біяграфія
Любімыя мільёнамі фільмы, якія ўвайшлі ў залаты фонд савецкага кінематографа, без музыкі Аляксея Рыбнікава страцілі б многае. Прыхільнікі яго творчасці запэўніваюць - душу. Таленавіты кампазітар сапраўды стварае унікальныя запамінальныя пранізлівыя кампазіцыі. За гэтага яго празвалі расійскім Моцартам.Дзяцінства і юнацтва
Кампазітар нарадзіўся ў пасляваеннай Маскве ў творчай сям'і з трагічнай радаводу. Мужчыны-продкі па лініі маці - з белых афіцэраў, верай і праўдай служылі цару. Дзеда-генерала расстралялі ў Першую сусветную. Бабулі Аляксея, якая спрабавала абараніць мужа, прастрэлілі рукі, а маці, дзяўчынку пяці гадоў, вывелі на расстрэл, і толькі цуд выратавала дзіця ад гібелі.
Цудам застаўся жывы і бацька Аляксея Леў Самойлавіч. У 14 гадоў падлетка, які захварэў на сухоты, адправілі паміраць у туберкулёзны барак. Лёва збег з страшнага месца, дзе кожны дзень бачыў смерць, і вырашыў сустрэць апошні дзень жыцця на волі.
Выратаваў хлопчыка праваслаўны сельскі бацюшка, які прытуліў у доміку пры храме. Святар выходзіў габрэйскага хлапчука, навучыў спяваць царкоўныя псалмы. Ад настаяцеля музычна адораны юнак пераняў асновы скрыпічнай гульні.
Сям'я Рыбнікава жыла ў камунальнай кватэры ўчатырох - бацькі з Алёшам і бабуляй туліліся ў 10-метровай пакоі. Бацька з маці лічылі кожную капейку, хоць Леў Рыбнікаў быў лепшым скрыпачом у аркестры Аляксандра Цфасмана. Творчая жылка выявілася і ў маці Аляксандры Аляксееўны. Жанчына з падручных матэрыялаў будавалі для свецкіх модніц неверагодныя капялюшыкі і шалі.
Маці ў марах бачыла сына знакамітым кампазітарам. Затое бацька, так добра чула фальш і патрабавальны, крытычна ацэньваў музычныя здольнасці Алёшы. Але ён саступіў, калі жонка настаяла на куплі піяніна: месца, грувасткім інструменту знайшлі, прадаўшы буфет.
Першая спроба паступіць у музычную школу правалілася: ад Рыбнікава, развучыць на піяніна пару п'ес, настаўнікі запатрабавалі паўтарыць праспяваныя мелодыі голасам. Хлопчык ад нечаканасці разгубіўся. Сцяну прабіла маміна настойлівасць: жанчына знайшла выкладчыка па сальфеджыа. У наступным годзе Аляксея прынялі.
Першыя гады бацька лаяў сына за «адсябеціну» і вольныя імправізацыі, пакуль не заўважыў у хлопчыка іскру кампазітарскай таленту. Каб пераканацца ў здольнасцях Аляксея, які паступіў у элітную школу пры «Гнесінку», Рыбнікаў-старэйшы папрасіў Арама Хачатурана глянуць на складанне сына.
Знакаміты кампазітар паглядзеў ноты і адразу прыняў калегу ў свой клас пры кансерваторыі, дзе юная здольнасць пачатак вывучаць кампазіцыю. Праз 5 гадоў, у 1967-м, Рыбнікаў атрымаў дыплом з адзнакай, а праз 2 гады скончыў аспірантуру. Таленавітага 18-гадовага аспіранта пакінулі выкладаць, чым ён і займаўся да 1975-га.
Ужо ў маладосці ў Аляксея была сям'я. Каб забяспечыць яе існаванне, малады музыкант браўся за любую падпрацоўку - даваў урокі студэнтам «Гнесінкі», гуляў на піяніна ў дзіцячым садзе, кіраваў навучальнай аркестрам у тэатральным вну.
Асабістае жыццё
Аляксей Рыбнікаў - статны мужчына высокага росту. У яго асабістым жыцці было дзве афіцыйныя шлюбу. Жонак кампазітара радніць імя Таццяна. У першым шлюбе нарадзіліся двое дзяцей, Ганна і Зміцер.Дачка Ганна Рыбнікава стала кінарэжысёрам. Яна першай выканала ролю Канчыта з «Юноны і Авося» ў 1980 годзе. Дзяўчынцы на той момант споўнілася 13 гадоў. Артысткі, якім выпадала шчасце гуляць Канчыта, за эталон бяруць запіс юнай Ані.
