біяграфія
Мікалай Афанасьевіч Кручкоў - акцёр савецкага тэатра і кіно, народны артыст СССР, лаўрэат Сталінскай прэміі. Ўсесаюзную славу набыў пасля выхаду на экраны кінастужак «Трактарысты», «У самага сіняга мора», «Свінарка і пастух».Дзяцінства і юнацтва
Акцёр Мікалай Кручкоў, з якім звязана цэлая эпоха савецкага кіно, нарадзіўся ў Маскве 24 снежня 1910 года па старым стылі. Сям'я, у якой выхоўваўся хлопчык, была самай звычайнай - бацька зарабляў на хлеб цяжкай працай грузчыка на «Трехгорной мануфактуры», а маці, у асноўным займалася хатняй гаспадаркай, падзарабляла ткачыхай на тым жа прадпрыемстве. Перажыўшы рэвалюцыю і Першую сусветную вайну, бацька, здароўе якога было падарвана, рана пайшоў з жыцця.
Можна сказаць, што дзяцінства ў акцёра не было - яму прыходзілася шмат працаваць і вучыцца. З дзевяці гадоў хлопчык вымушаны быў працаваць на той жа фабрыцы, што і бацькі. У чатырнаццаць гадоў Мікола пайшоў у фазаў атрымліваць прафесію гравёра-накатчика. У гады вучобы хлопец здзіўляў працоўны калектыў сваёй мастацкай самадзейнасцю: ён граў на баяне, спяваў вясёлыя песні і нават адбіваў чачотку.
Таленавітага гравёра-накатчика прыме начальства, якое і дапамагло юнаму Кручкову патрапіць у школу-студыю акцёрскага майстэрства пры тэатры рабочай моладзі ў 1928 годзе. Нейкі час хлопцу даводзілася сумяшчаць гульню на тэатральнай сцэне з працай на мануфактуры, каб дапамагчы сям'і, але ўжо тады стала зразумела, што па прафесіі юнак працаваць не будзе.
фільмы
У 1930 году рэпетыцыю трупы Маскоўскага тэатра рабочай моладзі наведаў рэжысёр Барыс Барнет. З усіх акцёраў ён вылучыў толькі Кручкова і неўзабаве запрасіў яго на здымкі карціны «Ускраіна». Гэтая карціна была цёпла прынята гледачом і стала пропускам у савецкае кіно для пачаткоўца артыста. Праз год Мікалай Кручкоў зняўся яшчэ ў адной стужцы таго ж рэжысёра пад назвай «У самага сіняга мора». Жыццярадасны марак Алёша палюбіўся шматлікім гледачам, творчай біяграфіяй акцёра зацікавіліся наваяўленыя прыхільнікі.
З гэтага моманту Кручкову сталі паступаць шматлікія прапановы наконт здымак. У наступныя гады былі ролі ў фільмах «Вяртанне Максіма", "За Савецкую Радзіму», «Тайга залатая», «Выбаргскім бок», «На мяжы», «Чалавек з ружжом".
Чарговы гучны поспех прыйшоў да Мікалая Кручкову ў 1939 годзе, пасля выхаду музычнага фільма з яго ўдзелам «Трактарысты». Стужка Івана Пырьева настолькі палюбілася гледачу, што выканаўцы галоўных роляў Марына Ладыніна, Мікалай Кручкоў, Барыс Андрэеў, Пётр Алейнікаў сталі сапраўднымі народнымі героямі.
У 1939 году завяршыліся здымкі драмы «Член ўрада» аб тым, як былая парабчанка Аляксандра (Вера Марэцкі) здолела стаць народным дэпутатам ад калгаса. Мікалай выканаў ролю веселуна Мікіты, брата раўнівага мужа калгасніцы Яфіма (Васіль Ванін).
У тым жа годзе акцёр зняўся ў эпізадычных ролях у драме «Шчорс» і камедыі «Станіца далёкая». Праз год Кручкоў з'явіўся ў карціне «Якаў Свярдлоў» і экранізацыі «Брат героя». Другі фільм быў прысвечаны падзеям фінскай вайны, у ім Мікалай пераўвасобіўся ў чырвонаармейца Бойкова, які выконвае заданне ў тыле ворага. Падчас разведвальнай аперацыі ваенны атрымлівае смяротнае раненне.
Як толькі пачалася вайна, Кручкоў стаў рвацца на фронт, але яго заяву ваенкам адмаўляўся візаваць, матывуючы адмову тым, што, здымаючыся ў кіно, ён Радзіме прынясе не менш карысці. Перыяд творчага росквіту Кручкова якраз супаў з гадамі Вялікай Айчыннай вайны. Нягледзячы на цяжкі час, Мікалай працягваў здымацца.
