінскім металургічным горадам Днепрадзяржынск ў Днепрапятроўскай вобласці. Яго бацькі, Ілля Якаўлевіч і Наталля Дзянісаўна, былі звычайнымі працоўнымі людзьмі. Будучы лідэр СССР быў першынцам у сям'і, пазней у яго з'явіліся малодшая сястра Вера і брат Якаў. Сям'я Брэжнева жыла ў сціплых умовах у невялікай кватэры, але пры гэтым дзеці былі акружаны любоўю і клопатам бацькоў, якія стараліся кампенсаваць ім матэрыяльныя даброты сваёй увагай.
Дзяцінства Леаніда Ільіча па сутнасці не асоба адрознівалася ад дзяцей таго часу, ён рос звычайным дваровым хлапчуком, які любіў паганяць галубоў. У 1915 годзе будучы палітычны дзеяч паступіў у класічную гімназію, а адразу ж пасля яе заканчэння ў 1921 годзе пайшоў працаваць на маслабойны камбінат. Праз два гады працоўнай дзейнасці Брэжнеў ўступіў у шэрагі камсамола і тады ж пайшоў вучыцца ў мясцовы тэхнікум на землеўпарадчык. У 1927 годзе ён атрымаў дыплом каморніка, які дазволіў працаваць яму па спецыяльнасці спачатку ў Курскай губерні, а пасля на Ўрале на пасадзе першага намесніка начальніка акруговага зямельнага кіравання.
У 1930 году Леанід Ільіч пераязджае ў Маскву, дзе паступае ў мясцовы сельскагаспадарчы інстытут машынабудавання, а праз год перакладаецца на вячэрняе навучанне ў Днепрадзяржынск металургічны інстытут. Падчас атрымання вышэйшай адукацыі будучы палітык паралельна працуе слесарам-качагарам на Дняпроўскай метзавод. Тады ж ён уступае ва Ўсесаюзную камуністычную партыю бальшавікоў.
Скончыўшы ў 1935 году інстытут і атрымаўшы дыплом інжынера, Леанід Брэжнеў ідзе служыць у войска, дзе атрымлівае першую афіцэрскае званне лейтэнанта. Аддаўшы доўг радзіме, будучы кіраўнік СССР вяртаецца ў родны Днепрадзяржынск і становіцца дырэктарам металургічнага тэхнікума. У 1937 году біяграфія Леаніда Брэжнева цалкам пераключаецца на палітыку, якой ён актыўна займаўся да канца сваіх дзён.
партыйная дзейнасць
Палітычная кар'ера Леаніда Брэжнева пачалася з пасады загадчыка аддзела абласнога камітэта камуністычнай партыі ў Днепрапятроўску. Той перыяд брэжнеўскай дзейнасці прыйшоўся на гады Вялікай айчыннай вайны. Тады ён браў актыўны ўдзел у мабілізацыі Чырвонай арміі і займаўся эвакуацыяй прамысловасці краіны. Затым ён служыў на палітычна пасадах у шэрагах дзеючай арміі, за што яму было прысвоена званне генерал-маёра.
У пасляваенныя гады будучы кіраўнік СССР займаўся аднаўленнем разбураных падчас вайны прадпрыемстваў, пры гэтым надаючы ўвагу партыйнай дзейнасці, займаючы пасаду першага сакратара абкама Запарожскай кампартыі, куды быў прызначаны па рэкамендацыі першага сакратара ЦК КПСС Мікіты Хрушчова, з якім у яго да таго часу склаліся даверлівыя адносіны. Сяброўства з Хрушчовым і стала «прахадным білетам» для Брэжнева на шляху да ўлады.
Знаходзячыся ў верхавінах камуністычнай партыі, Леанід Брэжнеў пазнаёміўся з дзеючым тады кіраўніком СССР Іосіфам Сталіным, які ў 1950 г. прызначыў праяўляць адданасць камуніста на пасаду першага сакратара ЦК КПСС Малдавіі. Тады ж палітык стаў членам Прэзідыума ЦК партыі і начальнікам Галоўнага палітуправы Ваенна-марскога флоту і Савецкай Арміі.
Пасля смерці Сталіна Брэжнеў страціў працу, але ў 1954 годзе зноў жа па пратэкцыі Хрушчова становіцца сакратаром ЦК кампартыі Казахстана, на пасадзе якога займаецца асваеннем цалінных зямель і актыўна прымае ўдзел у падрыхтоўцы да будаўніцтва касмадрома Байканур. Таксама тады будучы кіраўнік СССР курыраваў развіццё касмічнай тэхнікі ў краіне і ўдзельнічаў у падрыхтоўцы першага палёту чалавека ў космас, які здзейсніў Юрый Гагарын.
