біяграфія
Гульню савецкага футбаліста Фёдара Чаранкова называлі мастацтвам у чыстым стараннасцю. Заўзятары хадзілі на матчы «Спартака» як у кіно, бо Федзя абяцаў сапраўдны паказ. Віртуозны гулец стаў футбольнай легендай і прыкладам прафесійнага стаўлення да гэтага віду спорту.Дзяцінства і юнацтва
Футбаліст нарадзіўся і вырас у расійскай сталіцы. Бацькі не мелі адносін да свету спорту, мама працавала ў раённым Жэке, а бацька на авіязаводзе. У сям'і, акрамя Федзі, падрастаў яшчэ адзін сын.
У інтэрв'ю Фёдар Чаранкоў распавядаў, што захапіўся футболам у раннім дзяцінстве. Хлопчыку было тры гады, калі разам з дзятвой роднага Кунцевского двара пачаў ганяць мяч. Пазней у жыцці Федзі мільгалі і баскетбол, і пінг-понг, і россып гурткоў па інтарэсах. Але ўсё гэта прайшло міма, не пакінуўшы ў душы следу. А вось футбол стаў запалам: калі хлопчык ішоў шпацыраваць на вуліцу, то нават не ўзнікала пытання, дзе яго шукаць.
Яшчэ дашкольнікаў Федзя стаў заўсёднікам матчаў. На гульні з сабой браў бацька, з якім на пару стаў хварэць за маскоўскі «Спартак». З сямі гадоў Чаранкоў выступаў за футбольную каманду раённага Жэка. Адзначаў у гутарцы з журналістамі:
«І я гуляў, і як быццам бы нядрэнна. Футбол быў ўсім. Гэта такая вузкая спецыялізацыя, што ў яе сышоў з галавой - і ўсё ўжо ".Гуляў, вядома, ужо выдатна, таму што аднойчы яго заўважылі прадстаўнікі клуба «Кунцево» і паклікалі ў свае шэрагі. Пазней трэнер адправіў таленавітага падапечнага ў футбольную школу «Спартака», дзе Фёдар Чаранкоў узмужнеў, набраўся вопыту і атрымаў пуцёўку ў прафесійны футбол.
Ранняя біяграфія спартсмена характэрная тым, што Федзя ў 12 гадоў стаў зоркай савецкіх экранаў. Падлетак згуляў у эпізодзе дзіцячай камедыі «Ні слова пра футбол», дзе забіў гол «нажніцамі». Вытварыць гэтае штукарства рэдка атрымліваецца нават у дарослых футбалістаў.
Заняткі ў спартыўнай школе Фёдар сумяшчаў з вучобай у горным інстытуце. Выбар ВНУ не выпадковы, у ім выкладчыкі заплюшчвалі вочы на прагулы падае надзеі футбаліста.
футбол
У 1977 годзе Фёдар Чаранкоў скончыў спартыўную школу. Госцем выніковых гульняў стаў Мікалай Старасьцін, кіраўнік «Спартака». Ён-то і запрасіў маладога футбаліста ў дубль клуба «чырвона-белых». Дзіцячая мара станавілася явай.
Калі маладому чалавеку споўнілася 19, яго прыкмеціў трэнер Канстанцін Бесков, толькі што які прыйшоў у «Спартак» і шукальнік новыя сілы для каманды. Фёдар трапіў у асноўны склад і да канца жыцця заставаўся удзячным Бескова за тое, што той паверыў у пачаткоўца.
Чаранкоў апраўдаў надзеі трэнера, з першых жа гульняў бліскаючы талентамі. Спартсмен валодаў выдатнай тэхнікай, адчуваў поле, добра будаваў камбінацыі і дакладна аддаваў пасы. Яго атака адрознівалася непрадказальнасцю дзякуючы нестандартным дзеянням.
Усё гэта дапамагло Фёдару хутка ператварыцца ў аднаго з лідэраў «Спартака» і героя для заўзятараў. Характэрна, што пранікліся павагай да футбаліста і фанаты іншых клубаў. Перад талентам гульца з шэрагаў непрымірымага «ворага» «Спартака» кленчылі заўзятары ЦСКА, маскоўскага і кіеўскага «Дынама».
У 80-х гадах Фёдар Чаранкоў быў ужо жывой легендай футбола, якой падуладныя такія трукі з мячом, якія паўтарыць ніхто не мог. З дапамогай спартсмена клуб заваяваў россып трафеяў. «Спартак» тры разы ганараваўся тытула чэмпіёна Краіны Саветаў, а ў разгар перабудовы стаў чэмпіёнам краіны. Футбалісты «чырвона-белых» трымалі ў руках Кубак СССР і Кубак Расіі.
Савецкія аматары футбола не забудуць гульню «Спартака» з лонданскім «Арсеналам». У 1982 годзе ў матчы ў адказ за Кубак УЕФА ангельцаў разграмілі з лікам 5: 2. Фёдар тройчы асыставаў партнёрам па камандзе і, нарэшце, сам забіў гол у вароты брытанцаў. Радасць ад перамогі была яшчэ саладзей ад таго, што перад гэтым масквічы прайгралі Англіі ў хатнім матчы.
