біяграфія
Васіля Уладзіміравіча Быкава часта называюць чалавекам, які выжыў. Але варта сказаць, што ён не проста выжыў, удзельнічаючы ў баях на палях Вялікай Айчыннай вайны, але і застаўся ў памяці многіх аматараў літаратуры як несмяротны аўтар гераічных твораў. Аповесці і апавяданні Васіля Быкава прасякнуты жорсткай праўдай тых смутных гадоў, ён не баяўся адыходзіць ад ідэалагічных ярлыкоў, за што падвяргаўся ганенням і ганенню. Але працы пісьменніка прайшлі скрозь многія гады і былі экранізаваныя знакамітымі рэжысёрамі.Дзяцінства і юнацтва
Васіль Уладзіміравіч Быкаў нарадзіўся на поўначы Беларусі 19 чэрвеня 1924 году ў невялікай вёсачцы Бычкі, што ва Ўшацкім раёне Віцебскай вобласці. Хлопчык рос у сялянскай шматдзетнай сям'і: апроч яго выхоўваліся сястры Антаніна (памерла ў 15 гадоў), Валянціна і брат Мікалай.
Яго бацька Уладзімір Фёдаравіч раней адпраўляўся на заробкі ў Латвію, а таксама служыў у царскай арміі ў Гродне. Затым Быкаў-старэйшы з пачаткам Першай сусветнай вайны быў дэмабілізаваны, далей трапіў у палон і апынуўся ў Германіі, дзе працаваў у Баўэр. Уладзімір Фёдаравіч распавядаў пяцігадоваму дзіцяці аб тым, як ваяваў у Грамадзянскай вайне і як трапіўся немцам ва Усходняй Прусіі, а Васіль слухаў, слухаючы кожнага слова, і задаваў цікаўныя пытанні.
Маці пісьменніка Ганна Рыгораўна паходзіла з простай сям'і, якая жыла ў вёсцы Завулак, якая знаходзіцца на тэрыторыі Польшчы. У адрозненне ад кіраўніка сямейства, якога дзеці пабойваліся, Ганна была жанчынай мяккай і добрай. Бацькі Васіля жылі бедна і ледзь зводзілі канцы з канцамі, таму сытны абед ці смачны вячэру былі вялікай рэдкасцю, да таго ж будучаму пісьменніку часам не было чаго адзець, бо яго гардэроб не адрозніваўся багаццем адзення.
Таму адзінай уцехай для маленькага хлопчыка былі прырода і кнігі. Ён любіў бавіць вольны час (калі яно было, таму што Васіль з ранняга дзяцінства спазнаў, як гэта - зарабляць на хлеб цяжкай працай) на вуліцы, атрымліваючы асалоду ад спевам птушак і свежым паветрам. Але ў асаблівасці маленькі хлопчык любіў возера Белякоўскага, дзе купаўся, лавіў рыбу і ракаў.
«Памятаю, подожжешь факел, і ракі, прыцягнутыя святлом, выпаўзаюць на водмель, і столькі іх, што нават страшна становіцца», - успамінаў Васіль Уладзіміравіч у сваёй аўтабіяграфічнай кнізе.Ці ж ён чытаў якую-небудзь класічную літаратуру, якая акунае яго з галавой у нябачаныя прыгоды, прыдуманыя пісьменнікамі. Першым яго прачытаным творам стала казка пра Царэўна-жабе, якую хлопчык атрымаў ад настаўніка. Таксама Васіль добра маляваў: ён па-майстэрску захоўваў алоўкам на паперу тое, што нараджалася ў яго ўяўленні. Магчыма, Быкаў стаў бы вядомым мастаком, як Рэмбрант, Урубель або Левітан, але лёс яшчэ рыхтаваў гэтаму таленавітаму чалавеку зусім іншы шлях.
