біяграфія
Аляксандр Бялоў - савецкі баскетбаліст, які ўвайшоў у гісторыю сусветнага спорту і сэрцы прыхільнікаў дзякуючы бліскучаму выступлення на Алімпіядзе 1972 гады. Адзіны кідок, які падарыў перамогу камандзе СССР, да гэтага часу абмяркоўваецца фанатамі баскетбола. Гэтага чалавека без перабольшання называлі упрыгожаннем савецкага спорту. На жаль, біяграфія Аляксандра Бялова, нягледзячы на вядомасць і ўсеагульную любоў, склалася трагічна.
Будучая зорка спорту нарадзіўся 9 лістапада 1951 у Ленінградзе. З дзяцінства Аляксандр зацікавіўся баскетболам. Ужо будучы школьнікам, хлопчык трэніраваўся ў дзіцячай спартыўнай школе «Спартак». Першы трэнер Бялова Уладзімір Кандрашын застанецца са спартсменам на ўсё жыццё. Пазней журналісты будуць спрачацца, хто з гэтых двух людзей быў больш геніяльны ў баскетболе - настаўнік або вучань.
баскетбол
Спартыўная кар'ера Аляксандра Бялова развівалася імкліва: ужо ў канцы 60-х гадоў таленавіты баскетбаліст папоўніў шэрагі ленінградскага «Спартака». 1969 й і 1971-й адзначаны для Аляксандра Аляксандравіча перамогамі ў зборнай СССР на чэмпіянатах Еўропы. Акрамя таго, у 1970 году спартсмен разам з камандай прынёс краіне золата Універсіяды і бронзу чэмпіянату свету.
Аднак галоўны мяч у жыцці Аляксандр закінуў у кольца ў 1972 годзе. Гэта быў алімпійскі год, доўгачаканае спартыўная падзея праходзіла ў нямецкім Мюнхене. Фінальная сустрэча на баскетбольнай пляцоўцы адбылася паміж зборнымі СССР і Злучаных Штатаў Амерыкі.
Гэты матч, які да гэтага часу абмяркоўваецца знаўцамі баскетбола, з самага пачатку трымаў гледачоў у напружанні. Савецкія спартоўцы лідыравалі, аднак розніца ў акулярах пастаянна аказвалася нязначнай: амерыканскія баскетбалісты не жадалі аддаваць перамогу без бою. Калі да канца паядынку заставалася толькі паўхвіліны, на табло гарэлі лічбы 49:48 на карысць савецкай зборнай.
Заставалася зусім няшмат часу, каб правесці апошнюю атаку на кальцо суперніка. Капітан каманды Мадэстас Паўлаўскас так і паступіў. Спартсмен давёў мяч да зоны амерыканцаў і перадаў яго Аляксандру Белову. Той ужо чакаў пасы прама перад кольцам супернікаў. Гледачы літаральна затаілі дыханне, чакаючы вырашальнага кідка. Але здарылася страшнае: Бялоў не трапіў у кошык. Мяч, стукнуўшыся аб край кольцы, адляцеў назад у рукі спартсмену.
У Аляксандра заставаліся секунды, каб паўтарыць спробу, але спартовец, мабыць, разгубіўся. Замест таго, каб зноў паспрабаваць патрапіць у кола, Бялоў перакінуў мяч таварышу па камандзе Зурабу Саканделидзе. Той, таксама ня чакаючы пасы, не змог злавіць мяч. Ініцыятыву перахапіў амерыканец Дуг Колінз, маментальна які кінуўся да процілеглага кольцы.
Паспрабаваўшы спыніць суперніка, Зураб Саканделидзе дапусціў парушэнне, і суддзя матчу прызначыў штрафной. Гэта дазволіла Колінз вывесці амерыканскую каманду наперад па ачках. Здавалася, зборная Злучаных Штатаў ужо можа святкаваць перамогу. Аднак на гэтым сюрпрызы таго паядынку не скончыліся.
Аказалася, што да канца матчу яшчэ заставалася роўна тры секунды. Гэта не абнадзеіла савецкіх заўзятараў, нікому не прыйшло ў галаву, што за такі кароткі час можна што-небудзь змяніць. Але Аляксандру Белову ўдалося немагчымае: спартсмен, перахапіўшы мяч, дакладным рухам адправіў яго ў кальцо супернікаў. У тую ж секунду прагучала фінальная сірэна. Матч завяршыўся з лікам 51:50 на карысць савецкіх спартоўцаў. Гэтая перамога прынесла краіне запаветнае алімпійскае золата.
Варта адзначыць, што вынік матчу неаднаразова абмяркоўваўся, спрэчкі не сціхаюць і па гэты дзень. У той год амерыканская баскетбольная каманда ў знак пратэсту адмовілася прысутнічаць на цырымоніі ўзнагароджання. А вынікі гэтага паядынку прадстаўнікі Злучаных Штатаў да гэтага часу называюць некарэктнымі.
Гэтак сур'ёзнае напружанне і перажыванні не прайшлі дарма для галоўнага героя таго матчу: Аляксандр Бялоў пачаў скардзіцца на болі ў сэрцы. Новыя гульні даваліся баскетбалісту усё з вялікай працай. А ў 1977 годзе адбылося тое, што, на думку многіх фанатаў спорту, падкісіла здароўе куміра канчаткова.
