біяграфія
Акцёра тэатра і кіно Яўгена Лебедзева называлі «вялікім ліцадзеямі». Мужчына лёгка пераўвасабляецца ў казачных і лірычна герояў, у партыйных работнікаў, простых рабацяг і камедыйных персанажаў. У скарбонцы тэатральных работ знайшлося месца нават ролі Іосіфа Сталіна. Яўген Аляксеевіч - чалавек складанага лёсу. Сябры і калегі лічылі, што трагедыя жыцця стварыла мужчыну як акцёра, паўплываўшы на ўсю творчасць.Дзяцінства і юнацтва
Акцёр нарадзіўся ў сям'і святара, які жыў і служыў у горадзе Балакова Саратаўскай вобласці. Такое сваяцтва не фарбаваць біяграфію Лебедзева, таму даводзілася на працягу многіх гадоў хаваць паходжанне. Бацькі савецкая дзяржаўная машына не пашкадавала, у 1937 году мужчыну рэпрэсавалі, а неўзабаве ў лагеры адправілася і мама. Акцёр ператварыўся ў сына ворагаў народа. Пасля вайны бацьку расстралялі.
З 10 гадоў Жэню выхоўваў дзед, да якога хлопчык пераехаў у Самару, а з 12 ужо працаваў. Паралельна вучыўся спачатку ў школе №13, якая насіла імя Васіля Чапаева, затым паступіў у фабрычнае навучальная ўстанова, арганізаванае на базе завода «Кинап». Тут-то юнак і зразумеў, да чаго ляжыць душа - стаў актывістам мастацкай самадзейнасці. У выніку ўліўся ў шэрагі студыі, адкрытай у самарскім тэатры рабочай моладзі.
У будучыні ўжо які адбыўся акцёр у апавяданнях распавядзе прыхільнікам, з якімі цяжкасцямі давялося сутыкнуцца. Жэня хаваў ад навакольных паходжанне, па легендзе бацькі памерлі яшчэ ў 1921 годзе ад голаду на Волзе. Юнак арганізаваў камсамольскую ячэйку, у перыяд калектывізацыі працаваў па заданні губернскага камітэта ў вёсках з моладдзю.
Але аднойчы праўда ўсплыла, ўчорашнія сябры і таварышы да слёз саромілі 16-гадовага камсамольца, які раптам апынуўся папоўскаму сынам і раней часу пахаваў бацькоў. Хлусіць прыйшлося і пасля расстрэлу бацькі. Яўген застаўся старэйшым у сям'і, дзе падрасталі яшчэ чацвёра дзяцей. Малодшую сястрычку ён здаў у дзіцячы дом, робячы выгляд, што не ведае дзяўчынку. Гэтыя падзеі таксама адлюстраваны ў мемуарах мужчыны.
У 1933 году пачатковец акцёр адправіўся ў сталіцу Расіі, дзе яго гасцінна прынялі ў Тэатры Чырвонай арміі. Ледзь пазней адвучыўся ў цяперашнім ГІТІСе і вучылішча Камернага тэатра. На хлеб зарабляў дзе прыйдзецца.
Пабываў рознарабочым на маслабойку фабрыцы, паспрабаваў сілы ў будаўнічай справе, нават папрацаваў на кандытарскай фабрыцы «Чырвоны Кастрычнік» на пасадзе вальцовщика. Грошай усё роўна не хапала, часам прыходзілася начаваць на вуліцы.
У далейшым Яўгена Аляксеевіча паматала па Саюзе. Таленавіты саратовец па размеркаванні трапіў у склад трупы тбіліскага тэатра, дзе даслужыўся да вядучага акцёра. Рэпертуар быў напоўнены яркімі ролямі з п'ес Аляксандра Астроўскага, Дзяніса Фонвизина і іншых класікаў рускай літаратуры. Лебедзеў нават гуляў Бабу-Ягу. Акцёр зноў вяртаўся ў Маскву, а адтуль пераехаў у Ленінград, дзе ўжо назаўжды абгрунтаваўся.
фільмы
Фільмаграфія акцёра ўражвае - Яўген Аляксеевіч паўдзельнічаў у больш за 90 кінапраектах. Упершыню з'явіўся на экране ўжо ў сталым узросце. У 1952 году тэатральнага артыста запрасілі на сціплую ролю Кашчэя Несмяротнага ў біяграфічную карціну «Рымскі-Корсакаў», знятую Рыгорам Рошаль і Генадзем Казанскім.
А праз тры гады з'явіўся незабыўны Рамашоў - персанаж экранізацыі творы Веньяміна Каверын «Два капітана». У гэты ж час Лебедзеў зняўся ў Фрыдрыха Эрмлера ў «няскончанай аповесці». Дасталася роля сакратара райкама Фёдара Іванавіча, а калегамі па здымачнай пляцоўцы сталі зоркі савецкага экрана - Эліна Быстрыцкая, Сяргей Бандарчук, Яўген Самойлаў.
Жыццё ў тэатры моцна адрознівалася ад працы ў кіно. Пастаноўшчыкі доўга не маглі адкрыць шматграннасць таленту акцёра і таму не спяшаліся прапаноўваць галоўныя партыі ў фільмах. Зрэшты, другарадных герояў мужчына прымудраўся віртуозна ператвараць ледзь не ў вядучых. Гэта даказвае россып стужак.
