біяграфія
Ралан Быкаў - савецкі і расійскі акцёр, рэжысёр і сцэнарыст, Народны артыст СССР. Ён праславіўся дзякуючы такім фільмам, як «Выкліканы агонь на сябе», «Айбаліт 66», «Служылі два таварыша», «Пудзіла» і шматлікім іншым цікавым карцінам.
Ралан быў другім сынам у сям'і вайскоўца Антона Міхайлавіча Быкава, які да аўстрыйскага палону насіў імя Сямён Геронимович Гордановский, і муж і жонка, якая не адбылася актрысы Элы Матусовны Ситняковской. Пры афармленні дакументаў пашпартыстаў зрабіў масу памылак: па-першае, замест кастрычніка ў пасведчанні аб нараджэнні праставіў месяц лістапад, а па-другое, наблытаў ў імя і імя па бацьку. Так Ралан Антонавіч па паперах доўгі час быў Раландам Анатольевічам.
Бацькі Ралана і старэйшага брата Гераніма праз некалькі гадоў развяліся, і бацькі хлопчыкі больш не бачылі. Па чутках, Антон Быкаў загінуў на вайне, па іншай версіі - у Антона Міхайлавіча з'явілася другая сям'я.
Маці перавезла дзяцей у Маскву, дзе і прайшло дзяцінства хлопчыкаў, калі не лічыць эвакуацыю ў Йошкар-Олу ў пачатку Вялікай Айчыннай. У час знаходжання ў сталіцы Марый Эл у Ралана Быкава адкрыўся дар прадбачання. Хлопчык стаў прадказваць навакольным падзеі бліжэйшага будучага. Да дому Быкавых выстройваліся чэргі жадаючых даведацца ўласную лёс. Захапленне прадказаннямі не прайшло для Быкава дарма. Пасля вяртання ў Маскву ў 1943 годзе Ралан трапіў у бальніцу з-за нервовага знясілення.
Старэйшы брат Ралана - Геранім - у далейшым атрымаў медыцынскую адукацыю, у званні прафесара, доктара навук кіраваў лабараторыяй радыёактыўнай дыягностыкі ў Інстытуце хірургіі ім. А. Вішнеўскага.
З 1939 Ралан стаў праяўляць сур'ёзную цікавасць да тэатра. Хлопчык навучаўся ў студыі «Крыніца» пры Доме Піянераў. Разам з Быкавым наведваў студыю будучы знакаміты рэжысёр Аляксандр Міта, зоркі тэатральнай сцэны і кінаэкрана Уладзімір Андрэеў, Ігар Кваша. Пасля заканчэння школы Быкаў паступаў у сталічныя тэатральныя вну. І хоць да здольнасцях юнакі ні ў кога не было прэтэнзій, з-за маленькага росту (158 см) Раланам адмаўляў адзін інстытут за адным.
Мяркуючы па юнацкім фота Ралана Быкава, ужо тады ў Дробны, невысокім хлопцу з падпаленымі вачамі адчувалася харызма, таму ў вучылішча імя Барыса Шчукіна выкладчыкі В. К. Львова і Л. М. Шихматов вырашылі не звяртаць увагі на антрапаметрычныя характарыстыкі і залічылі таленавітага хлопца ў студэнты.
тэатр
Дыпламаваны спецыяліст як акцёр і рэжысёр супрацоўнічаў са мноствам тэатраў. У 1949 году Ралан Быкаў узначаліў самадзейны тэатр завода «Сангигиена». У 1951 году уладкаваўся ў маскоўскі ТЮГ, дзе праслужыў 8 гадоў. За гэты час артыст згуляў у спектаклях «Паўлік Марозаў», «Месца ў жыцці», «Цудоўны хлопчык», «Новы касцюм», «Чыстыя рукі». У п'есе на вершы Карнея Чукоўскага «Пра што распавялі чараўнікі» Ралан Быкаў упершыню паўстаў перад гледачамі ў вобразе Бармалея. Пасля сыходу з маскоўскага ТЮГа, з 1959 года на працягу сезона кіраваў ленінградскім «Ленкоме».