праўленне
Шлях да ўлады Леаніда Брэжнева скончыўся змовай супраць Мікіты Хрушчова, які пасля быў адхілены ад дзяржаўных і партыйных пасад. Тады пасаду першага сакратара ЦК КПСС дастаўся Леаніду Ільічу, які на сваім шляху ліквідаваў ўсіх сваіх супернікаў і расставіў на ключавыя пасады адданых людзей, у лік якіх увайшоў Юрый Андропаў, Мікалай Ціханаў, Канстанцін Чарненка, Сямён Цвигун, Мікалай Шчолакаў.
З 1964 году ў краіну з прыходам Брэжнева вярнуліся кансерватыўныя тэндэнцыі і паступова нарастаючы негатыў як у эканоміцы СССР, так і ў сацыяльна-духоўнага жыцця грамадства. Брэжнеўскі партыйны апарат бачыў у сваім лідэры адзінага абаронцы сістэмы, таму ва ўрадзе адпрэчваліся любыя рэформы з мэтай захавання ранейшага рэжыму ўлады, надзеленай шырокімі прывілеямі. Краіна фармальна вярнулася да «ленінскім» прынцыпам калектыўнага кіраўніцтва, партыйны апарат краіны цалкам падпарадкаваў сабе дзяржаўны, усе міністэрствы сталі звычайнымі выканаўцамі рашэнняў партыі, а ў вышэйшым кіраўніцтве не засталося беспартыйных лідэраў.
Рост бюракратыі і чынавенскае самавольства, карупцыя і казнакрадства сталі ключавымі эпітэтамі, якія характарызуюць ўлада СССР у гады брэжнеўскага праўлення. Асаблівым клопатам новага кіраўніка стала развіццё знешне-прамысловага комплексу, так як ён не знаходзіў рашэнняў ўнутранага застойных крызісу ў грамадстве і быў цалкам нацэлены на знешнюю палітыку. Пры гэтым у Саюзе пачалі зноў прымяняць рэпрэсіўныя меры для «іншадумцаў», якія спрабавалі абараніць свае правы ў СССР.
Дасягнення Леаніда Брэжнева падчас кіравання савецкім дзяржавай у цэлым заключаюцца ў дасягненні палітычнай разрадкі 70-х гадоў, калі былі заключаны дамовы з ЗША аб абмежаванні стратэгічных наступальных узбраенняў. Таксама ён падпісаў Хельсінскія пагадненні, якія пацвердзілі цэласнасць непарушнасці межаў Еўропы і згоду на неўмяшанне ва ўнутраныя справы замежных дзяржаў. У 1977 годзе Брэжнеў падпісаў савецка-французскую дэкларацыю аб нераспаўсюджванні ядзернай зброі.
Усе гэтыя працэсы былі перакрэсленыя увядзеннем савецкіх войскаў у Афганістан. Удзел СССР у афганскім канфлікце прывяло да ўвядзення антысавецкай рэзалюцыі СБ ААН, а таксама сектаральнай санкцый Захаду, якія тычацца ў асноўным газавай галіны. Удзел СССР у афганскім канфлікце падоўжылася амаль 10 гадоў і забрала жыцці каля 40 тысяч савецкіх вайскоўцаў. Тады ЗША абвясцілі «халодную вайну» СССР, а афганскія маджахеды ператварыліся ў атрад антысавецкай вайны, які ўзначальвае амерыканскім кіраўніцтвам.
Пад кіраўніцтвам Брэжнева СССР таксама прымаў удзел у В'етнамскім і Блізкаўсходнім ваенным канфліктах. У той жа перыяд кіраўнік савецкай дзяржавы даў згоду на акупацыю Чэхаславакіі краінамі Варшаўскай дамовы, а ў 1980 годзе пачаў рыхтаваць ваенную інтэрвенцыю ў Польшчу, што значна пагоршыла стаўленне сусветнай супольнасці да СССР.
Вынікі кіравання Леаніда Брэжнева выказаліся ў канчатковым развале эканомікі краіны, якую не змаглі ўжо аднавіць яго пераемнікі. Пры гэтым многія і сёння лічаць «эпоху Брэжнева» лепшымі часам для савецкага народа.