Яўген Аляксеевіч бліскуча пераўвасобіўся ў Агафонаў Дубцова ў драме па рамане Міхаіла Шолахава «Паднятая цаліна», у Супругова ў ваеннай стужцы «Цягнік міласэрнасці», знятай па матывах аповесці Веры Пановай.
Назаўжды ў памяці гледачоў засталася гульня Лебедзева ў карціне Глеба Панфілава «У агні броду няма», дзе ён прымерыў вобраз палкоўніка, і ў бліскучай камедыі «Вяселле ў Малінаўцы», у якой паўстаў у абліччы дзеда Нечипора.
Рэдка Яўгену Лебедзеву выпадаў шанец гуляць галоўную ролю, але ўжо калі такое здаралася, то акцёр быў на вышыні. Чаго толькі варта вобраз бацькі, які адпраўляецца ў госці да сыноў у лірычнай драме «Апошні месяц восені». Яўген Аляксеевіч выканаў ролю з пранізлівай пяшчотай.
Запамінальным, яркім атрымаўся Бронька Пупко з киноновеллы «Дзіўныя людзі», пастаўленай Васіль Шукшын. А роля Міхаіла Яршова ў ваеннай кінаэпапеі «Блакада» ацанілі на вышэйшым узроўні, уручыўшы Лебедзеву Дзяржаўную прэмію РСФСР ім. братоў Васільевых.
Апошнім фільмам Яўгена Аляксеевіча стала камедыя "На каго Бог пашле», якую прадставіў ў 1994 годзе рэжысёр Уладзімір Зайкин. У галоўных ролях у карціне гуляюць Ларыса Удавічэнка і Станіслаў Садальскі.
Асабістае жыццё
Працуючы ў Тбіліскім тэатры, Яўген Лебедзеў пасябраваў з рэжысёрам Георгіем Товстоноговым, нават здымаў у яго кватэры пакой. Аднаму і калегу заставаўся адданым да канца жыцця. Яўген Аляксеевіч марыў сыграць караля Ліра, на памяць ведаў ролю, аднак так і не атрымаў ад пастаноўшчыка такі падарунак. Але калі акцёру прапаноўвалі ўвасобіць гэты вобраз у іншых тэатрах, ён нязменна адмаўляўся, баючыся пакрыўдзіць Георгія Аляксандравіча.
Акцёр ажаніўся на малодшай сястры Таўстаногава Нателе, шлюб падоўжыўся ўсё жыццё. У мужоў нарадзіўся толькі адно дзіця - сын Аляксей, які стаў у будучыні рэжысёрам кіно. Ва ўспамінах аб сябра і калегу акцёр Алег Басілашвілі адзначаў, што Лебедзеў пранёс па жыцці віну за пакінутую ў дзіцячым доме сястрычку, так і не змог сябе дараваць.
Мабыць, таму артыст стараўся песціць ўласнага сына, да кроплі аддаваў душэўную цеплыню і клопат. Дарэчы, сястру шмат гадоў праз ўсё ж знайшоў.
Яўген Аляксеевіч славіўся майстрам на ўсе рукі, ствараў вырабы з дрэва, лёгка мог зрабіць рамонт, перайшлі вопратку, налавіць рыбы, любіў гатаваць.
Яшчэ адна нязбытная мара акцёра - унук. Лебедзеў памёр за год да з'яўлення дзіцяці ў сям'і сына, маляняці назвалі ў гонар дзеда Яўгенам.
смерць
Яўген Лебедзеў перажыў інсульт, страціў гаворка і здольнасць перасоўвацца. Прыйшлося вучыцца наноў гаварыць і хадзіць. Чалавек моцнай волі змог перамагчы хваробу і нават вярнуцца на тэатральную сцэну. Жонка Натела Аляксандраўна ўспамінала, што хвароба ўсё-ткі змяніла мужа. Да хваробы Лебедзеў адрозніваўся вясёлым норавам, з задавальненнем жартаваў і быў лёгкім ў зносінах, а пасля замкнуўся, мець зносіны з ім стала цяжка.У 1997 годзе акцёра паклалі на аперацыю, якую жонка лічыла цалкам непатрэбнай. 9 чэрвеня Яўгена Аляксеевіча не стала. Прах «вялікага акцёра» пахаваны на валкавыскім могілках у Санкт-Пецярбургу.
У 2007-м выйшаў фільм пра жыццё акцёра «Апантаны ліцадзей», дзе пра Яўгеніі Лебедзеве ўспамінаюць акцёры і рэжысёры Галіна Воўчак, Глеб Панфілаў, Міхаіл Ульянаў і іншыя зоркі кіно.
фільмаграфія
- 1952 - «Рымскі-Корсакаў»
- 1955 - «Два капітана»
- 1955 - «Няскончаная аповесць»
- 1961 - «Паднятая цаліна»
- 1964 - «Цягнік міласэрнасці»
- 1965 - «Апошні месяц восені»
- 1967 - «Вяселле ў Малінаўцы»
- 1969 - «Дзіўныя людзі»
- 1974 - «Апошні дзень зімы»
- 1974 - «Блакада»
- 1977 - «Першыя радасці»
- 1980 - «Эскадрон гусар лятучых»
- 1985 - «Развітанне славянкі»
- 1992 - «Сам я - Вяцкі ураджэнец»
- 1994 - «На каго Бог пашле»