Сын пайшоў па слядах бацькі. Дзмітрый Рыбнікаў піша эстрадную музыку для мультфільмаў, серыялаў і поўнаметражных фільмаў, супрацоўнічае з заходнімі выканаўцамі.
Акрамя дзяцей, у Аляксея Львовіча ёсць чацвёра ўнукаў. Старэйшы Сцяпан - выпускнік ВДІКа. Цяпер малады чалавек займаецца прадзюсаваннем тэатральных пастановак, да якіх знакаміты дзядуля піша музыку. Адна з яго вядомых работ - кінапраект «стварэннем».
Аляксей Львовіч не вядзе сацыяльныя сеткі, таму прыхільнікі рэдка бачаць яго асабістыя фота. Затое ў СМІ часам з'яўляюцца цікавыя інтэрв'ю.
музыка
Пачатак творчай біяграфіі Аляксей Рыбнікаў паклаў у 8 гадоў, напісаўшы першыя фартэпіянныя п'есы для казкі-фэнтэзі «Багдадскі злодзей». А балет 11-гадовага кампазітара «Кот у ботах» і стаў тым складаннем, якое пераканала Арама Ільіча Хачатурана ўзяць хлопчыка пад сваю апеку.
Афіцыйным дэбютам маладога кампазітара стала фартэпіянная саната «Карагоды», якую Рыбнікаў злажыў на 1-м курсе кансерваторыі. Музычныя крытыкі ўжо тады звярнулі ўвагу на нешаблонных почырку Аляксея, уменне ўплятаць фальклорныя матывы ў сучасную канву.
У 1967 году юнак, натхнёны вершамі пра натоўпе, растаптаць кветка, напісаў дыпломную скрыпічнага баладу. Праз 2 гады з'явілася Першая соната, у якой музыка віртуозна змяшаў рускія і заходнія традыцыі.
Аднак калі Першую санату прынялі добразычліва, то Другую прафесура кансерваторыі і савецкія музычныя крытыкі назвалі занадта авангарднай, разграміўшы ў пух і прах. Кампазітар, ня чакаў такой крытыкі, захварэў язвай страўніка.
Хачатурян апынуўся адзіным, хто падтрымаў Рыбнікава. Арам Ільіч суцешыў маладога калегу, распавёўшы, што таксама запрацаваў «кампазітарскую язву» пасля разносу дэбютных твораў.
За капрычыо «Скамарох» Аляксея спачатку лаялі, але потым уручылі прэмію. Музыкант навучыўся устойліва прымаць удары лёсу і не баяўся эксперыментаваць. Пакінуўшы сцены кансерваторыі, ён, натхнёны вершамі паэта Людвіка Ашкеназі, напісаў першыя рамансы «Малітва» і «Тэлефон».
У сярэдзіне 1960-х Рыбнікаў трывала звязаў жыццё з кінематографам і драмтэатрам. Спачатку праца ў кіно разглядалася як нядрэнны заробак, але, пачаўшы злучаць драматургію з музыкай, хлопец захапіўся і ператварыў у справу ўсяго жыцця.
Заказы на музычнае агучванне кінафільмаў давалі палёт фантазіі, матэрыяльную стабільнасць і неверагодна мабілізавалі. Бо свабоднаму мастаку, а ў сярэдзіне 1970-х Рыбнікаў пакінуў дзяржаўную службу, халтурыць было не з рукі: кінапрадзюсераў шлюб не прымалі.
У 1970-х музыканта, які захапіўся рокам, паклікалі пісаць музычнае суправаджэнне «Выспы скарбаў». Якая з'явілася перад гэтым рок-опера «Ісус Хрыстос - суперзорка» стала адкрыццём для маскоўскага кампазітара і натхніла на смелыя эксперыменты.
З тых часоў Аляксей стварыў творы, якія ўпрыгожылі больш чым сотню кінакарцін. Самымі вядомымі стужкамі з музычным суправаджэннем Рыбнікава ў 1970-х сталі фільмы «Востраў скарбаў», «Прыгоды Бураціна», «Пра Чырвоны Каптурок», «Вусаты нянь» і «Той самы Мюнхгаўзен».
