біяграфія
Аляксей Пешков, больш вядомы як пісьменнік Максім Горкі, для рускай і савецкай літаратуры постаць культавая. Ён пяць разоў намінаваўся на Нобелеўскую прэмію, быў самым выдаюцца савецкім аўтарам на працягу ўсяго існавання СССР і лічыўся нароўні з Аляксандрам Сяргеевічам Пушкіным і Львом Талстым галоўным творцам айчыннага літаратурнага мастацтва.
Ён нарадзіўся ў мястэчку Канавино, які ў тыя часы размяшчаўся ў Ніжагародскай губерні, а зараз з'яўляецца адным з раёнаў Ніжняга Ноўгарада. Яго бацька Максім Пешкоў быў сталяром, а ў апошнія гады жыцця кіраваў параходнай канторай. Маці Варвара Васільеўна памерла ад сухотаў, таму Алёшу Пешкаву бацькоў замяніла бабуля Акуліна Іванаўна. З 11 гадоў хлопчык быў вымушаны пачаць працаваць: Максім Горкі быў пасланцам пры краме, буфетчыкам на параходзе, памочнікам пекара і іканапісца. Біяграфія Максіма Горкага адлюстравана ім асабіста ў аповесцях «Дзяцінства», «У людзях» і «Мае універсітэты».
Пасля няўдалай спробы стаць студэнтам Казанскага універсітэта і арышту з-за сувязі з марксісцкім кружком будучы пісьменнік стаў вартаўніком на чыгунцы. А ў 23 гады малады чалавек адпраўляецца вандраваць па краіне і здолеў дабрацца пешшу да Каўказа. Менавіта падчас гэтага падарожжа Максім Горкі коратка запісвае свае думкі, якія пасля будуць асновай для яго будучых твораў. Дарэчы, першыя апавяданні Максіма Горкага сталі выдавацца таксама прыкладна ў той час.
Ужо стаўшы вядомым літаратарам, Аляксей Пешкоў з'язджае ў Злучаныя Штаты, затым перабіраецца ў Італію. Гэта адбылося зусім не з-за праблем з уладамі, як часам падаюць некаторыя крыніцы, а з-за змен у сямейным жыцці. Хоць і замежжам Горкі працягвае пісаць рэвалюцыйна накіраваныя кнігі. У Расею ён вярнуўся ў 1913 годзе, пасяліўся ў Санкт-Пецярбургу і стаў працаваць на розныя выдавецтва.
Цікава, што пры ўсіх марксісцкіх поглядах Кастрычніцкую рэвалюцыю Пешкоў ўспрыняў даволі скептычна. Пасля Грамадзянскай вайны Максім Горкі, які меў некаторыя рознагалоссі з новай уладай, зноў з'язджае за мяжу, але ў 1932 году канчаткова вяртаецца дадому.
пісьменнік
Першым з выдадзеных апавяданняў Максіма Горкага стаў знакаміты «Макар Чудра», які выйшаў у 1892 годзе. А вядомасць пісьменніку прынёс двухтомнік «Нарысы і апавяданні». Цікава, што наклад гэтых тамоў быў амаль у тры разы вышэй звычайна прынятага ў тыя гады. З самых папулярных твораў таго перыяду варта адзначыць апавяданні «старую Iзергiль», «Былыя людзі», «Челкаш», «Дваццаць шэсць і адна", а таксама паэму «Песня пра Сокале». Яшчэ адна паэма «Песня пра Буравесніка» стала хрэстаматыйнай. Шмат часу Максім Горкі надаваў дзіцячай літаратуры. Ён напісаў шэраг казак, напрыклад, «Воробьишко», «Самавар», «Казкі аб Італіі», выдаваў першы ў Савецкім Саюзе адмысловы дзіцячы часопіс і арганізатарам многіх свят для дзетак з бедных сем'яў.
Вельмі важныя для асэнсавання творчасці пісьменніка п'есы Максіма Горкага «На дне», «Мяшчане» і «Ягор Булычоў і іншыя», у якіх ён раскрывае талент драматурга і паказвае, якім чынам бачыць навакольнае яго жыццё. Вялікае культурнае значэнне для рускай літаратуры маюць аповесці «Дзяцінства» і «У людзях», сацыяльныя раманы «Маці» і «Справа Артамонавых». Апошняй працай Горкага лічыцца раман-эпапея «Жыццё Кліма Самгина», які мае другая назва «Сорак гадоў». Над гэтым рукапісам пісьменнік працаваў на працягу 11-ці гадоў, але так і не паспеў скончыць.
