біяграфія
Біяграфія Рагнеды Рагвалодаўны ўключае ў сябе трагічную гісторыю суперніцтва двух вялікіх рускіх князёў Уладзіміра і Яраполка Святаславіча, якія паднялі мячы адзін на аднаго ў крывавай міжусобнай вайне.
Князёўна Рагнеда паходзіла з старажытнага і шляхетнага скандынаўскага кшталту. Продкі яе бацькі, уплывовага і багатага полацкага князя Рагвалода, патрапілі на тэрыторыю Русі разам з Рурыкам ў складзе варажскіх плямёнаў і былі звязаны кроўным сваяцтвам са старадаўнімі сярэднявечнымі еўрапейскімі дынастыямі. Апрача дачкі ў князя было яшчэ два сына-спадчынніка.
Валодання бацькі Рагнеды размяшчаліся паміж Наўгародскім і Кіеўскім княствамі, якімі валодаў сын княгіні Вольгі князь Святаслаў Ігаравіч, і былі неверагодна важныя як у эканамічным, так і ў палітычным сэнсе. Полацкія землі з'яўляліся найважнейшай артэрыяй, якая злучае паўночна-заходнія і паўднёвыя вобласці Старажытнай Русі, утвараючы так званы шлях "з варагаў у грэкі".
Пасля смерці князя Святаслава яго ўладаннямі сталі правіць сыны Алег, Уладзімір і Яраполк. Хутка паміж імі ўспыхнула міжусобная вайна, у выніку якой Алег загінуў, а Уладзімір вымушаны быў бегчы з Ноўгарада за мора. Але праз два гады ён вярнуўся з дружынай, адбіў у Яраполка Ноўгарад і заявіў пра свае прэтэнзіі на астатнюю частку бацькавых зямель.
Сватаўство і вяселле
Абодва брата, вырашыўшы заручыцца падтрымкай ўплывовага полацкага князя, накіравалі сватоў да дачкі, прыгажуні Рагнедзе. Князю Рагвалоду выгадней было парадніцца з кіеўскім князем Яраполкам. Ён лічыў яго моцным і магутным, ды і валодання Кіеўскага княства багацей Наўгародскага. Рагнеда таксама прыняла бок бацькі і палічыў за лепшае Яраполка Уладзіміру. Для яе важкім чыннікам для адмовы стала яго нізкае паходжанне. Уладзімір, як вядома, быў сынам рабыні-ключніца сваёй бабкі княгіні Вольгі, з якой зграшыў яго бацька. Таму ў Кіеў адправілі ганцоў з згодай князёўны стаць жонкай Яраполка, а ў Ноўгарад - з зневажальным адмовай.
Разгневаны Уладзімір не пажадаў саступіць брату нявесту, а ўжо тым больш не мог дапусціць нявыгадны для сябе ваенны саюз Рагвалода і Яраполка. Сабраўшы дружыну, ён адправіўся ў паход і неўзабаве аблажыў мяцежны Полацк. Войскі Рагвалода былі разгромленыя, а ён сам і сыны жорстка забітыя. Некаторыя гістарычныя крыніцы паведамляюць, што перад тым князь Уладзімір здзекваліся над Рагнедай на вачах у бацькі.
Адсвяткаваўшы перамогу канчатковым разгромам Полацка, Уладзімір далучыў што засталіся ў жывых дружыньнікаў Рагвалода да свайго войска і рушыў на Кіеў. Рагнеду ён гвалтоўна зрабіў сваёй жонкай і павёз з сабой.
Хітрасцю выбавіўшы Яраполка з абложанага горада, Уладзімір стрымана яго забіў і стаў адзіным кіраўніком ўсіх рускіх зямель.
Жыццё ў Кіеве
Праз дзевяць месяцаў Рагнеда нарадзіла князю сына Ізяслава. Уладзімір вельмі хутка страціў да яе цікавасць і адправіў з малалетнім спадчыннікам ў загарадную рэзідэнцыю на рацэ Лыбидь. Перыядычна ён наведваў жонку, пра што сведчаць яшчэ трое іх агульных сыноў і дзве дачкі.
