біяграфія
Заўзяты праціўнік Сталінскага рэжыму і камунізму, абаронца дэмакратычнага сацыялізму, які ваяваў у другой сусветнай вайне на баку СССР, гэты пісьменнік стаў адным з самых супярэчлівых людзей свайго часу. Задаволіўшы бунт супраць грамадства, да якога так імкнуўся, ён сам пра сябе пісаў, што чужы ў гэтым свеце і часу.Дзяцінства і юнацтва
Эрык Артур Блэр (творчы псеўданім Джордж Оруэл) нарадзіўся ў горадзе Мотихари (штат Біхар, Індыя) 25 чэрвеня 1903 года. Бацька Эрыка займаў пасаду чыноўніка ў дэпартаменце, кантраляваць вытворчасць і захоўванне опіуму. Пра маці будучага пісьменніка біяграфія замоўчвае. Па звестках сучаснікаў, хлопчык рос у аўтарытарнай сям'і: у дзяцінстве ён сімпатызаваў дзяўчынцы з беднай сям'і, але маці жорстка спыніла іх зносіны, а сын не пасмеў пярэчыць ёй.
У восем гадоў ён паступіў у ангельскую школу для хлопчыкаў, дзе правучыўся да 13 гадоў. У 14 гадоў Эрык заваяваў імянную стыпендыю, дзякуючы чаму паступіў у прыватную брытанскую школу для хлопчыкаў - Итонский каледж. Скончыўшы школу, Эрык Артур паступіў на службу ў паліцыю М'янмы (раней Бірма). Расчараваўшыся ў палітычным ладзе сучаснага грамадства, Блэр адправіўся ў Еўропу, дзе жыў за кошт нізкакваліфікаваных работ. Пазней гэты этап свайго жыцця пісьменнік адлюструе ў сваіх творах.
літаратура
Адкрыўшы ў сабе літаратурны талент, Блэр пераехаў у Парыж і заняўся напісаннем кніг. Там ён выдаў першую аповесць «Фунты ліха ў Парыжы і Лондане», дзе апісваў свае прыгоды падчас жыцця ў Еўропе. У Вялікабрытаніі пісьменнік бадзяўся, а ў Францыі мыў посуд у парыжскіх рэстаранах. Першая версія кнігі насіла назву «Дзённік посудомойщика» і апісвала жыццё аўтара ў Францыі. Аднак пісьменнік атрымаў адмову ў выдавецтве, пасля чаго дадаў у кнігу лонданскія прыгоды і звярнуўся ў іншае выдавецтва, дзе зноў сутыкнуўся з адмовай.
Толькі з трэцяй спробы публіцыст і выдавец Віктар Голланц ацаніў творчасць Блэра і прыняў рукапіс у друк. У 1933 году аповесць выйшла ў свет, стаўшы першым творам тады яшчэ невядомага Джорджа Оруэла. Да здзіўлення аўтара, крытыкі добразычліва паставіліся да яго творчасці, а вось чытачы не спяшаліся набываць і без таго абмежаваны тыраж кнігі.
Даследчык творчасці Оруэла В.Недошивин адзначаў, што Оруэл, расчараваны грамадскім ладам, зладзіў асабісты бунт па прыкладзе графа Талстога. А ў 1933 году пісьменнік сам казаў пра тое, што адчувае сябе чужым у сучасным свеце.
Вярнуўшыся ў Англію з Іспаніі пасля ранення, Оруэл ўступіў у шэрагі Незалежнай рабочай партыі, якая падтрымлівала развіццё сацыялізму. Тады ж у сьветапоглядзе пісьменніка выявілася рэзкая крытыка Сталінскага таталітарнага рэжыму. Адначасова Джордж выпускае сваё другое твор - раман «Дні ў Бірме».
Упершыню твор апублікавана на тэрыторыі Злучаных Штатаў. Гэтая кніга таксама адлюстроўвае пэўны перыяд жыцця аўтара, канкрэтна - службу ў паліцэйскім падразьдзяленьні. Гэтую тэму аўтар працягнуў у апавяданнях «Пакаранне смерцю праз павешанне» і «Як я страляў у слана».
Ўдзел у баявых дзеяннях на тэрыторыі Іспаніі ў шэрагах марксисткой партыі Оруэл апісаў у малавядомай аповесці «Памяці Каталоніі». Падчас Другой сусветнай вайны пісьменнік выступаў на баку СССР, нягледзячы на непрыманне рэжыму Савецкага лідэра І.В. Сталіна. Дарэчы, крытыкуючы ў літаратурных творах і публіцыстычных нататках палітыку СССР, сам Оруэл ні разу за ўсё жыццё не пабываў у Савецкім Саюзе, а ангельскія спецслужбы і зусім падазравалі яго ў палітычных сувязях з камуністамі.
Па заканчэнні баявых дзеянняў і вызвалення Еўропы ад фашыстаў Оруэл напісаў палітычную сатыру «Жывёльны двор». Даследчыкі творчасці Джорджа дваяк разглядаюць аснову аповесці. З аднаго боку, улічваючы светапогляду аўтара, літаратуразнаўцы сцвярджаюць, што Жывёльны двор выкрывае падзеі Рэвалюцыі 1917 года ў Расіі і падзеі, якія рушылі за ім. У аповесці ярка і Алегарычнае апісана, як у ходзе рэвалюцыі змяняецца ідэалогія кіруючай эліты.
З іншага боку, пасля перамогі СССР у Другой сусветнай вайне палітычныя погляды Оруэла зведалі шэраг змен, а аповесць можа адлюстроўваць падзеі ў Вялікабрытаніі. Нягледзячы на розначытанні крытыкаў і даследчыкаў, аповесць была апублікавана ў Савецкім Саюзе толькі ў часы перабудовы.
