біяграфія
Савецкага лётчыка-касманаўта, двойчы Героя Савецкага Саюза Грэчка Георгія Міхайлавіча ведала ўся Расея і постсавецкую прастору. Біяграфія адважнага даследчыка, дакладнага і надзейнага таварыша поўная цікавымі, а часам і фантастычнымі падзеямі.Дзяцінства і юнацтва
Дзяцінства і юнацкія гады будучага даследчыка і касманаўта прайшлі ў Ленінградзе. Тут жа ён і нарадзіўся. Шчаслівае падзея ў сям'і бацькі касманаўта Міхаіла Фёдаравіча і маці Аляксандры Якаўлеўны адбылося 25 траўня 1931 гады. Маці Георгія прыехала ў Ленінград з Беларусі, бацька - з Украіны, таму па нацыянальнасці Георгій апынуўся напалову украінцам, напалову беларусам.
За тыдзень да нападу нямецка-фашысцкіх захопнікаў дзесяцігадовага хлапчука адвезлі пагасціць да бабулі ва Украіну. Два гады ён пражыў на акупаванай тэрыторыі, у 1943-м вярнуўся дадому. У 1947 году школьнік Георгій Грэчка адпраўляецца на Кольскі паўвостраў і ўдзельнічае ў геолагаразведачных работах.
Агульнаадукацыйную школу заканчвае ў 1949 годзе, паступае ў Ленінградскі «Военмех» і ў 1955-м заканчвае яго на «выдатна». Пасля інстытута атрымлівае размеркаванне ў КБ С. Каралева, раней тут жа праходзіла і абарона дыплома.
Юны інжынер, які валодае унікальнымі тэхнічнымі ведамі, сумесна з іншымі спецыялістамі распрацоўвае новую ракету для запуску на арбіту першага штучнага спадарожніка Зямлі. Пасля ён удзельнічае ў падрыхтоўцы да запуску іншых лятальных апаратаў.
касманаўтыка
Наступала эпоха касманаўтыкі, яе зорны гадзіну. Праца пад кіраўніцтвам Сяргея Каралева для Георгія Міхайлавіча была асноўным справай. У атрады касманаўтаў сталі прымаць інжынераў і навукоўцаў. Георгій прайшоў медкамісію, яго фізічная форма, рост і вага апынуліся падыходнымі, і Грэчка трапіў у лік шчасліўчыкаў. Так, у 35-гадовым узросце (у маі 1966-га) яго залічваюць у касманаўты.
Спачатку Георгій Міхайлавіч кіруе групай будучых касманаўтаў-выпрабавальнікаў, затым у красавіку 1968-га прызначаецца выпрабавальнікам, а ў траўні яго залічваюць у атрад касманаўтаў ЦКБЭМ. Да першага палёту яшчэ далёка, ён трапляе ў аварыю, ламае нагу і доўгі час знаходзіцца ў рэзерве. Тым часам касманаўт ня спыняе трэніровак і ўдасканальвае сваё майстэрства.
У складзе групы Георгій праходзіць агульную касмічную падрыхтоўку, рыхтуючыся да палётаў на Месяц па савецкай праграме. Пасля яе закрыцця касманаўта пераводзяць на падрыхтоўку да пілатаванню караблёў тыпу "Саюз" і працы на арбітальных станцыях «Салют». Пры запуску "Саюз-9» у чэрвені 1970-га і «Саюз-12» у 1973-м Грэчка ўваходзіць у склад запаснога экіпажа.
Неўзабаве ён пакідае «лаўку запасных» і здзяйсняе тры палёты ў космас. 10 студзеня 1975 года на караблі «Саюз-17» адпраўляецца ў першы касмічны палёт разам з бортінжынерам Аляксеем Губарава. Палёт доўжыўся 29 дзён, на Зямлю касманаўты вярнуліся 9 лютага.
