біяграфія
Жанна Прахарэнка - савецкая і расійская актрыса, народная артыстка РСФСР. Знакамітая дзякуючы ролях у ваеннай карціне «Балада пра салдата» і падлеткавай драме «А калі гэта каханне?».
Жанна, поўнае імя якой Жанета, нарадзілася ў Палтаве, але там пражыла нядоўга. Калі пачалася вайна, бацька дзяўчынкі пайшоў на фронт, дзе па-геройску загінуў праз тры месяцы. Жанна разам з мамай пераехала жыць да сваякоў у Ленінград. У Паўночнай сталіцы прайшло цяжкі пасляваенны дзяцінства Прахарэнка. Каб неяк размаляваць шэрыя будні, дзяўчынка запісалася ў драмгурток пры Ленінградскім гарадскім палацы піянераў імя Жданава.
Жане вельмі падабалася сцэна, але дзяўчына, магчыма, не рызыкнула б сама з'ехаць у Маскву для навучання акцёрскаму майстэрству. Але тут умяшалася лёс: у тэатральную студыю прыйшлі прадстаўнікі школы МХАТ, якія праводзілі донабор студэнтаў з ліку таленавітай моладзі. Прахарэнка стала адной з пяці адабраных і адправілася займацца ў Алега Яфрэмава ў школу-студыю.
Тады якраз быў створаны тэатр «Сучаснік», у якім Жанна дэбютавала ў спектаклі «У добры час». Менавіта там дзяўчыну заўважыў рэжысёр Рыгор Чухрай і запрасіў на галоўную ролю ў кіно. Усё было б вельмі добра, калі б не праславуты забарона педагогаў на здымкі. Пасля выхаду карціны ў свет Жанну Прахарэнка паказальна выключылі з ВНУ.
Дзяўчына не знервавалася і паступіла ў ВГIК, дзе вучылася ў знакамітага дуэта педагогаў Сяргея Герасімава і Тамары Макаравай. Аднакурснікамі Жанны былі будучыя зоркі Галіна Польскіх, Лідзія Федасеева-Шукшына, Жанна Болатава і Сяргей Ніканенка. Але Прахарэнка першай з гэтай плеяды набыла славу ў гледача дзякуючы работах у кіно.
фільмы
Галоўныя кінапрацы Жанна Прахарэнка згуляла ў самым пачатку творчай біяграфіі. Першым фільмам стала ваенная драма Рыгора Чухрая «Балада пра салдата». 18-гадовую актрысу нават не грыміравалі для здымак - дзяўчына выглядае ў кадры менавіта такой, якой тады была і ў жыцці. Гэтая карціна атрымала мноства прызоў на міжнародных кінафестывалях і лічыцца адным з лепшых узораў кіно пра Другую сусветную вайну.
Фільм доўгі час быў у СССР пад забаронай, а артыстаў, ў галоўных ролях, - Жанну Пятрэнка і Ўладзіміра Iвашова кінакрытыкі не ўспрымалі ўсур'ёз. Партыйнае кіраўніцтва лічыла, што вобразы, адноўленыя маладымі артыстамі, зневажаюць імя савецкіх грамадзян, якія перамаглі фашызм. І толькі сусветнае прызнанне, а таксама захоплены прыём здымачнай групы ў ЗША, дзе фота Жаны і Уладзіміра з'явілася на вокладцы «Time», змякчылі стаўленне кіраўніцтва СССР. Фільм выйшаў на савецкія экраны.
Праз два гады акторка зноў бударажыць публіку, зняўшыся ў сацыяльнай драме аб падлеткавых пачуццях «А калі гэта каханне?». Карціна вырабляе фурор, бо тады пра каханне паміж школьнікамі было казаць не прынята, тым больш у такім кантэксце: настаўнікі і бацькі ўласнымі забаронамі ламаюць дзецям жыццё. Гэта шмат гадоў праз выйдзе легендарная драма «Вам і не снілася», а на той момант Жанна Прахарэнка і партнёр Ігар Пушкары выглядалі нібы месіі.
Пазней акторка здымалася ў камедыі «Жаніцьба Бальзамiнова», дзе згуляла характэрную гераіню Капочку Неуеденову. У драме 1963 года "Непридуманная гісторыя» Жанна Прахарэнка змянілася ў Вару Левчукову, маладую жонку Анатоля (Георгій Епіфанцаў), якая, каб правучыць раўнівага мужа, адпраўляецца па рабочай пуцёўцы мантажніцай на будоўлі Урала. Косцю Ремезова, супрацоўніка дзяўчыны, закаханага ў яе, адыграў Леанід Кураўлёў.
