біяграфія
Выхадзец з малазабяспечанай сям'і Ёзэф Гебельс стаў адным з самых вядомых палітычных дзеячаў 20 стагоддзя, пра які і да гэтага часу пішуць кнігі ( «Прэлюдыя Барбаросы»), здымаюць фільмы. Слабы здароўем Гебельс мог загадваць натоўпам адным толькі словам, за што атрымаў добразычлівасць галоўнага кіраўніка Трэцяга Рэйху.Дзяцінства і юнацтва
Нарадзіўся будучы гаўляйтары 29 кастрычніка ў Германіі, у Рейдте, невялікім мястэчку прамысловага тыпу. У сям'і Гебельса не было дзеячаў улады і людзей, схільных да палітыкі.
Бацька Ёзэфа Фрыдрых працаваў служачым на фабрыцы па вырабе лямпаў, а затым займаўся бухгалтэрыяй, а маці Марыя вяла хатнюю гаспадарку і выхоўвала ребятню, акрамя Ёзэфа ў сям'і было яшчэ пяцёра дзяцей: два сыны і тры дачкі. Марыя была нараджэнкай Галандыі і не мела пачатковай адукацыі, таму да канца жыцця казала на прастамоўнай нямецкім дыялекце.
Жылі сямёра чалавек у сціснутых умовах, часам нават не хапала грошай на ежу, бо Фрыдрых быў адзіным карміцелем.
Таму з ранняга дзяцінства Ёзэф быў узлаваны з-за несправядлівасці ў свеце: багацеі маюць шмат грошай і нажываюцца на працы простых працоўных людзей, якімі і была сям'я будучага палітыка.
У родзе Гебельса не было арыстакратаў і знакамітых асоб. Гебельс асабіста апублікоўваць сваё генеалагічнае дрэва, аспрэчыўшы чуткі пра тое, што ў родзе гаўляйтары былі габрэі.
Сям'я, у якой рос Ёзэф, адрознівалася пабожнасцю, бацька і маці будучага палітыка вызнавалі каталіцызм і прывучалі сына да рэлігійнасьці. Фрыдрых вучыў дзяцей таму, што поспеху ў жыцці можна дабіцца за кошт беражлівасці і ўпартай працы, таму Ёзэф з дзяцінства ведаў, што такое эканомія, і якое гэта адмаўляць сабе ў раскошы.
Будучы паплечнік Адольфа Гітлера рос хваравітым дзіцем, у яго было слабое здароўе, перажыў запаленне лёгкіх, што магло скончыцца смяротным зыходам. Верагодней за ўсё юнак прастудзіўся з-за таго, што ў доме сям'і Гебельс з-за недахопу грошай не было ацяплення.
Калі хлопчыку было 4 гады, ён перажыў сур'ёзнае захворванне - гнойнае запаленне ў касцяным мозгу: астэаміэліт прывёў да таго, што юнак пачаў кульгаць: нага стала карацей на 10 сантыметраў з-за аперацыі на сцягне.
У біяграфічным дзённіку Гебельс успамінаў, што з-за дэфармацыі правай нагі яго не любілі аднагодкі, таму маленькі хлопчык знаходзіўся ў адзіноце і часта гуляў на піяніна, так як у дзіцяці практычна не было сяброў.
Хоць сям'я доктара Гебельса была веруючай, Ёзэф пачаў скептычна ставіцца да любога праявы рэлігіі, гэтаму садзейнічала яго хвароба. Юнак лічыў, што ён несправядліва фізічна непаўнавартасны, а, значыць, ніякай вышэйшай сілы няма. Цынізм, скептыцызм і ўзлаванасць - вось якія рысы характару развіваліся ў хлопчыка з ранніх гадоў.
Пазней калецтва адыграла і на самалюбстве маладога Ёзэфа, так як у разгар Першай сусветнай вайны з-за фізічнага калецтва яго адмовіліся ўзяць добраахвотнікам у войска, у адрозненне ад аднагодкаў, якім было 16-17 гадоў. Гебельс лічыў гэта акалічнасць галоўным ганьбай ў жыцці, ды і да таго ж трапілі на фронт ўсяляк прыніжалі Ёзэфа.
Суцяшэнне ад адзіноты Гебельс чэрпаў з кніг: будучы палітык у дзяцінстве быў разумны не па гадах і старанна вывучаў літаратуру. Акрамя літаратуры, фаварытамі маладога Ёзэфа былі антычная міфалогія і старажытнагрэцкі мову.
Гебельс вучыўся ў адной з лепшых школ Рейдта і зарэкамендаваў сябе як цямлівага вучня, якому даваліся любыя прадметы.