У сярэдзіне 40-х з удзелам Кручкова выйшлі ваенныя карціны «Катоўскі», «Хлопец з нашага горада», «У імя Радзімы», «Фронт». Найбольш вядомымі працамі акцёра тады сталі музычны фільм «Свінарка і пастух», дзе галоўныя ролі выканалі таксама Марына Ладыніна і Уладзімір Зельдин, і лірычная камедыя «Нябесны ціхаход» з Алай Парфаньяк ў ролі юнай журналісткі.
Пасля заканчэння вайны на экраны выйшаў патрыятычны фільм «Святло над Расеяй», пабудаваны на ўспамінах матроса Рыбакова, удзельніка Кастрычніцкай рэвалюцыі. Галоўная роля дасталася Мікалаю Кручкову. У 1948 году акцёр зняўся ў кінокартіне «Тры сустрэчы», у якой гаворка пайшла пра першыя мірных гадах пасля вайны.
У канцы 40-х гадоў рушылі ўслед працы артыста ў ваенных драмах «Зорка» і «Сталінградская бітва». У 1949 году Кручкоў трапіў у асноўны акцёрскі склад музычнай камедыі «Шчаслівы рэйс» разам з Міхаілам жаровых і Верай Арловай. У фільме распавядалася пра бесклапотнага жыцця і першага кахання маладога шафёра.
У паваенны час карціны з удзелам Мікалая Крючкова працягвалі падтрымліваць яго папулярнасць. Сярод іх - «Максімка», «Садко», «Справа Румянцава», «Жорсткасць».
У 1956 году фільмаграфія артыста папоўнілася чарговым ваенным фільмам «Несмяротны гарнізон» пра абаронцаў Брэсцкай крэпасці. Кінастужка атрымала ганаровы дыплом міжнароднага кінафестывалю ў Венецыі. У гэтым жа годзе Кручкоў засвяціўся ў фільме Рыгора Чухрая «Сорак першы», дзе галоўных герояў згулялі Ізольда Извицкая і Алег Стрыжэнаў. Сюжэт быў заснаваны на рэальных падзеях, якія адбыліся падчас грамадзянскай вайны.
У 1958 году завяршыліся здымкі фільма пра блакадным горадзе «Ленінградская сімфонія», у якім Мікалай Кручкоў выканаў галоўную ролю. Канец 50-х адзначыўся для Кручкова яшчэ адной вядучай роляй у папулярнай карціне «Балада пра салдата», дзе таксама згулялі Уладзімір Івашоў, Жанна Прахарэнка, Яўген Урбанскій.
Калі ў 1950-х гадах Мікалай Кручкоў здымаўся ў асноўным у фільмах аб гістарычнай спадчыне Айчыны, то ў 1960-х ён стаў часцей з'яўляцца ў камедыях. У той перыяд акцёр з'явіўся ў стужках камедыйнага жанру «Жаніцьба Бальзамiнова», «Вялікі кнот», «Дайце кнігу скаргаў».
У музычнай камедыі Эльдара Разанава «Гусарская балада» славуты артыст паўстаў перад гледачамі ў ролі пажылога слугі. Выканаўцы галоўных роляў - Ларыса Галубкіна, Юрый Якаўлеў, Ігар Ільінскі - пасля выхаду кінастужкі на экраны прачнуліся знакамітымі. У першы год пракату камедыю паглядзела 48 мільёнаў гледачоў.
У драме Сямёна Туманова "Да мяне, Мухтар!», Дзе галоўную ролю выканаў Юрый Нікулін, Мікалай Кручкоў пераўвасобіўся ў генерала міліцыі. У экранізацыі творы Ф. Дастаеўскага «Дзядзькаў сон» артыст прымерыў на сябе вобраз Маскалёва, жонка першай дамы горада Марыі Аляксандраўны (Лідзія Смірнова).
Таксама Мікалай Кручкоў зняўся ў фільмах «Жылі-былі стары і старая", «Доктар Вера», «Служылі два таварыша». У 70-я гады найбольш ўдалымі працамі сталі «Тэлеграма», «Адрас вашага дома», «Гараджане», «Аксамітны сезон», «Мой сябар дзядзька Ваня», «Восеньскі марафон».
