біяграфія
Вольга Аляксандраўна Фокіна - савецкая і руская паэтка, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі РСФСР імя М. Горкага і Вялікі літаратурнай прэміі Расіі, ганаровы грамадзянін Волагды.
Прыхільнікі яе таленту ўпэўненыя, што калі б Вольга Фокіна напісала толькі адзін верш «Зорачка мая ясная», то назаўжды ўвайшла б у паэтычную класіку Расіі. Але спадчына Фокінай багатае: 23 паэтычных зборніка, сплаў народных традыцый з вытанчанасцю Срэбнага стагоддзя.
Вершы Вольгі Аляксандраўны ўвайшлі ў наша жыццё любімымі песнямі.
Дзяцінства і юнацтва
Нарадзілася паэтка ў абмываюцца трыма лядоўнямі морамі Архангельскай вобласці ў 1937 годзе. Вырасла ў вёсцы Артемьевской ў шматдзетнай сям'і, дзе некалькі пакаленняў зараблялі на жыццё сялянскай працай, урабляючы зямлю.
Дзяцінства Вольгі Фокінай было цяжкім. Неўзабаве пасля яе нараджэння грымнула Вялікая Айчынная вайна. Бацька, які хварэў на сухоты, адправіўся на фронт, пакінуўшы шасцярых дзяцей на апеку жонкі. Вярнуўся кіраўнік сямейства ў 1943-м і ў тым жа годзе сканаў.
Вольга Аляксандраўна, успамінаючы галоднае дзяцінства, на ўсё жыццё захавала беражлівыя адносіны да хлеба і звычку не выкідваць нават засохлую скарыначку. Каб выжыць, маленькія Фокіна елі бульбяныя ачысткі і прасілі па дварах міласціну.
Аднак успаміны пра дзяцінства - гэта не толькі голад, смерць бацькі і барацьба за выжыванне. Вольга Фокіна, у думках гартаючы старонкі біяграфіі, успамінае добрую маму, якая разбудзіла ў ёй творчы пачатак. Якая скончыла 4 класы царкоўна-парафіяльнай школы, жанчына на памяць ведала дзесяткі вершаў рускіх паэтаў, якія душэўна дэкламавала дзецям доўгімі зімовымі вечарамі.
Любоў да паэзіі нарадзілася ў Фокінай і дзякуючы жыцця ў суровым паўночным краі, насельнікі якога любілі старадаўнія народныя песні, выконваючы іх на святочныя застоллі і на прызбе пасля цяжкага дня. Скончыўшы пачатковую школу, дзяўчына адправілася вучыцца ў медыцынскае вучылішча. Вучоба давалася Вользе лёгка, але душа ляжала да іншага: кожную вольную хвіліну Фокіна складала вершы.
З адрозненнем скончыўшы вучылішча і атрымаўшы права без экзаменаў паступіць у медыцынскую ВНУ, Вольга Фокіна накіравалася ў педагагічны інстытут. Але на філалагічным факультэце патрабавалася рэкамендацыя, якой у юнай паэткі не было. Мясцовае аддзяленне пісьменьніцкага саюзу адказала дзяўчыне адмовай, хоць яе вершы ахвотна друкавала архангельская газета «Паўночны камсамолец».
Малады медсястры даверылі кіраваць медпункта на аддаленым ад цывілізацыі лесоучастке Ягрыш. Пераадольваючы кіламетры бездарожжа, каб дабрацца да патрабавалі медыцынскай дапамогі хворых, Вольга складала вершы.
літаратура
У 1957 году Фокіна ў другі раз пастукалася ў жаданую дзверы: адправіла сачыненні ў сталічны літаратурны інстытут. Неўзабаве з Масквы прыйшоў адказ: паэт Віктар Бокаў, захоплены творчасцю маладой калегі, запрасіў Сібірачка ў ВНУ. Прыёмная камісія, азнаёміўшыся з творамі архангельскага самародка, прыйшла ў захапленне. Яе сачыненні параўналі з вершамі Марыны Цвятаевай, аб якой 20-гадовая Сібірачка з глыбінкі ў тыя гады не ведала.Неўзабаве студэнтка Вольга Фокіна, якая наведвала паэтычныя семінары, пазнаёмілася з такімі ж самародкамі, як сама - выхадцамі з Валагодчыны Васілём Чыставым і Сяргеем Вікулава. Шмат у чым дзякуючы ім Фокіна пасля заканчэння ВНУ адправілася ў Волагду, а не вярнулася на радзіму. У Волагдзе пазнаёмілася з земляком Мікалаем Рубцова.