У 1974 годзе кампазітар напісаў некалькі песень для фільма «Вялікае касмічнае вандраванне». Сярод іх «Блакітная планета», «Млечны шлях», «Казкі», «Котенок», «Ты мне верыш?».
У 1980 годзе ён працаваў над музыкай для мастацкага фільма «Вам і не снілася». Было напісана некалькі кампазіцый, сярод якіх "Апошняя паэма». Яе выканала спявачка Ірына Оціевай. А годам пазней Рыбнікаў напісаў «лірычнага тэму» для савецкай дзіцячай прыгодніцкай кінакамедыі «Рукі ўгору!».
У 2000-х запатрабаванасць кампазітара не зменшылася, яго дыскаграфія папоўнілася музыкай да папулярных серыялаў і мастацкім карцінам. За паслугамі да яго звярталіся Тыгран Кеосаян, Эльдар Разанаў, Станіслаў Гаварухін і Уладзімір Хаціненка. У 2006 годзе Рыбнікаў напісаў кампазіцыю «Тэма мары» да мастацкага фільму «Палёт з касманаўтам».
Тэатральныя рэжысёры таксама не абышлі мужчыну увагай. Аляксей Львовіч злажыў музыку для спектакляў «Падступства і каханне» і «Празрысты хлопчык», якія з аншлагамі ішлі ў тэатрах сталіцы.
Найбольшую вядомасць Рыбнікаву прынеслі музычныя творы, прызначаныя для сцэнічнай пастаноўкі, у тым ліку «Арыя зоркі». У 1976-м у «Ленкоме» адбылася прэм'ера першай у Савецкім Саюзе рок-оперы «Зорка і смерць Хаакіна Мурьеты», якую Аляксей Львовіч напісаў у суаўтарстве з Паўлам Грушко.
Ініцыятарам стварэння апынуўся Марк Захараў, які паставіў оперу ў «Ленкоме». Музычны спектакль ішоў на падмостках тэатра 17 сезонаў. У арыгінальным сезоне галоўных герояў рок-оперы згулялі Аляксандр Абдулаў і Любоў Матюшина.
Чыноўнікі Мінкультуры сустрэлі рэвалюцыйны спектакль у штыкі, назваўшы рок-оперу «чужым жанрам». Але пасля 11 адмоваў і пераробак пастаноўцы далі зялёнае святло. «Ленком» і ўсіх датычных чакаў аглушальны поспех, Аляксея Рыбнікава назвалі кампазітарам 1979 года.
У канцы 1980-х наклад альбомаў з музыкай зорнага кампазітара дасягнуў рэкорднай лічбы - 10 млн копій. А ў 1981 годзе ў «Ленкоме» адбылася прэм'ера другога хіта Аляксея - тэатралы ўбачылі оперу «Юнона і Авось». І зноў вар'яту поспеху папярэднічаў гучны скандал, бо «апальны» рок кампазітар-рэвалюцыянер злучыў з не менш «апальнымі» праваслаўнымі малітвамі.
У 1982-м альбом забаранілі, а ў 1983 годзе ён лідыраваў у хіт-парадзе: Рыбнікаў выйграў суд, якім забарону з «Юноны і Авося» быў зняты. «Ленком» з рок-операй кампазітара адправіўся на замежныя гастролі. У Парыжы па волі П'ера Кардэна спектакль ўбачылі на Елісейскіх палях. У Брытаніі знялі фільм па рок-оперы, які неўзабаве паказалі ў 50 краінах свету.
У пачатку 1990-х Аляксей Львовіч прадставіў прыхільнікам новы шэдэўр - містэрыю «Літургія абвешчаных». Пастаноўка суправаджалася аншлагамі ў Расіі (за 2 сезона адбылося 70 уяўленняў) і ў Амерыцы.
У 1999 годзе ў расійскай сталіцы, у Вялікім Ржэўскім завулку, адкрыўся Тэатр Аляксея Рыбнікава на паўтысячы месцаў. На афіцыйным сайце ўстановы можна даведацца аб будучых мюзіклах, пастаноўках, канцэртах, а таксама замовіць квіток на спектакль.