Вядома, што Васіль пабываў далёка не на адной школьнай лаве: ён вучыўся ў роднай вёсцы, потым перавёўся ў Двор-Слабодку, а затым хадзіў у школу ў Кулибичи. Далей Быкаў працягнуў навучанне, паступіўшы ў Віцебскае мастацкае вучылішча на аддзяленне скульптуры. На жаль, маладому чалавеку прыйшлося пакінуць гэтую навучальную ўстанову з-за адмены выплаты стыпендыі: юнаку прыйшлося ўладкоўвацца на працу. Але ўсё-такі ён атрымаў адукацыю ў школе фабрычна-завадскога навучання і здаў экзамены за дзесяты клас экстэрнам у 1941 годзе.
22 чэрвеня 1941 года камісар замежных спраў Вячаслаў Міхайлавіч Молатаў па даручэнні Іосіфа Сталіна афіцыйна паведаміў суайчыннікам аб нападзе нацысцкіх войскаў. Варта сказаць, што кіраўніцтва Савецкага Саюза, нягледзячы на пакт Молатава-Рыбентропа, было гатова да дзеянняў Адольфа Гітлера, аднак для многіх жыхароў СССР наступ нямецкай арміі аказалася поўнай нечаканасцю. Вайна заспела Васіля Быкава ва Ўкраіне - там ён удзельнічаў у абарончых работах.
Будучы пісьменнік апынуўся на валаску ад смерці: падчас адступлення ў Белгарадзе ён адстаў ад сваіх таварышаў і быў арыштаваны. Васіля палічылі нямецкім шпіёнам і ледзь не расстралялі. Але Быкаву ўдалося пераканаць захопнікаў у тым, што ён грамадзянін СССР. Таксама вядома, што ўзімку з 1941 па 1942 гады малады чалавек жыў на чыгуначнай станцыі Салтыковка і ў горадзе Аткарск, што ў Саратаўскай вобласці.
Скончыўшы Саратаўскае пяхотнае вучылішча, аўтар "Альпійскай балады" быў прызваны на службу ў войска, дзе даслужыўся да звання малодшага лейтэнанта. Быкаў праявіў сябе як адважны і мужны чалавек, удзельнічаў у баях за Крывы Рог, Александрыю і Знаменка. У пачатку 1944 гады Быкаў тры месяцы знаходзіўся ў шпіталі, а калі яго фізічны стан прыйшло ў норму, ён зноў стаў змагацца за Радзіму: быў старшым лейтэнантам, камандзірам узвода палкавой і армейскай артылерыі, удзельнічаў у шматлікіх аперацыях, выступаў разам з дзеючымі войскамі Балгарыі, Венгрыі, Югаславіі і Аўстрыі.
літаратура
Нядзіўна, што творы Васіля Быкава прасякнуты пахам вайны. Падзеі з 1941 па 1945 гады пакінулі след у сэрца пісьменніка, адбіліся на яго жыцця і памяці. Фрагменты ўспамінаў ўсплывалі ў галаве Васіля Уладзіміравіча ўвесь час, доказам гэтага можа паслужыць кніга "Доўгая дарога дадому", напісаная ў 2002 годзе. Яму прыходзілася назіраць кроў, голад і смерць, якая ўвесь час лунала ў паветры.
З 1947 года, пасля дэмабілізацыі, майстар пяра жыў у Гродне - горадзе, які называецца культурнай сталіцай Беларусі. У той жа час Васіль Уладзіміравіч пачаў друкавацца, паралельна працуючы ў розных майстэрнях і ў рэдакцыі мясцовай газеты. З 1959 года пачынаецца яго творчая біяграфія: Васіль Быкаў прадстаўляе на суд чытачоў твор «Жураўліны крык», а ў 1961 выходзіць у свет аповесць «Трэцяя ракета», якая прынесла майстру слова прызнанне і славу.
Гэты твор акунае аматараў літаратуры ў часы вайны і ў чалавечыя характары, якія раскрываюцца ў момант смяротнай небяспекі. Праз два гады пасля выхаду аповесці рэжысёр Рычард Віктараў ставіць па творы аднайменны фільм, дзе галоўныя ролі выканалі Станіслаў Любшин, Георгій Жженов, Надзея Семенцова і іншыя вядомыя акцёры.