Працавала ў рэдакцыі «Валагоцкага камсамольца». У 1963-м выпусціла першы зборнік вершаў «Сыр-бор». Праз 4 гады літаратара ўзнагародзілі медалём «За працоўную доблесць». У 1976 году Вользе Фокінай за кнігу «Макаў дзень» ўручылі Дзяржаўную прэмію РСФСР, а ў 1980-х у калекцыю ўзнагарод дадаліся ордэна «Знак пашаны» і «Працоўнага чырвонага сцяга».
Прыхільнікі таленту паэтэсы адзначаюць яе вершы пра вайну. Дзяцінства, апаленае жахамі і пазбаўленнямі Вялікай Айчыннай, вылілася ў пранікнёныя рыфмы. У іх перапляліся горыч і дабрыня. Яскравы прыклад - верш «Пралескі».
Асобная частка творчасці Фокінай - вершы для дзяцей, якія распавядаюць маленькім чытачам пра радзіму, пра прыроду. «Крыніца», «Вясна», «Сустрэча» - рыфмаваныя радкі льюцца лёгка і знаходзяць дарогу да юных сэрцаў. Апошні зборнік, якім Вольга Фокіна парадавала аматараў паэзіі, выйшаў у 2013 годзе і названы «Маятнік». За яго паэтка ўзнагароджана Усерасійскай літаратурнай прэміяй ім. А. Пракоф'ева «Ладага».
Дзесяткі вершаў Вольгі Аляксандраўны сталі тэкстамі для папулярных песень, якія ведаюць і любяць мільёны меламанаў. На музычным фэсце «Песня-77» Людміла Сенчына выканала кампазіцыю на вершы Фокінай «Чаромха». А песня «Зорачка мая ясная», якая пачынаецца радком «Песні ў людзей розныя, а мая адна на стагоддзі» - хіт вакальна-інструментальнага ансамбля "Кветкі".
Кампазіцыі на вершы паэткі ўвайшлі ў рэпертуары Алены Камбурова, Валянціны Талкуновай, Альберта Асадуллина, Алега Анофриева.
Асабістае жыццё
З будучым мужам Вольга Фокіна сустрэлася ў сталіцы, у Літінстытуце. Аляксандр цурбаноў - калега, літаратар. Неўзабаве абодва атрымалі сяброўства Саюза пісьменнікаў.
Пара пражыла пад адным дахам 10 гадоў. У шлюбе нарадзіліся дзеці - сын Аляксандр і дачка Інга. Але творчыя саюзы, у якіх двое славалюбівых і таленавітых людзей узорваюць адну ніву, рэдка бываюць шчаслівымі.
Мужчынскае самалюбства жонка Фокінай, які напісаў раман «Мора салёнае», пакутавала ад таго, што папулярнасць жонкі перавышала яго ўласную. Пісьменнікі рассталіся, але афіцыйнага разводу не аформілі.
Дачка літаратараў - Інга Чурбановым - таксама піша вершы, яна член Саюза пісьменнікаў. Сын выбраў іншы шлях: скончыў фізмат і працуе інжынерам-праграмістам. Дзеці падарылі маці шасцярых унукаў.
Вольга Фокіна зараз
У 2017 годзе паэтка адзначыла 80-годдзе. Яна па-ранейшаму шмат і плённа працуе, сустракаецца з чытачамі, мае зносіны з журналістамі.
Пасля выхаду серыяла пра паэтаў-шасцідзесятнікаў «Таямнічая запал» Фокіна, асабіста знаёмая з Бэлай Ахмадулінай, Робертам Калядным, Яўгенам Еўтушэнка, выказала меркаванне пра фільм. Ёй не спадабалася, што стваральнікі праекта кінулі цень на рэпутацыю літаратараў: разгульных жыццё з морам спіртнога, па словах Вольгі Фокінай, аўтарскі вымысел.
Бібліяграфія (зборнікі вершаў)
- 1963 - «Сыр-бор»
- 1965 - «Рэчанька»
- 1965 - «А за лесам - што?»
- 1967 - «Аленушка»
- 1969 - «Вершы»
- 1969 - «Астравок»
- 1971 - «Самы светлы дом»
- 1971 - «Вершы. Бібліятэчка абранай лірыкі »
- 1973 - «Камешник»
- 1974 - «Макаў дзень»
- 1976 - «Ад імя сярпа»
- 1978 - «Палудніца»
- 1979 г. - «Буду сцяблом»
- 1983 - «Памятка»
- 1983 - «Калясьніцу»
- 1983 - «Тры агеньчыка»
- 1997 - «Попахни, Черемушках»
- 1998 года - «Разнобережье»
- 2003 г. - Выбраныя творы, у 2-х тамах
- 2013 - «Маятнік»