На пачатку новага стагоддзя Рыбнікаў прадставіў прыхільнікам сваёй творчасці музычную драму пра трагічны лёс непрызнанага калегі Максіма Беразоўскага. Гледачы ўпершыню ўбачылі спектакль «Маэстра Масіма» у нулявых.
Праз 5 гадоў Аляксей Львовіч парадаваў прыхільнікаў сімфоніяй, названай «Уваскрашэнне мёртвых», а ў 2012-м на падмостках яго стварэння тэатралы-меламаны ўпершыню ўбачылі пастаноўку "Алілуя кахання» - мікс вядомых твораў Рыбнікава для тэатра і кіно.
У 2017 годзе «Ленком» у 1500-ы раз прадставіў тэатралам зорную рок-оперу на вершы Андрэя Вазнясенскага, песні якой сталі хрэстаматыйнымі.
Тады ж Рыбнікаў вярнуўся да містэрыі «Літургія абвешчаных», прэм'ера якой адбылася чвэрць стагоддзя таму. Аляксей Львовіч, паглыбіў філасофскую і духоўную тэмы, зняў аднайменны фільм, упершыню выступіўшы як рэжысёр. Карціна выйшла на экраны ў 2018 годзе.
За сваю творчую дзейнасць мужчына выпусціў некалькі альбомаў. Сярод іх «Музыка кахання», «Музыка космасу», «Музыка прыгод», «Музыка для дзяцей».
Аляксей Рыбнікаў зараз
У 2019 годзе Рыбнікаў прыступіў да працы над складаннем оперы па творы «Князь Андрэй». Кампазітар запэўнівае, што гэта будзе відовішчны і прыгожы спектакль. Галоўны герой - Андрэй Балконскі. Ён шукае свой шлях, але не знаходзіць сабе прымянення, сутыкаецца з пакінутага без адказу любоўю і здрадай. Гэтыя праблемы напэўна знаёмыя сучаснай публіцы, што робіць спектакль актуальным.У ліпені 2020 года кампазітар адзначыў 75-годдзе. Гэтая дата важная не толькі для яго самога, але таксама для прыхільнікаў, сярод якіх ёсць дзяржаўныя лідэры. Аляксея Львовіча са святам павіншаваў прэзідэнт Расіі. Віншавальнае паведамленне было апублікавана на сайце адміністрацыі. Уладзімір Пуцін адзначыў неардынарнасць творчасці і прыгажосць мелодый кампазітара, яго вялікую заслугу перад дзяржавай. Ён таксама пажадаў добрага здароўя і невычэрпнага натхнення.
Да віншаванняў далучыўся і прэзідэнт Беларусі. Аляксандр Лукашэнка пажадаў Рыбнікаву доўгіх гадоў жыцця, моцнага здароўя, асабістага шчасця і поспехаў у кар'еры. Ён таксама адзначыў важнасць творчасці кампазітара ў сучасным мастацтве і выказаў надзею на ўмацаванне сяброўскіх і культурных сувязяў паміж народамі Беларусі і Расіі.
Аляксей Львовіч атрымаў віншаванні і ад мэра Масквы Сяргея Сабяніна ў выглядзе віншавальнай тэлеграмы. Кіраўнік горада назваў Рыбнікава выбітным кампазітарам, які ўнёс вялікі ўклад у развіццё айчыннага мастацтва і працягвае дарыць людзям радасць і прыгажосць.
Дыскаграфія
- 1971 - «Востраў скарбаў»
- 1975 - «Прыгоды Бураціна»
- 1977 - «Пра Чырвоны Каптурок»
- 1977 - «Вусаты нянь»
- 1978 - «Новыя прыгоды капітана Врунгеля»
- 1978 - «Ішла сабака па раялі»
- 1979 г. - «Той самы Мюнхгаўзен»
- 1980 - «Вам і не снілася»
- 1982 - «Зорка і смерць Хаакіна Мурьеты»
- 1983 - «Казка пра Зорнага хлопчыка»
- 1984 - «Прохiндiада, ці Бег на месцы»
- 1986 - «Русь першапачатковая»
- 1992 - «Выхаванне жорсткасці ў жанчын і сабак»
- 2006 - «Заяц над безданню»
- 2006 - «Ваўкадаў з роду Шэрых Сабак»
- 2006 - «Андэрсан. Жыццё без кахання »
- 2009 г. - «Поп»