10 снежня 1977 года ўпершыню стартуе «Саюз-26» і арбітальны комплекс «Салют-6" - "Саюз-26». Бартавы інжынер - Юры Раманенка. Палёт доўжыўся 96 дзён (да 16 сакавіка). 20-га снежня падчас палёту касманаўт выходзіць у адкрыты космас для праверкі і ацэнкі стыкоўны вузла станцыі. Час знаходжання ў адкрытым космасе - 1 гадзiна 28 мін. За першыя два палёту Грэчка двойчы ганараваўся званні Героя Савецкага Саюза.
17 верасня 1985-го адбыўся трэці палёт Грэчка на караблі «Саюз Т-14» у якасці бортінжынера. Праграма палёту была кароткатэрміновай падчас перазменкі на «Салют-7». На зямлю касманаўт вярнуўся 26 верасьня на караблі «Саюз Т-13». Гэты палёт быў здзейснены ім у 54 гады, што стала чарговым дасягненнем касманаўта.
У прамежку паміж другім і трэцім палётам Грэчка праходзіў падрыхтоўку па міжнародных праграмах. У красавіку 1984 гады ён уваходзіць у дублюючы савецка-індыйскі экіпаж «Саюз Т-11». За тры палёты час знаходжання ў космасе склала 134 дня 21 гадзіну 32 хвіліны 52 секунды.
У 1989-м касманаўта вылучаюць у народныя дэпутаты, але свае галасы ён аддае Барысу Ельцыну.
У 1977-1990 гадах вядзе праграму «Гэты фантастычны свет». Героямі перадачы былі папулярныя пісьменнікі-фантасты. На працягу дзесяцігоддзяў Грэчка супрацоўнічаў з кінематаграфістамі, дапамагаючы ствараць карціны аб космасе. Ён станавіўся галоўным кансультантам фільмаў «Ліловы шар» Паўла Арсенова (1987) і «Пад сузор'ем Двайнят» Барыса Іўчанка (1979). Грэчка гуляў сам сябе ў "Не паслаць нам ... ганца?» (1998).
У фільмаграфію касманаўта ўвайшлі і два дакументальныя фільмы 2011 года "Георгій Грэчка. Траекторыя лёсу »і« Георгій Грэчка. Я быў у космасе, я веру ў Бога ». У гэтым жа годзе касманаўт супрацоўнічаў з тэлеканалам «Культура». Грэчка стаў экспертам для навукова-папулярнага фільма «Жывая Сусвет». Цыкл склалі чатыры карціны аб Месяцы, Венеры, Марсе і Сонца.
У другой палове жыцця Георгій Грэчка свядома прыйшоў да веры. Першапачаткова Грэчка шукаў прыкметы жыцця іншапланецян, а ў 60-я гады нават выязджаў з экспедыцыяй Сяргея Паўлавіча Каралева, створанай з нагоды вывучэння меркаванага іншапланетнага касмалёта, якім на самай справе быў, на іх думку, тунгускі метэарыт. Пазней Грэчка займаўся Уфалагічнага даследаваннямі сумесна з Вадзімам чарнабровы.
У 2006 годзе яны адправіліся ў экспедыцыю па пошуку «пячоры Майсея» і «белага дискообразного аб'екта» на Сінаі ў Егіпце. Праз чатыры гады калегі арганізавалі выезд у сяло Капліца ў Паўлава-Пасадскім раёне, якое лічыцца анамальнай зонай.
У мемуарах касманаўт разважаў пра ролю навукі і рэлігіі ў лёсе чалавецтва і прыйшоў да высновы, што навука нейтральная ў адносінах да дабра і злу. Так як бацькі былі атэістамі, адна бабуля хлопчыка ў дзяцінстве таемна хрысціла ўнука. Але другая не ведала пра гэта, таму паўторна звярнулася да царкоўнаслужыцеляў для правядзення сакрамэнту. Пазней Георгій Грэчка жартам казаў, што ў яго два анёла-ахоўніка.