Справа ў тым, што ў тыя гады ў Савецкім Саюзе многія рэчы і прадукты проста не прадаваліся. Татальны дэфіцыт прымушаў людзей ісці на хітрыкі. Не сталі выключэннем і спартсмены: нярэдка, выязджаючы за мяжу, гульцы вывозілі з краіны алкаголь, чырвоную ікру, каб потым абмяняць іх на вопратку ці тэхніку, якія нельга было дастаць у роднай краіне.
Як правіла, правоз падобнай «кантрабанды» даручаюць гульцам сярэдняга ўзроўню, каб у выпадку выкрыцця зборная не занадта пацярпела. Але ў той раз схаваць правозяцца рэчы даверылі чамусьці Аляксандру Белову. Прычым гаворка ішла не пра гарэлку ці ікры, а аб старадаўніх абразах. Іх-то і выявілі ў рэчах баскетбаліста на мытні.
Далейшае было падобным для Аляксандра Бялова як на страшны сон. У прэсе з'явіліся фота баскетбаліста, аднак на гэты раз падставай сталі не спартыўныя дасягненні, а мытны скандал. Пазней высветлілася, што гулец, які папрасіў Аляксандра пакласці «запрещенку» у сваю сумку, марыў гуляць у асноўны пяцёрцы і бачыў у Бялова галоўнага суперніка на шляху да гэтай мэты. Гэты ж чалавек нібыта папярэдзіў мытную службу аб тым, што багаж Аляксандра неабходна праверыць.
Існуе і іншая версія таго, што адбылося: па некаторых здагадках, правакацыя апынулася падстроеная прадстаўнікамі Спорткамітэта, марым перавабіць Аляксандра Бялова ў склад маскоўскага ЦСКА. Адразу пасля скандалу Белову сапраўды прапанавалі змяніць каманду, паабяцаўшы аднавіць у званнях і зняць забарону на трэніроўкі. Але спартовец гэтую прапанову адхіліў.
Наступствы не прымусілі сябе чакаць: Аляксандру Белову забаранілі трэніравацца, пазбавілі званняў і выключылі з зборнай і роднага «Спартака». Пасля гэтага выпадку Аляксандр Аляксандравіч пачаў піць, а сэрца спартсмена стала яшчэ часцей нагадваць пра сябе. Здароўе нацыянальнага куміра імкліва пагаршалася.
У 1978 годзе ў лёсе Аляксандра Аляксандравіча намеціўся прасвет: баскетбаліста запрасілі выступіць за зборную на чэмпіянаце свету на Філіпінах. Здавалася, настаў час для новых спартыўных перамог, аднак, як высветлілася, было ўжо позна.
Асабістае жыццё
Асабістае жыццё Аляксандра Бялова, нягледзячы на папулярнасць, спачатку не складалася. Вядома, што першая ўмілаваная спартсмена, на якой мужчына марыў ажаніцца, зрабіла аборт, не пажадаўшы мець ад Аляксандра дзяцей. Пра гэта дзяўчына нават не паведаміла Белову. Аднак таемнае становіцца відавочным, і баскетбаліст, высветліўшы праўду, парваў адносіны з каханай.
З будучай жонкай Аляксандр Бялоў пазнаёміўся ў пачатку 70-х. Спартсмен ведаў, што баскетбалістка Аляксандра Аўчыннікава ставіцца да яго з сімпатыяй, аднак на той момант не быў вольны. Але пасля здрады каханай мужчына ўсё ж звярнуў увагу на сімпатычную спартсменку.
У 1977 годзе Бялоў і Аўчыннікава пажаніліся. Дзяцей у пары не было.
смерць
Хвароба Аляксандра Бялова імкліва прагрэсавала. Адно з абследаванняў выявіла атручэнне. Спартсмена паклалі ў інфекцыйную бальніцу. Аднак мужчыну станавілася горш і горш, сэрца балела ўжо не перастаючы. Баскетбаліста вырашылі перавесці ў Ленінградскі інстытут удасканалення ўрачоў.
Неўзабаве знакамітыя прафесары вынеслі вердыкт: саркома сэрца. Гэты ж дыягназ пазней назавуць і прычынай смерці Аляксандра Бялова. Намаганні медыкаў прыносілі толькі часовае палягчэнне. 3 кастрычніка 1978 года баскетбаліст пайшоў з жыцця. Аляксандру было 26 гадоў. Бялова пахавалі на ленінградскім Паўночных могілках.
Аднак талент спартсмена апынуўся не забыты: у 2017 годзе выйшла карціна «Рух ўверх», знятая Антонам Мегердичевым. Гэты фільм, які распавядае пра падзеі легендарнай Алімпіяды 1972 года і далейшым лёсе Аляксандра Бялова, ужо палюбіўся і прыхільнікам спорту, і кінаманам. Самога Аляксандра адыграў таленавіты акцёр Іван Калеснікаў.
Ўзнагароды і дасягненні
- 1969, 1971 - залаты медаль чэмпіянату Еўропы
- 1970 г. - бронзавы медаль чэмпіянату свету
- 1972 - залаты медаль Алімпійскіх гульняў
- 1974 - залаты медаль чэмпіянату свету
- 1975 - залаты медаль чэмпіянату СССР
- 1976 - бронзавы медаль Алімпійскіх гульняў