Рагнеда была не адзінай жонкай да раскошы князя. Акрамя яе ў Уладзіміра было яшчэ пяць жонак і велізарная колькасць наложніц. Такое становішча спраў вельмі засмучала гордую Рагнеду, да таго ж яна так і не змагла дараваць мужу смерць бацькі і братоў. У адзін з візітаў Уладзіміра Рагнеда задумала забіць спячага мужа. Уладзімір своечасова прачнуўся, дзякуючы чаму застаўся ў жывых. У адказ пакараць смерцю Рагнеду яму перашкодзіў малалетні Ізяслаў, які ўстаў на абарону маці з мячом у руках.
Уражаны гэтым учынкам, князь змяніў гнеў на літасць і дараваў жонку. Параіўшыся са старцамі, ён вырашыў адправіць Рагнеду з сынам у родавыя зямлі яе бацькі, заснаваўшы там у гонар адважнага спадчынніка горад Ізяслаўль. Ён стаў новай сталіцай Полацкага княства, а Рагнеда - яго паўнапраўнай уладарніцай да паўналецця сына. Яе праўленне доўжылася каля дзесяці гадоў, за якія яна здолела ўладкаваць княскі двор, адрадзіць рамяство і сельская гаспадарка і нават сабраць для малалетняга сына дружыну.
Прыняцце хрысціянства і смерць
Неўзабаве Уладзімір прыняў хрысціянства і ажаніўся на візантыйскай прынцэсе Ганне Візантыйскай, адмовіўшыся ад усіх папярэдніх жонак, у тым ліку і ад Рагнеды. Яна ў пакоры прыняла гэтую вестку, а неўзабаве і сама стала дбайнай хрысціянкай. Княгіня прынялася актыўна распаўсюджваць новую веру сярод сваіх дзяцей і падданых і нават заснавала непадалёку ад Ізяслаўля першы рускі манастыр.
Перад смерцю яна прыняла пострыг, стаўшы манашкай і змяніўшы імя Рагнеда на Анастасію. Там жа, хутчэй за ўсё, яна і была пахавана, хоць згадак месца пахавання не захавалася.
дзеці Рагнеды
Вялікая княгіня выхавала адданых, разумных і адукаваных дзяцей, якія ўнеслі вялікі ўклад у гісторыю Русі.
З дванаццаці сыноў князя Уладзіміра менавіта сын Рагнеды Яраслаў Мудры, спыніў міжусобную вайну, якую задумаў старэйшы сын Уладзіміра Святаполк пасля смерці бацькі.
Ён стаў годным прадаўжальнікам дынастыі Рурыкавічаў, прысвяціўшы сваё жыццё стварэнню прагрэсіўнага расійскага заканадаўства і клопаце пра асвету насельніцтва. За гады яго праўлення Кіеўская Русь ператварылася ў найбуйнейшую дзяржаву ў Еўропе, заваяваўшы безумоўны аўтарытэт на міжнароднай арэне.
памяць
Многія летапісцы і гісторыкі згадваюць імя князёўны Рагнеды ў сваіх даследаваннях. Яна стала своеасаблівым сімвалам нязломнай гонару, адданасці роднай зямлі, шлюбнай вернасці і любові маці. Вялікія паэты апявалі яе ў вершах, знакамітыя мастакі імкнуліся перадаць ангельскую знешнасць полацкай князёўны на партрэтах, кампазітар А. Сяроў прысвяціў ёй аднайменную оперу.
У канцы 2016 года адбылася ўсерасійская прэм'ера буйнамаштабнага фільма «Вікінг», які стаў галоўным кінематаграфічным падзеяй адыходзячага года. Карціна заснавана на рэальных падзеях, прысвечаных часах праўлення Уладзіміра і яго барацьбе за ўладу ў рускіх землях. Немалаважнае месца ў карціне адведзена і Рагнедзе, ролю якой выканала маладая беларуская актрыса Аляксандра Бортич.
Яе партнёрамі сталі Даніла Казлоўскі, які сыграў ролю Уладзіміра, і Андрэй Смалякоў ў вобразе князя Рагвалода. Актрыса прызнаецца: каб цалкам ужыцца ў ролю і пэўна перадаць на экране адносіны з князем, ёй прыйшлося падвучыць гісторыю. Дарэчы, параўноўваючы фота Аляксандры з партрэтамі Рагнеды, адразу кідаецца ў вочы іх дзіўнае знешняе падабенства.