У аснову сюжэту «Жывёльны двор» легла сітуацыя, сведкам якой стаў аднойчы пісьменнік. У англійскай вёсцы Джордж ўбачыў, як хлопчык дубцом паганяе каня. Тады Оруэла ўпершыню наведала думка пра тое, што калі б жывёлы валодалі свядомасцю, яны даўно пазбавіліся б ад прыгнёту значна больш слабога чалавека.
Праз пяць гадоў Джордж Оруэл напісаў раман, які прынёс яму сусветную славу. Гэта кніга, напісаная ў стылі антыўтопіі. Гэты жанр увайшоў у моду раней, пасля выхаду ў свет рамана Олдос Хакслі «Аб дзівосны новы свет". Аднак, калі Хакслі забягае далёка наперад, апісваючы падзеі 26 стагоддзя і робіць акцэнт на каставай супольнасці і кульце спажывання, то Оруэл падрабязней спыняецца на апісанні таталітарнага рэжыму - тэме, што цікавіла пісьменніка яшчэ ў самым пачатку творчага шляху.
Шэраг літаратуразнаўцаў і крытыкаў абвінавачваюць Оруэла ў плагіяце ідэй, адлюстраваных у рамане савецкага пісьменніка Замяціна "Мы", і ў нарысе Джорджа сапраўды ёсць інфармацыя аб намерах напісаць ўласнае твор, заснаваны на ідэях Замяціна. Ужо пасля смерці Оруэла на аснове рамана былі зняты два аднайменных фільма.
Менавіта з-пад пяра Оруэла выйшла якое стала папулярным выраз «Вялікі брат глядзіць на цябе". У рамане «1984» пад «Вялікім братам» аўтар меў на ўвазе лідэра таталітарнага рэжыму будучыні. Сюжэт антыўтопіі завязаны вакол Міністэрства праўды, якое з дапамогай двух хвілінак нянавісці, а таксама ўвядзення навамоўя, праграмуе таварыства. На фоне таталітарызму развіваецца далікатная каханне паміж галоўным героем Ўінстанам і маладой дзяўчынай Джуліяй, якой, аднак, не наканавана перамагчы рэжым.
Чаму аўтар назваў раман менавіта «1984», невядома. Частка крытыкаў настойваюць, што аўтар лічыў, што да 1984 годзе таварыства будзе мець апісаны ў рамане выгляд, калі не адбудзецца глабальных пераменаў грамадскага ладу. Аднак агульнапрынятай лічыцца версія, што назва раману адлюстроўвае год яго напісання - 1948, але з люстрана адлюстраванымі апошнімі лічбамі.
Улічваючы, што грамадства, апісанае ў рамане, алегарычна інфармавалі пра рэжым СССР, на тэрыторыі Савецкага Саюза кніга была забаронена, а самога пісьменніка вінавацілі ў ідэалагічнай дыверсіі. А ўжо да 1984 году, калі ў СССР быў узяты курс на перабудову, творчасць Оруэла перагледзелі і прадставілі чытачам як барацьбу з ідэалогіяй імпэрыялізму.
Асабістае жыццё
Нягледзячы на поўную адсутнасць стабільнасці ў жыцці, Оруэл здолеў знайсці сваё шчасце і наладзіць асабістае жыццё. У 1936 году пісьменнік ажаніўся на Айлін О'Шогнесси. Сваіх дзяцей ў мужа і жонкі не было, але яны ўсынавілі хлопчыка па імя Рычард Хоратио.
Праз паўгода маладыя вырашылі прыняць удзел ва ўзброеным канфлікце паміж Другі Іспанскай Рэспублікай і апазіцыйнай ваенна-нацыяналістычнай дыктатурай Ф.Франко, якога падтрымлівала ўрад фашысцкай Італіі. Праз шэсць месяцаў пісьменнік атрымаў сур'ёзнае раненне, у выніку якога яго шпіталізавалі. На фронт Оруэл так і не вярнуўся.
Жонка Джорджа раптоўна памерла ў 1945 годзе. Страта адзінага блізкага чалавека надламала пісьменніка, акрамя таго, у яго самога з'явіліся праблемы са здароўем. У выніку які пераследваў яго няшчасцяў Джордж адасобіўся на невялікім востраве і засяродзіўся на стварэнні рамана, задума якога ён выношваў ўжо шмат гадоў.
Так як пісьменніка прыставала адзінота, ён прапанаваў "компаньонский" шлюб чатыром жанчынам. Пагадзілася толькі Соня Браунэлл. Яны абвянчаліся восенню 1949 года, аднак пражылі разам толькі тры месяцы з-за хуткай смерці Оруэла.
Смерць Джорджа Оруэла
Уносячы праўкі ў раман-антыўтопію «1984», Джордж спасылаўся на рэзкае пагаршэнне самаадчування. Улетку 1948 года пісьменнік з'ехаў на аддалены востраў у Шатландыі, дзе планаваў скончыць працу над творам.
З кожным днём Оруэллу было ўсё цяжэй працаваць з-за прагрэсуючага туберкулёзу. Вярнуўшыся ў Лондан, Джордж Оруэл памёр 21 СТУДЗЕНЯ 1950 года.
бібліяграфія
- 1933 - «Фунты ліха ў Парыжы і Лондане»
- 1934 - «Дні ў Бірме»
- Кастрычніка 1935 - «Дачка святара»
- 1936 - «Няхай жыве фікус!»
- 1937 - «Дарога на прычал Уіган»
- 1939 - «глынуць паветра»
- 1945 - «Жывёльны двор»
- 1949 - «1984»