Ралан Быкаў заснаваў самадзейны Студэнцкі тэатр пры МДУ, не маючы на гэта афіцыйнага дазволу. За такое самаўпраўства яму пагражалі вялікія непрыемнасці, аж да турэмнага зняволення, але ў дадзеным выпадку згуляла на руку бюракратычная сістэма, так як ведамствы не маглі вырашыць, хто ж павінен разбірацца ва ўчынку Быкава. А неўзабаве за рэжысёра ўступілася вядомая тэатральная акторка Аляксандра Яблачкіным, і тэатр атрымаў права на існаванне.
Пазней Ралан Антонавіч працаваў акцёрам, рэжысёрам і мастацкім кіраўніком аб'яднання «Юнацтва» на кінастудыі «Масфільм», а таксама быў дырэктарам Усесаюзнага Цэнтра кіно і тэлебачання для дзяцей і юнацтва, які пазней стаў называцца «Фонд Ралана Быкава».
фільмы
Дэбютаваў у кіно Ралан Быкаў у сярэдзіне 50-х гадоў. Як і многія акцёры, пачынаў з эпізадычных роляў. Першымі працамі Ралана сталі карціны «Педагагічная паэма», «Шляхі і лёсу», «Школа мужнасці». А вось у экранізацыі гогалеўскай "Шынялі» адлюстраваў Акакія Акак'евіча Башмачкина, і гэтая роля стала першай значнай працай майстра.
За экранізацыяй пайшло мноства цікавых з'яўленняў артыста на экране. З вялікага ліку фільмаў варта вылучыць ваенныя драмы «Выкліканы агонь на сябе» і «Служылі два таварыша», камедыі «Я крочу па Маскве», «Вялікая змена» і «Жаніцьба Бальзамiнова», кінастужкі «Апошняя рэліквія» і «Андрэй Рублёў».
У 1965 году фільмаграфія акцёра папоўнілася галоўнай роляй у драме «Добры дзень, гэта я!». Ралан пераўвасобіўся ў вучонага-фізіка Алега Панамарова, які перажыў вайну. Разам з Быкавым у акцёрскі склад кінастужкі ўвайшлі зоркі савецкага экрана - Армен Джыгарханян, Наталля Фатеева, Маргарыта Церахава. Далей былі працы ў кінокартіне «Бягучая па хвалях», шпіёнскім фільме «Мёртвы сезон», ваеннай драме «Камісар», за якую Ралан Быкаў атрымаў прэмію «Ніка».
Запамінальны вобраз змагара за ідэю Івана Каракіны узнавіў Ралан Быкаў у фільме пра Грамадзянскай вайне «Служылі два таварыша». Партнёрамі акцёра па працоўнай пляцоўцы сталі не менш выдатныя артысты - Алег Янкоўскі, Уладзімір Высоцкі, Ія Саввина, Анатоль Папанов, Мікалай Кручкоў, якія здолелі ўвасобіць на экране трагедыю рускага народа - падзел на чырвоных і белых.
Ралан Антонавіч здымаўся і ў кіно для юнага гледача. Запамінальнымі ролямі ў казках сталі Бармалей ў «Айбаліт 66», баязлівы паляўнічы ў «Пра Чырвоны Каптурок», кот Базіліо ў «Прыгодах Бураціна». Наогул, Быкаў паказаў сябе як акцёр, здольны выціснуць максімум магчымасцяў з кароткага эпізоду. Чаго толькі варта цалкам геніяльная сцэнка ў карціне «Па сямейных абставінах", дзе Быкаў малюе лагапеда, які сам не вымаўляе паловы літар.
Але, распавядаючы пра фільмы Ралана Быкава, немагчыма абыйсці бокам рэжысёрскія працы. Упершыню майстар сеў па той бок камеры ў 1962 годзе і зняў камедыю «Сем нянек». Праз год Ралан зрабіў яшчэ адзін вясёлы фільм «Прапала лета», які атрымаў галоўны прыз моладзевага конкурсу на Канскім фестывалі.
Пасля гэтага рэжысёр засяродзіўся на дзіцячым кіно - музычная казка «Айбаліт 66», школьная гісторыя «Увага, чарапаха!», Сямейны мюзікл «Аўтамабіль, скрыпка і сабака Клякса».
Неперасягненай дзіцячай сацыяльнай драмай лічыцца яго карціна «Пудзіла», дзе ў галоўнай ролі Быкаў зняў юную Крысціну Арбакайтэ, а сам сыграў дзядулю школьніцы. Дарэчы, Ралан часта з'яўляўся ва ўласных карцінах, часам у нечаканых ролях. Напрыклад, у фільме «Увага, чарапаха!» узяў сабе жаночы вобраз, а ў стужцы «Аўтамабіль, скрыпка і сабака Клякса» сыграў адразу чатырох персанажаў.