Пасля палётаў Георгію Грэчка даводзілася адказваць на любімыя пытанні рэпарцёраў: аб іншапланецянах і пра Бога. Касманаўт для адказаў выкарыстаў анекдоты. Першапачаткова Георгій сцвярджаў, што бачыў у ілюмінатар НЛА. Затым касманаўт папраўляўся, што гэта быў жарт.
У інтэрв'ю Грэчка таксама распавядаў анекдот пра Бога, пра існаванне якога пыталіся пасля палёту Юрыя Гагарына Мікіта Хрушчоў і Папа Рымскі. Сэнс гісторыі, на думку касманаўта, зводзіўся да таго, што Бога трэба шукаць не ў космасе, а ў душы. Многія фразы касманаўта ўспрымаліся як афарызмы і выкарыстоўваліся ў якасці цытат.
Асабістае жыццё
Асабістае жыццё Георгія таксама была насычана падзеямі, пра што сведчаць тры шлюбы, наяўнасць дзяцей і ўнукаў. Першай жонкай лётчыка-касманаўта стала яго аднагодка Тутынина Ніна Віктараўна - інжынер ў ГКБ НВА «Энергія». У другім шлюбе з выкладчыкам замежнай мовы Казекиной Маяй Рыгораўнай (1938 год нараджэння) нарадзіліся двое дзяцей - сыны Аляксей (1958), і Міхаіл (1962).
Трэцяй жонкай стала Людміла Кірылаўна 1953 года нараджэння, якая працавала галоўным лекарам у федэрацыі касманаўтыкі. У 1979 годзе ў сям'і нарадзілася дачка Вольга.
У Георгія Міхайлавіча было шмат розных хобі: катаўся на горных лыжах, апускаўся пад ваду з аквалангам, займаўся стральбой і любіў аўтаспорт. З дзяцінства, пасля таго як яму падарылі альбом з маркамі, захапіўся філатэліі. Калекцыя яго марак прысвечана касманаўтыцы.
Грэчка быў гарачым прыхільнікам навуковай фантастыкі і твораў класікаў сусветнай літаратуры: Ф. Дастаеўскага, Г. Грына, Р. Бёрнса і іншых. Сам ён таксама пісаў і стаў аўтарам некалькіх кніг. Адна з іх - «Касманаўт № 34. Ад лучыны да прышэльцаў» - змяшчае ўспаміны пра людзей, палётах у космас, вясёлыя і трохі сумныя сюжэты з жыцця. У кнізе шмат унікальных фота і малюнкаў.
Здароўе ветэрана космасу доўгія гады не хвалявала Грэчка, і ён заставаўся самым старэйшым з ўсіх, хто жыве ў новым стагоддзі касманаўтаў.
смерць
Лётчык-касманаўт Георгій Грэчка памёр рана зранку 8 красавіка 2017 года на 85 годзе жыцця. Інфармацыя аб папярэдняй шпіталізацыі не пацвердзілася. Па словах дачкі, у бальніцу ён прыходзіў пракансультавацца з лекарам. Перад смерцю Георгій Грэчка перажыў рэзкае падзенне ціску, аднавіць якое не дапамаглі нават сродкі рэанімацыі.
У апошнія хвіліны побач з мужам знаходзілася жонка Людміла. Прычына смерці - сардэчная недастатковасць. Пахаванне Георгія Міхайлавіча Грэчка адбыліся 11 красавіка ў Маскве на Траякураўскіх могілках. Магіла героя СССР знаходзіцца на Алеі касманаўтаў.
ўзнагароды
- 1961 - Медаль «За працоўную адзнаку»
- 1070 - Медаль «За доблесную працу. У адзначэнне 100-годдзя з дня нараджэння У. І. Леніна »
- 1970 г. - Медаль «За асваенне цалінных земляў»
- 1975, 1978 - Два медалі «Залатая Зорка» Героя Савецкага Саюза
- 1975, 1978, 1985 - Тры ордэна Леніна
- 2011 - Медаль «За заслугі ў асваенні космасу»