Асабістае жыццё
Асабістае жыццё Максіма Горкага была даволі бурнай. У першы і афіцыйна адзіны раз ён ажаніўся ў 28 гадоў. Са сваёй жонкай Кацярынай Волжиной малады чалавек пазнаёміўся ў выдавецтве «Самарскай газеты», дзе дзяўчына працавала карэктарам. Праз год пасля вяселля ў сям'і з'явіўся сын Максім, а неўзабаве і дачка Кацярына, названая ў гонар маці. Таксама на выхаванні пісьменніка знаходзіўся яго хроснік Зіновій Свярдлоў, які ўзяў пазней прозвішча Пешкоў.
Але закаханасць Горкага хутка знікла. Ён стаў гнясціся сямейным жыццём і іх шлюб з Кацярынай Волжиной ператварыўся ў бацькоўскі саюз: яны жылі разам выключна з-за дзяцей. Калі маленькая дачка Каця нечакана памерла, гэта трагічнае падзея стала штуршком да разрыву сямейнай сувязі. Зрэшты, Максім Горкі і яго жонка да канца жыцця заставаліся сябрамі і падтрымлівалі перапіску.
Пасля растання з жонкай Максім Горкі пры дапамозе Антона Паўлавіча Чэхава пазнаёміўся з актрысай мхатовской тэатра Марыяй Андрэевай, якая стала яго фактычнай жонкай на наступныя 16 гадоў. Менавіта з-за яе працы пісьменнік ад'язджаў у Амерыку і Італію. Ад папярэдніх адносін у актрысы засталіся дачка Кацярына і сын Андрэй, выхаваннем якіх займаўся Максім Пешкоў-Горкі. Але пасля рэвалюцыі Андрэева захапілася партыйнай працай, стала менш увагі надаваць сям'і, таму ў 1919 годзе прыйшоў канец і гэтым адносінам.
Кропку паставіў сам Горкі, заявіўшы, што сыходзіць да Марыі Будберг, былой баранэсе і па сумяшчальніцтве яго сакратарцы. З гэтай жанчынай літаратар пражыў 13 гадоў. Шлюб, як і папярэдні, быў незарэгістраваным. Апошняя жонка Максіма Горкага была на 24 гады маладзейшы за яго, і ўсе знаёмыя былі ў курсе, што яна «круціць раманы» на баку. Адным з палюбоўнікаў жонкі Горкага быў англійская фантаст Герберт Уэлс, да якога яна з'ехала адразу пасля смерці фактычнага мужа. Існуе велізарная верагоднасць, што Марыя Будберг, якая мела рэпутацыю авантурніцы і адназначна супрацоўнічала з органамі НКУС, магла быць падвойным агентам і працаваць яшчэ і на ангельскую разведку.
смерць
Пасля канчатковага вяртання на радзіму ў 1932 году Максім Горкі працуе ў выдавецтвах газет і часопісаў, стварае серыі кніг «Гісторыя фабрык і заводаў», «Бібліятэка паэта», «Гісторыя грамадзянскай вайны», арганізоўвае і праводзіць Першы Усесаюзны з'езд савецкіх пісьменнікаў. Пасля нечаканай смерці сына ад запалення лёгкіх пісьменнік абвяў. Пры чарговым наведванні магілы Максіма ён моцна прастудзіўся. Тры тыдні ў Горкага была ліхаманка, якая прывяла да смерці 18 чэрвеня 1936 году. Цела савецкага пісьменніка было крэміравана, а прах змясцілі ў Крамлёўскай сцяны на Краснай плошчы. Але папярэдне мозг Максіма Горкага вынялі і перадалі ў Навукова-даследчы інстытут для далейшага вывучэння.
Пазней некалькі разоў ўздымалася пытанне аб тым, што легендарнага пісьменніка і яго сына маглі атруціць. Па гэтай справе праходзіў народны камісар Генрых Ягада, які быў палюбоўнікам жонкі Максіма Пешкова. Таксама падазравалі дачыненне Льва Троцкага і нават Іосіфа Сталіна. Падчас рэпрэсіяў і разгляду знакамітага «справы дактароў» траім дактарам ставілася ў віну ў тым ліку і смерць Максіма Горкага.
Кнігі Максіма Горкага
- 1899 - Тамаш Гардзееў
- 1902 - На дне
- <br> 1906 - Маці
- 1908 г. - Жыццё непатрэбнага чалавека
- 1914 - Дзяцінства
- 1916 - У людзях
- 1923 - Мае універсітэты
- 1925 - Справа Артамонавых
- 1931 - Ягор Булычоў і іншыя
- 1936 - Жыццё Кліма Самгина