З прыходам 80-х Мікалай Афанасьевіч здымаўся значна радзей. Сярод фільмаў таго перыяду можна адзначыць «Цыганское шчасце», «Дамская танга», «Веру ў любоў», «Успомнім, таварыш!», «Сталінград».
Апошні раз акцёр працаваў у карцінах «Цар Іван Грозны» і «Анёлы смерці», якія выйшлі ў 1991 і 1993 гадах.
Асабістае жыццё
Склалася так, што Мікалай Кручкоў быў жанаты чатыры разы. Першыя два шлюбы былі з акторкамі Марыяй Пастуховай і Алай Парфиньяк. У гэтых саюзах ў акцёра з'явілася двое дзяцей - сыны Барыс і Мікалай.
У трэці раз яго жонкай стала спартсменка Зоя Кочановская, якая трагічна загінула пад коламі аўтамабіля. Няшчасны выпадак адбыўся прама на вачах у мужа. Гэты інцыдэнт стаў прычынай зацяжны дэпрэсіі і іншых сур'ёзных праблем са здароўем у Кручкова.
Праз час асабістае жыццё акцёра наладзілася - Мікалай Афанасьевіч ажаніўся зноў. Яго абранніцай стала памочніца рэжысёра, якая была значна малодшай мужа. Розніца ва ўзросце не зашкодзіла стварыць моцны і шчаслівы саюз. У Лідзіі Мікалаеўны ўжо была дачка Эльвіра, якую пасля заключэння шлюбу Кручкоў ўсынавіў.
Родныя людзі артыста пасля яго смерці сталі героямі перадачы «Прамы эфір» з Андрэем Малахавым з-за канфлікту. Вясной 2021 года ў перадачу звярнулася ўнучка акцёра, паведаміўшы: яе маці Эльвіра адправіла Лідзію Мікалаеўну ў псіхіятрычную клініку. Кацярына выказала ўпэўненасць, што так паступілі з бабуляй з-за кватэры.
Прыёмная дачка Мікалая Апанасавіча таксама з'явілася на ток-шоў, запэўніваючы гледачоў і экспертаў у неадэкватных паводзінах ўдавы Кручкова, яе маці. Блізкія сваякі гэтай сям'і абвінавацілі Эльвіру у тым, што тая наўмысна «карміла» таблеткамі Лідзію Мікалаеўну, каб хутчэй вырашыць пытанне з кватэрай.
смерць
У гады перабудовы савецкае кіно 1930-1950-х гадоў далі сталінскім, а папулярных акцёраў таго часу сталі вінаваціць у дапамаганні камуністычнаму рэжыму. Не абмінула гэтая доля і Кручкова: улады асабліва не даравалі народнага артыста, які ў сталым узросце запаў у галечу.
Пад канец жыцця Мікалай Кручкоў жыў у дачным пасёлку Икша разам з жонкай. Ён ужо амаль не мог размаўляць, ад курэння ў яго горле з'явілася пухліна - рак і стаў прычынай смерці мужчыны. Лідзія Кручкова, успамінаючы пра апошнія дні мужа, гаварыла, што яны шмат жартавалі і нават спявалі.
Мікалай Афанасьевіч ляжаў у лякарні, а жонка наведвала яго кожны дзень. Незадоўга да смерці артыст стаў засыпаць сярод дня прыкладна на паўгадзіны. Лідзія Мікалаеўна будзіла мужа, а ён прасіў, каб яму не перашкаджалі, бо ён сыходзіць у іншае жыцьцё. Калі акцёр прачынаўся, жонка пыталася: «Ну як там, у іншым жыцці?». Ён адказваў: «Пакуль не прынялі. Сказалі - рана ».
Мікалай Кручкоў памёр 13 красавіка 1994 года. На пасмяротным помніку замест фота ўсталявалі барэльеф з выявай артыста.
фільмаграфія
- Кастрычніка 1935 - «У самага сіняга мора»
- 1939 - «Трактарысты»
- 1941 - «Свінарка і пастух»
- 1945 - «Нябесны ціхаход»
- 1949 - «Шчаслівы рэйс»
- 1953 - «Садко»
- 1955 - «Справа Румянцава»
- 1959 - «Балада пра салдата»
- 1962 - «Гусарская балада»
- 1964 - «Жаніцьба Бальзамiнова»
- 1968 - «Служылі два таварыша»
- 1979 г. - «Восеньскі марафон»
- 1987 - «Першая сустрэча, апошняя сустрэча»
- 1989 - «Сталінград»
- 1991 г. - «Цар Іван Грозны»
- 1993 - «Анёлы смерці»