Скончыўшы гімназію, Гебельс вывучае прадметы ва універсітэтах Бона, Вюрцбурга, Фрайбурга і Мюнхена. Каталіцкая арганізацыя імя Альберта Вялікага, у якой складаліся бацькі Гебельса, выдала на вучобу юнакі беспрацэнтны пазыку: Марыя і Фрыдрых хацелі, каб іх сын стаў пастарам.
Аднак студэнт адмовіўся ад жадання бацькоў і не стаў старанна займацца тэалогіяй: малады Гебельс палічыў за лепшае філалогію, гісторыю, літаратуру і іншыя гуманітарныя прадметы. Адзін з любімых пісьменнікаў Паўля - Дастаеўскі. Сам палітык пазней называў рускага філосафа «духоўным бацькам». Зрэшты, гэта нядзіўна, бо ў жыцці Гебельс быў падобны на персанажаў твораў Фёдара Міхайлавіча.
У маладосці Паўль Ёзэф Гебельс марыў атрымаць адукацыю журналіста і спрабаваў сябе ў літаратурнай ніве як паэт і драматург. Летам 1919 года Ёзэф пачаў працу над першай аўтабіяграфічнай аповесцю «Юныя гады Міхаэля Формана».
Ва універсітэце імя Рупрэхта і Карла, што знаходзіцца ў горадзе Гейдэльберга, Гебельс абараняе доктарскую дысертацыю на тэму творчасці малавядомага драматурга Вільгельма фон Шутца. Пазней гаўляйтары пры зручным выпадку выхваляецца гэтым дасягненнем, і многія яго называлі доктарам Гебельсам.
нацысцкая дзейнасць
Пісьменніцкая дзейнасць будучага кампаньёна Гітлера не задалася, Паўль спрабуе апублікаваць творы, але гэтыя спробы не бяруць шлюб поспехам.
Апошняй кропляй цярпення Гебельса было тое, што ў тэатры адмовіліся ставіць сентыментальную і плаксівым п'есу Der Wanderer (што ў перакладзе азначае «Вандроўнік»), напісаную Ёзэфам.
У выніку гэтых падзей Гебельс вырашыў, што з літаратурай яму не па шляху, і аддае перавагу палітычным мэтам.
Так у 1922 г. Ёзэф прымыкае да левага крыла нацыянал-сацыялістычнай нямецкай працоўнай партыі, якой у той час кіруе Ота Штрассер.
У 1924 году доктар Гебельс спрабуе сябе ў журналісцкай дзейнасці, становіцца рэдактарам прапагандысцкай газеты Völkische Freiheit, а ўвосень 1925 Паўль Ёзэф працуе над «Нацыянал-сацыялістычнымі лістамі», якія належалі печатноу органу партыі, засяроджанага вакол братоў Штрассер. Падчас рэдактарскай дзейнасці Гебельса вакол Адольфа Гітлера хадзіла слава благога палітыка, асабліва пасля няўдалай спробы захопу дзяржаўнай улады (Піўны путч, 1923).
Таму першапачаткова Ёзэф адкрыта выступаў у сваіх артыкулах супраць фюрэра, называючы яго "буржуа": першапачаткова Гебельс лічыў сябе сацыялістам і верным слугою працоўнага класа, а таксама дрыгатліва ставіўся да СССР, лічачы гэтую краіну святой.
На двухгадзінным сходзе ў Бамберг ў 1926 годзе, якое было прысвечана крытыцы светапогляду Штрассера, Гітлер асуджаў сацыялізм, называючы яго тварэннем семітаў, а таксама люта адстойваў пункт гледжання з нагоды прыналежнасці немцаў да свехрасе. Выступ Гітлера расчаравала Гебельса, пра што той напісаў у сваім дзённіку.
Гітлер спрабаваў перавабіць доктара на сваю светапоглядную бок, і неўзабаве фюрэру гэта ўдалося: пасля знаёмства з Адольфам Гітлерам Гебельс цалкам змяняе сваю пазіцыю наконт прыналежнасці да партыі, а з нагоды былой любові да Савецкага Саюзу і зусім стараецца маўчаць.
Праз некалькі гадоў, быўшы партыйным дзеячам, Гебельс вярнуўся да, змяніўшы аповесць «Міхаэль» і скончыўшы п'есу «Вандроўнік», якая была паказаная ў Берліне восенню 1927 году. Адзіным выданнем, ня раскрытыкаваў Der Wanderer, была газета Der Angriff, якая знаходзілася пад кіраўніцтвам Ёзэфа.