Праз год дзяўчына зноў з'явілася ў ваеннай карціне, на гэты раз сумеснага савецка-італьянскага вытворчасці - «Яны ішлі на Ўсход». У фільме гаворка пайшла аб ваенных дзеяннях, убачаных вачамі італьянцаў, якія ваявалі на баку Гітлера. Рускіх дзяўчат Кацю і Соню згулялі Жанна Прахарэнка і Таццяна Самойлава. У ролі партызанкі перад гледачамі паўстала яшчэ адна зорка 60-х - Эльза Леждей.
Далей рушылі ўслед працы ў кінафільмах «Першы снег», «Цягнік міласэрнасці», «20 гадоў праз» - так ці інакш кінастужкі былі прысвечаны Вялікай Айчыннай вайне. У 1965 годзе на экраны кінатэатраў выйшла сацыяльная драма «Іду на навальніцу», дзе партнёрамі актрысы па працоўнай пляцоўцы сталі маладыя зоркі савецкага экрана - Аляксандр Бяляўскі і Васіль Ланавой. Карціну, у якой гаворка пайшла аб дружбе вучоных-фізікаў, пра навуковыя адкрыцці і здрадзе каханай дзяўчыны, у СССР паглядзелі 20 мільёнаў чалавек.
У другой палове 60-х Прахарэнка з'явілася ў экранізацыі «Дзядзькаў сон», прыгодніцкай карціне «Бывай». У меладраме Аляксандра Валодзіна «Здарэнне, якога ніхто не заўважыў» Жанна з'явілася ў акцёрскім дуэце з Віталём Саломін.
У сацыяльнай драме «Антрацыт» акторка паўстала ў вобразе жонкі шахцёра Мікалая (Юрый Назараў), які адседзеў тэрмін за віну ў смерці таварыша, у драме Васіля Шукшына «Каліна чырвоная» Прахарэнка выканала ролю следчага. У экранізацыі «Смяротны вораг» Жанна Прахарэнка паўстала ў вобразе казачкі Ганны, жонкі белагвардзейца Ящурова (Аляксандр Лазараў), якая пакахала бальшавіка Арсенія журавін (Яўген Матвееў). Але такіх яркіх роляў, як у першых двух карцінах, у актрысы больш не было.
У 1977 годзе актрыса знялася ў вясковай меладраме «Прыязджаючы», дзе згуляла ў пары з Аляксандрам Міхайлавым. У 1982 году акторка зноў з'явілася на першым плане ў моладзевым фільме «Мы жылі па суседстве». На гэты раз Жанна Прахарэнка пераўвасобіліся з маму школьніцы Надзі (Маргарыта Лабко), закаханай у аднакласніка Сяргея (Антон Голышев), сына ўдаўца Мікалая (Андрэй Мартынаў). Старшакласнікі неўзабаве пачынаюць заўважаць, што ўзаемную сімпатыю адчуваюць да адзін аднаму і іх бацькі.
Пазней Прахарэнка стала з'яўляцца ў знакамітых кінастужках, але на другім плане: дзяжурная ў гасцініцы ў «Колье Шарлоты», настаўніца ў "Кропка, кропка, коска ...», жонка аднаго з герояў у «ТАСС ўпаўнаважаны заявіць ...». У 1990 годзе зорка Жанны Прахарэнка бліснула у фантастычным фільме Юрыя Марозу па творы Кіра Булычева «Падзямелле ведзьмаў», дзе акторка паўстала ў ролі фельчара навуковай станцыі.
У 90-я гады Жанну амаль не запрашалі на здымкі, за выключэннем серыяла «Вуліцы разбітых ліхтароў-1», паказ якога стартаваў у 1998 годзе, а ў 21 стагоддзі звалі толькі ў эпізоды тэлефільмаў «Смерш», «Дронго» і «Рысь» .