Асабістае жыццё
Асабістае жыццё Леаніда Брэжнева была стабільнай. Ён быў аднойчы жанаты на Вікторыі Дзянісавай, з якой пазнаёміўся ў 1925 годзе на танцах у інтэрнаце тэхнікума. Гісторыкі запэўніваюць, што сямейнае жыццё лідэра СССР была спакойнай - яго жонка займалася домам і дзецьмі, а ён палітыкай.
За гады сумеснага жыцця Вікторыя нарадзіла мужу дзяцей Юрыя і Галіну, якая ў маладосці была адной з самых скандальных постацяў савецкай эліты. У той жа час і з нагоды любоўных прыгод Брэжнева хадзіла маса легенд, якія так і не знайшлі пацверджання ў сучаснай гісторыі.
Ад працоўных будняў генеральны сакратар адцягваўся паляваннем і аўтамабілямі. Брэжнеў практычна кожныя выхадныя ад'язджаў з дому, каб адключыцца ад штодзённых праблем, якія ў будні перажываў выключна пры дапамозе заспакойлівых таблетак, без якіх не мог жыць і працаваць. Таксама ён рэгулярна выязджаў на разнастайныя тэатральныя пастаноўкі і цыркавыя выступленні, наведваў спартыўныя матчы і нават бываў на балеце. Такі «актыўны» адпачынак станавіўся аддушынай для Леаніда Ільіча, які апынуўся ў поўнай улады палітычнай сістэмы таго часу, якая патрабуе поўнай самааддачы ад лідэра.
Леанід Ільіч Брэжнеў да вяршыняў улады падняўся з самых працоўных нізоў, таму выразна ўсведамляў, што такое цяжкае жыцьцё. Ён не быў марнатраўным, кожную заробленую капейку перакладаў на кніжцы, а яго патрэбы не адрозніваліся ад звычайнага «маленькага» чалавека. Пры гэтым ён зрабіў усё магчымае, каб савецкія людзі ўпершыню нармальна абуў і апрануліся, абзавяліся жыллём і бытавой тэхнікай, набылі асабістыя аўтамабілі і палепшылі рэжым харчавання. Менавіта таму людзі настальгуюць па брэжнеўскіх часоў, калі ў краіне пачалі надаваць павышаную ўвагу паляпшэнню дабрабыту простага народа.
смерць
Леанід Брэжнеў памёр 10 лістапада 1982 году ад раптоўнага спынення сэрца падчас сну. Смерць лідэра СССР адбылася на дзяржаўнай дачы «Зарэчча-6» і шакавала ўвесь Савецкі саюз, які на некалькі дзён пагрузіўся ў жалобу. Па дадзеных гісторыкаў, здароўе Брэжнева ўжо з пачатку 1970 года дало збой, калі генеральны сакратар практычна не спаў суткамі з-за Пражскай вясны.
Ужо тады ў ходзе нарад у яго можна было заўважыць парушэнне дыкцыі, што было звязана з некрытычным прыёмам заспакаяльных прэпаратаў. У канцы 1974 года паплечнікі савецкага лідэра зразумелі, што Леанід Ільіч «сканчаецца» як самастойны палітык, бо праца яго апарата цалкам сканцэнтравалася ў руках Канстанціна Чарненка, які меў факсіміле, а таксама магчымасць ставіць друку пад дзяржаўнымі дакументамі з брэжнеўскай подпісам.
Пры гэтым першым, хто даведаўся пра смерць Брэжнева, стаў Юрый Андропаў, які быў другім пасля Леаніда Ільіча чалавекам у краіне. Ён імгненна прыбыў на месца смерці генеральнага сакратара і адразу ж забраў партфель Брэжнева, у якім палітык захоўваў кампрамат на ўсіх чальцоў Палітбюро. Толькі праз суткі ён дазволіў апавясціць грамадства аб смерці кіраўніка СССР.
Леанід Брэжнеў быў пахаваны 15 лістапада 1982 года на Краснай плошчы ля Крамлёўскай сцяны ў Маскве. На яго пахаванні прысутнічалі кіраўнікі 35-ці краін з усяго свету, што зрабіла развітанне з генсекам самым пышным і пампезным пасля пахавання Сталіна. На пахаванні савецкага лідэра прысутнічала вельмі шмат людзей, некаторыя з якіх не маглі стрымаць слёз і шчыра шкадавалі аб смерці Леаніда Ільіча.