міністр прапаганды
Сама ідэя нацысцкай прапаганды прыйшла да Гітлера пасля падзей піўных путчу ў 1920-я гады. Знаходзячыся пад вартай, фюрэр піша кнігу Mein Kampf ( «Мая барацьба»), якая адлюстроўвае духоўны настрой Адольфа. Зыходзячы з гэтага вопыту, 11 Травень 1933 года рэйхсканцлер вырашыў стварыць Імперскае Міністэрства народнай асветы і прапаганды, дзе Ёзэф Гебельс стаў галоўным.
Поспех нацысцкай ідэалогіі сярод немцаў шмат у чым быў абумоўлены бліскучым прамоўніцкім мастацтвам правадыроў партыі, а таксама сродкамі масавай інфармацыі. Юнацкія захапленні літаратурай і журналістыкай прыйшліся Ёзэфу на руку. За кошт пераборлівасці ў псіхалогіі і ўменні пісьменна выкладаць думкі Гебельс ведаў, як прымусіць натоўп падняць рукі ўверх з воклічам «Heil Hitler!»
Паўль лічыў, што прымітыўнае насельніцтва вуліцы любіць слухаць, чым гаварыць, прычым тлумачыцца з звычайным народам трэба простым і зразумелым мовай, часам паўтараючы адно і тое ж выказванне па некалькі разоў.
«Прапаганда павінна быць папулярнай, а не прыемнай інтэлектуальна. Пошук інтэлектуальнай праўды не ўваходзіць у задачы прапаганды, »- казаў нямецкі палітык.Дзякуючы гаворкам Гебельса на нямецкіх вуліцах ўзнікалі крывавыя баі паміж камуністамі і нацыянал-сацыялістамі. 14 студзеня 1930 гады сын святара Хорст Вессель быў смяротна паранены стрэлам у галаву членамі камуністычнай партыі ( «Саюз чырвоных франтавікоў»). Гэтая навіна ўзрадавала Гебельса, бо дзякуючы інфармацыйнаму нагоды ў сваёй прэсе Ёзэф змог наладзіць таварыства супраць унтерменшей - прыхільнікаў камуністычнай партыі.
З дапамогай чацвёртай улады Гебельс маніпуляваў людзьмі, усхваляў нацызм і наладжваў немцаў супраць габрэяў і камуністаў. Калі для многіх краін журналістыка была толькі палітычным інструментам, то для Ёзэфа СМІ ўвасаблялі бязмежнае магутнасьць. Прычым было не важна, ці ведалі жыхары Германіі аб дакладных задачах Трэцяга Рэйху, але затое было прынцыпова, каб народ адправіўся за правадыром.
Некаторыя прыпісваюць Гебельс цытату: «Дайце мне сродкі масавай інфармацыі, і я з любога народа зраблю статак свіней», аднак гісторыкі лічаць, што Ёзэф такога не казаў.
Другая сусветная вайна
Гебельс падтрымліваў агрэсіўную палітыку фюрэра, які зімой 1933 году выступіў перад ўзброенымі сіламі Нямеччыны з прапановай заваёвы тэрыторыі Усходу і парушэнні мірнага Версальскай дамовы.Галоўнай дзейнасцю Ёзэфа ў Другой сусветнай вайне была тая ж антыкамуністычная прапаганда: Гебельс выклікаў надзею ць франтавікоў бездакорнымі прамовамі, аднак у ход вайны, а таксама дыпламатычныя пытанні Ёзэф не ўлазіў. Гэта значыць Гітлер быў правадыром нямецкага народа, а Ёзэф Гебельс - натхняльнікам.
У 1943 годзе, калі фашысцкай арміі пагражала паражэнне, прапагандыст вымавіў знакамітую прамову пра «Татальнай Вайне», якая заклікае выкарыстоўваць усе даступныя сродкі, якія дапамогуць перамагчы.
У 1944 годзе Ёзэф быў прызначаны галоўным па мабілізацыі. Але, нягледзячы на гэтую пасаду, Гебельс працягваў падтрымліваць нямецкіх салдат, абвясціўшы, што чакае іх на радзіме нават у выпадку паразы.
Халакост
У гэтага паняцця два сэнсы, вузкі і шырокі. У першым сэнсе халакост атаясамліваюць з масавым перасьледам і забойствам габрэяў, якія пражывалі на тэрыторыі Германіі; у шырокім сэнсе гэта паняцце пазначае знішчэнне многіх рас падчас Другой сусветнай вайны, якія не належаць да арыйцаў. Таксама нацыстамі пераследаваліся непаўнавартасныя людзі (на думку фашыстаў): старыя і інваліды.