Восенню 1965 года чытачы ўпершыню пазнаёміліся з творам "Мёртвым не баліць", якое апублікаваў часопіс «Маладосць». Сюжэт аповесці разгортваецца ў 1944 годзе падчас Кіраваградскай аперацыі, у якой Васіль Уладзіміравіч удзельнічаў асабіста: быў паранены ў жывот і нагу, але цудам застаўся жывы, хоць варта адзначыць, што малады салдат першапачаткова памылкова лічыўся як загінулы.
У 1974 годзе таленавіты пісьменнік ганараваны Дзяржаўнай прэміі СССР за творы «Абеліск» (1971) і «Дажыць да світання» (1972). У 1976 году аповесць «Абеліск» была экранізавана тым жа рэжысёрам - Рычардам Віктарава. На гэты раз галоўныя ролі дасталіся Яўгену Карэльскай, Ігару Охлупину, Эдуарду Марцэвіч і Валерыю Носік.
Наогул, існуе каля дваццаці кінастужак, знятых па матывах твораў Васіля Уладзіміравіча, напрыклад: «Узыходжанне» (1976), «Фрузы» (1981), «Круглянскі мост» (1989), «Пайсці і не вярнуцца» (1992), «У тумане »(2012) і г.д.
У 1982 году Васіль Быкаў становіцца аўтарам аповесці "Знак бяды", якая стала значнай творам у літаратуры савецкай прасторы. За гэты твор пісьменнік узнагароджаны прэстыжнай Ленінскай прэміяй. Таксама Быкаў вядомы па творах «Сотнікаў" (1970), «Кар'ер» (1985), «Аблава» (1988), «Воўчая яма» (1998), «Балота" (2001) і шматлікім іншым славутым прац.
Асабістае жыццё
Васіль Уладзіміравіч быў жанаты двойчы. Першай выбранніцай пісьменніка стала нейкая Надзея Кулагіна, якая выкладала ў школе рускую мову і літаратуру. За доўгае сумеснае жыццё Надзея падарыла любаснаму двух сыноў.
Але пасля трыццаці гадоў шлюбу дарогі Кулагіна і Быкава разышліся, і майстар слова ажаніўся другі раз на Ірыне Суворовой. Вядома, што таленавіты пісьменнік не баяўся выказваць сваё меркаванне, напрыклад, Васіль Уладзіміравіч неаднаразова крытыкаваў дзеянні Аляксандра Лукашэнкі.
смерць
З канца 1997 году Васіль Быкаў жыў за мяжой: першапачаткова ў Фінляндыі, затым у Нямеччыне і Чэхіі. Прыехаў у родныя краю толькі за месяц да ўласнай смерці.
Вялікі пісьменнік і аўтар культавых ваенных твораў памёр 22 чэрвеня 2003 году ад рака страўніка. Васіль Уладзіміравіч памёр у аддзяленні анкалагічнага шпіталя, які знаходзіцца непадалёк ад сталіцы Беларусі. Магіла генія літаратуры знаходзіцца на Усходніх могілках (Мінск).
бібліяграфія
- 1959 - «Жураўліны крык»
- 1963 - «Альпійская балада»
- 1965 - "Мёртвым не баліць"
- 1970 г. - "Сотнікаў"
- 1971 - «Абеліск»
- 1972 - «Дажыць да світання»
- 1978 - «Пайсці і не вярнуцца"
- 1982 - «Знак бяды»
- 1986 - «Кар'ер»
- 1992 - «На Крыжы»
- 1996 г. - «Пакахай мяне, салдацік ...»
- 1998 года - «крыжовая шлях»
- 1999 - «Ваўчыная яма»
- 2001 года - «Балота»
- 2002 - "Доўгая дарога дадому"