Асабістае жыццё
З першым мужам, рэжысёрам Яўгенам Васільевым Жанна Прахарэнка пазнаёмілася ў Вгiке, дзе яна вучылася на акцёрскім, а малады чалавек на рэжысёрскім аддзяленні. У сям'і нарадзілася дачка Кацярына Васільева, таксама якая стала актрысай і якая здымалася ў такіх фільмах, як «Вам і не снілася» і «Госця з будучыні». З мужам, які быў на 13 гадоў старэйшы за жонкі, Жанна пражыла больш за 10-ці гадоў, але на адным з кінафэстаў дзяўчына сустрэла сцэнарыста Артура Макарава, прыёмнага сына мастацкіх кіраўнікоў у Вгiке.
Сустрэча назаўсёды змяніла асабістае жыццё актрысы і яе родных. У маладых людзей закруціўся бурны раман, і па вяртанні дадому акторка абвясціла Васільеву, што падае на развод. Рэжысёр адпусціў жонку, але да апошніх дзён жыцця любіў Жанну. Нават другі шлюб, якім Яўген Васільеў спрабаваў пачаць новае жыццё, ня падоўжыўся доўга.
У Жаны Прахарэнка таксама ўсё складвалася няпроста. У Артура на той момант была нявеста Людміла, з якой сцэнарыст вырашыў не расставацца і з'ехаў з дзяўчынай далей ад Масквы і ад Жаны. Праз некаторы час шляху закаханых зноў перасекліся, на гэты раз назаўжды. З Макаравым Прахарэнка афіцыйна не распісвалася, а пражыла ў грамадзянскім шлюбе амаль 15 гадоў аж да яго смерці.
Артур Сяргеевіч у ліхія 90-я вырашыў заняцца ўласным бізнэсам, адкрыў мэблевае прадпрыемства і пайшоў у гару. Але, мабыць, гэтая акалічнасць не спадабалася канкурэнтам, і увосень 1995 года Макараў быў жорстка забіты ва ўласным доме. Асобы злачынцаў так і не былі ўстаноўлены.
смерць
Страціўшы каханага чалавека, Жанна Прахарэнка запала ў дэпрэсію і рэзка здала. Актрыса з'ехала са сталіцы ў вёску, дзе незадоўга да гэтага набыла невялікі домік. Актрыса жыла амаль пустэльніц і прымала ў сябе толькі дачка і ўнучак. У Маскву выбіралася не больш за 3-4 раз у год дзеля здымак у чарговым маленькім эпізодзе.
З-за дэпрэсіі Жанна Трафімаўна не надала значэння рэзка пагоршыцца самаадчуванне. А калі родныя пераканалі акторку прайсці абследаванне, была дыягнаставана злаякасная пухліна стрававода, якая ў далейшым і стала прычынай смерці Прахарэнка. Акторку перавезлі ў маскоўскую лякарню, дзе Жанна Трафімаўна прайшла 12 этапаў хіміятэрапіі.
Але ўся медыцынская дапамога апынулася марным. Жанна Прахарэнка, якая пражыла апошнія гады ў стане дэпрэсіі і з адчуваннем адзіноты, памерла 1 жніўня 2011 года. На шчасце, у апошнія хвіліны жыцця акторка не была адна. Артыстку трымала за руку старэйшая ўнучка Мар'яна Співак, якая па прыкладзе бабулі таксама стала актрысай.
Зараз ўнучка Жанны Прахарэнка паўтарае лёс бабулі. У 2017 годзе дзяўчына знялася ў галоўнай ролі фільма «Нялюбасць» Андрэя Звягінцава і прайшлася па чырвонай дарожцы кінафестывалю ў Канах, праз 57 гадоў пасля таго, як там пабывала Жанна Трафімаўна. Кінаработа Мар'яны таксама атрымала ўзнагароду французскіх кінакрытыкаў.
фільмы
- 1959 - «Балада пра салдата»
- 1961 - «А калі гэта каханне?»
- 1964 - «Жаніцьба Бальзамiнова»
- 1964 - «Непридуманная гісторыя»
- 1965 - «Іду на навальніцу»
- 1966 - «Дзядзькаў сон»
- 1967 - «Здарэнне, якога ніхто не заўважыў»
- 1971 - «Смяротны вораг»
- 1973 - «Каліна чырвоная»
- 1977 - «Прыязджаючы»
- 1982 - «Мы жылі па суседстве»
- 1984 - «ТАСС упаўнаважаны заявіць»
- 1984 - «Колье Шарлоты»
- 1990 - «Падзямелле ведзьмаў»