Ёзэф Гебельс стаў першым палітыкам Трэцяга Рэйху, які адкрыта заяўляў пра сваю антысеміцкай непрыязнасці. Гісторыкі блытаюцца ў здагадках, адкуль з'явілася нянавісць да габрэяў у прадстаўніка нямецкай прапаганды. Адны лічаць, што Гебельс не любіць гэтую народнасць яшчэ з дзяцінства. Іншыя ўпэўнены, што заўзяты прыхільнік Гітлера імкнуўся ва ўсім яму патураць: пасля прыходу ў палітыку Ёзэф патрабаваў ад Адольфа, каб той хутчэй вырашаў габрэйскае пытанне. Праблема габрэяў абмяркоўвалася Гітлерам і Гебельсам практычна на кожнай сустрэчы.
Цікава, што Гебельс быў супярэчным сабе чалавекам, бо ён усяляк адпрэчваў ідэю навуковага расізму.
Паводле ацэнак на 1942 год у сталіцы Германіі знаходзілася каля 62 тысяч семітаў, якіх імкнуліся выгнаць на Усход. Ёзэф ведаў, што большая частка якіх ненавідзяць яму народнасці падвяргаецца жорсткаму знішчэнню і катаванням у канцлагерах, аднак прапагандыст быў не супраць такой палітыкі, лічачы, што габрэі гэта заслугоўваюць.
Па загадзе Гебельса былі масава спалены сацыялістычныя вучэнні Маркса, Энгельса і іншых палітычных дзеячаў. Таксама ў вогнішчы апынуліся і кнігі літаратурных пісьменнікаў: Талстога, Горкага, Ралана і г.д.
Асабістае жыццё
Паўль Ёзэф Гебельс быў далёка не прыгажуном: кульгавы і нізкі мужчына ростам 165 см з юркими вачыма і доўгім носам спрабаваў павысіць самаацэнку, што выяўлялася ў яго сэксуальнай заклапочанасці.
19 снежня 1931 года Гебельс ажэніцца на сваёй каханай Магда, якая захаплялася прамовамі Ёзэфа. У пары нараджаецца шасцёра дзяцей. Гітлер любіў Магдалену і лічыў блізкай сяброўкай.
Законны шлюб не перашкаджаў Гебельс атрымліваць асалоду ад жаночым грамадствам на баку: нямецкі палітык не раз заўважаўся ў коле дзяўчат лёгкіх паводзінаў і часта ўдзельнічаў у оргіях.
Таксама нацыст захапляўся чэшскай актрысай Лідай Бааровой, што супярэчыла германскай ідэалогіі. Гебельс прыйшлося зневажальна тлумачыцца перад членамі партыі за сваю любоўную сувязь.
Сучаснікі Гебельса казалі, што доктар быў вясёлым чалавекам: на многіх фотаздымках і відэаматэрыялах Гебельс не хавае шчырага смеху. Аднак Брунгільду Помзель, былы сакратар Ёзэфа, у адным інтэрв'ю ўспамінала, што прапагандыст быў халодным і чэрствым чалавекам.
смерць
18 красавіка 1945 году страціць надзею Гебельс спальвае асабістыя апошнія запісы. Пасля паразы фашысцкай арміі абагаўлялі Гебельсам кіраўнік Трэцяга Рэйху здзяйсняе самагубства разам з жонкай Евай Браўн. Па завяшчанні Адольфа Ёзэф павінен быў стаць рэйхсканцлерам.
Самагубства фюрэра прывяло Гебельса да душэўнага ўзрушэння: ён шкадаваў, што Германія страціла такога чалавека, і заявіў, што рушыць услед яго прыкладу.
Пасля смерці Гітлера Ёзэф меў надзею выратавацца, аднак Савецкі Саюз адмовіўся ісці на перамовы. Прапагандыст разам з дзецьмі і жонкай Магда пераязджаюць у бункер, які знаходзіцца на тэрыторыі Берліна.
Увесну 1945 гады на тэрыторыі бункера па просьбе Магдалены ўсім шасцярым дзецям робяцца ўколы марфіну, а па раты дзетак кладзецца цыянід. Уначы падчас солямі сінільнай кіслаты адпраўляюцца Гебельс з жонкай. Далей пра забойства дзяцей і самагубства мужа і жонкі Гебельс нічога невядома 2 мая 1945 гады рускія салдаты знайшлі абвугленыя рэшткі семярых чалавек.
цытаты
- «Мэтай нацыянальнай рэвалюцыі павінна быць таталітарная дзяржава, пранікальнае ва ўсе сферы грамадскага жыцця».
- «Мы Выліваем халодны душ аспрэчанняў.»
- «Дыктатару ня трэба ісці за воляй большасці. Аднак ён павінен быць у стане выкарыстаць волю народа ».
- «Прапаганда страчвае сілу, як толькі становіцца відавочнай».
- "Юрыспрудэнцыя - прадажная дзеўка палітыкі».