У апошні перыяд творчай біяграфіі рэжысёр засяродзіўся на кароткаметражкі. Фільм «Я сюды больш ніколі не вярнуся» лічыцца адным з наймацнейшых твораў гэтага жанру. Фільм пра дзяўчынку, якую выганяе з дому пастаянна п'яная маці, не пакідаў гледачоў абыякавымі.
Ролю шасцігадовай дзяўчынкі Любы выканала Ніна Ганчарова, выхаванка Ташкенцкага дзіцячага дома. Пазней дзяўчынка атрымала прэмію ад стваральнікаў кінафестывалю «Сузор'е-93». У якасці ўзнагароды Ніне ўручылі пуцёўку на паездку ў "Дыснэйлэнд». Роля маці выканала Алена Санаева. Кароткаметражная сацыяльная драма стала апошняй рэжысёрскай працай майстра.
Прыхільнікам Ралана Быкава рэжысёр вядомы не толькі кінематаграфічнымі і тэатральнымі працамі. Ралан Быкаў стаў аўтарам кнігі «Я пабіты - пачну спачатку!», Якая была напісана ў жанры дзённікавых запісаў. Таксама майстру належыць аўтарства казкі «Зачараваная прынцэса» і зборніка вершаў, які ўпершыню пабачыў свет у 1994 годзе.
Асабістае жыццё
Асабістае жыццё Ралана Быкава была цесна звязана з творчасцю. Рэжысёр быў жанаты двойчы. Першая жонка майстра - актрыса Лідзія Князева, вядомая па ролі малпачкі Чы-Чы ў казцы «Айбаліт 66». Лідзія стала адзінай прадстаўніцай амплуа травесці, ганараванай звання народнай артысткі СССР. Уласных дзяцей у пары не было, і муж і жонка ўсынавілі хлопчыка Алега. Прыёмны сын за ўсё на чатыры гады перажыў Ралана Антонавіча.
Другі шлюб Быкаў заключыў з актрысай Аленай Санаева, з якой стварыў акцёрскі дуэт ката Базіліо і лісы Алісы ў дзіцячым фільме «Прыгоды Бураціна». У Алены ад папярэдніх адносін быў сын Павел, і Ралан выхоўваў пасынка як ўласнага дзіцяці.
Зараз Павал займаецца кінематографам. Як і айчым, малады чалавек захапіўся рэжысурай. Гледачам Павел вядомы карцінамі «Ковенскі блюз», «Апошні ўік-энд», «Нулявы кіламетр», «На гульні». Па кнізе Паўла Санаева «Пахавайце мяне за ліштвой» была знятая аднайменная драма са Святланай Кручкова, Марыяй Шукшыной, Аляксеем Пятрэнка у галоўных ролях.
смерць
У сярэдзіне 90-х гадоў у Ралана Быкава была дыягнаставана цяжкая форма рака лёгкіх. У 1996 годзе рэжысёра прааперавалі, але аперацыя падоўжыла жыццё майстру толькі на два гады. 6 кастрычніка 1998 года Ралан Антонавіч памёр, знаходзячыся ў маскоўскай лякарні, і быў пахаваны на Новадзявочых могілках.фільмаграфія
- 1959 - «Шынель»
- 1964 - «Выкліканы агонь на сябе»
- 1966 - «Айбаліт-66»
- 1967 - «Камісар»
- 1968 - «Служылі два таварыша»
- 1971 - «Праверка на дарогах»
- 1972 - "Вялікі перапынак"
- 1975 - «Прыгоды Бураціна»
- 1985 - «Падсудны»
- 1993 - «Шэрыя ваўкі»
фільмаграфія рэжысёра
- 1962 - «Сем нянек»
- 1963 - «Прапала лета»
- 1966 - «Айбаліт-66»
- 1970 г. - «Увага, чарапаха!»
- 1971 - «Тэлеграма»
- 1974 - «Аўтамабіль, скрыпка і сабака Клякса»
- 1982 - «Вясельны падарунак»
- 1983 - «Пудзіла»
- 1990 - «Я сюды больш ніколі не вярнуся»