З кар'ерай ў зборнай СССР было складаней. Чаранкоў абараняў гонар роднага дзяржавы ўсяго ў 34 матчах, падчас якіх забіў 12 галоў. Для спартоўца такога ўзроўню занадта нізкую колькасць гульняў на міжнародных пляцоўках. Прычына таго, што Фёдара рэдка бралі на нацыянальныя першынства, крыецца ў яго ж падыходзе да гульні.
Каханне футбаліста да імправізацый на поле, цяга да творчасці не падабалася галоўнаму трэнеру зборнай Валерыю Лобановскому. Да таго ж мужчына аддаваў перавагу фармаваць каманду з гульцоў кіеўскага «Дынама».
Большасць міжнародных гульняў з удзелам Чаранкова засталіся ў памяці заўзятараў. Незабыўнай была сустрэча з бразільцамі ў 1980 годзе. Перамога стала гістарычнай для савецкай зборнай, якой удалося адолець сусветных «ведзьмакоў» мяча. Футбалісты з СССР адзначыліся двума мячамі, адзін гол Бразіліі забіў Фёдар.
Адзін з лепшых матчаў зборнай здарыўся ў 1983 годзе, калі цяперашні прыніжэньне атрымала ад СССР Партугалія - 5: 0. Плюс да ўсяго савецкая каманда стала бронзавым прызёрам Алімпійскіх гульняў-80.
У 1990-м Чаранкоў засвяціўся ў пары матчаў на адборачным этапе будучага ЧС, але не трапіў у выніковы склад. СССР тады прайграў, кіраўніцтва краіны абсыпала трэнера пытаннях, чаму Чаранкова не аказалася ў зборнай. Лабаноўскі сышоў з пасады, а Фёдар падаўся за мяжу - шукаць новае шчасце.
Футбаліста прыняла ў шэрагі парыжская каманда "Рэд Стары». Зрэшты, там не затрымаўся, праз паўгода зноў быў у складзе «Спартака». Набліжаўся закат гульнявой кар'еры спартсмена.
Фёдар Чаранкоў зняў футбольныя буцы ў канцы лета 1994 года і надзеў трэнерскую форму. Праводзілі спартсмена з размахам: урад ўручыла ўслаўленаму паўабаронцу ключы ад трохпакаёвай кватэры, фундатар матчу падарыў пазадарожнік, а хтосьці з багатых заўзятараў абсыпаў куміра грашовым дажджом.
Трэнерская ролю не ўдалася, апынуўся занадта мяккім па характары для такой працы. Настаўляў маладых спартсменаў тры гады з перапынкамі. Родны «Спартак» адправіў славутага гульца на пенсію. На заслужаным адпачынку Фёдар Фёдаравіч зрэдку удзельнічаў у гульнях ветэранаў клуба.
Асабістае жыццё
За плячыма Фёдара Фёдаравіча два няўдалых шлюбу і двое дзяцей - родная дачка Анастасія і прыёмны сын Дзяніс. Першая жонка Вольга пасля распаду сям'і спрабавала ахаваць дачка ад зносін з бацькам, аднак Насця не слухала маму і сама ездзіла ў госці да папы.
Цёплыя адносіны захаваліся аж да смерці спартсмена, Чаранкоў нават прысутнічаў на хрэсьбінах ўнука. Прыёмнага сына Дзяніса выхоўваў як роднага, пазнаёміў яго з светам футбола, аддаўшы ў секцыю.
Фёдар Чаранкоў ў апошнія гады зусім адмовіўся ад алкаголю, пасьціўся. Адзінай шкоднай звычкай, з якой не мог справіцца, стала запал да цыгарэт.
Хвароба і смерць
Чаранкоў так і не адзначыўся ні ў адным чэмпіянаце свету і Еўропы. Прычына не толькі ва ўзаемаадносінах з трэнерам зборнай. З пачатку 80-х гадоў футбаліст пакутаваў псіхічным засмучэннем з маніяй пераследу. Прыступы часам здараліся перад матчамі. Аднойчы мужчына ледзь не скочыў з 16 паверха гасцініцы. Лекары спасылаліся на характар дзейнасці - футбалісты часта атрымліваюць мікратраўмы галавы.
З 90-х Фёдар Фёдаравіч ужо перыядычна клаўся на лячэнне ў псіхіятрычную клініку, а на пачатку новага тысячагоддзя запаў у моцную дэпрэсію, двойчы спрабаваў скончыць жыццё самагубствам.
Увосень 2014 гады вялікага футбаліста выявілі без прытомнасці каля пад'езда дома. Лекарам не ўдалося выратаваць спартоўца, хоць змагаліся за жыццё два тыдні. Медыкі назвалі верагодную прычыну смерці - пухліна галаўнога мозгу.
Пахаванне сабралі 15 тысяч фанатаў, прыйшлі развітацца з легендай футбола нават заўзятары іншых клубаў. Магіла Фёдара Чаранкова знаходзіцца на Траякураўскіх могілках. А праз год подступы да стадыёна «Адкрыццё Арэна» упрыгожыў помнік футбалісту.
ўзнагароды
- Трохразовы чэмпіён СССР
- 1980 - бронзавы прызёр Алімпійскіх гульняў
- 1987 - Кубак Федэрацыі футбола СССР
- 1993 - чэмпіён Расіі
- 1994 - Кубак Расіі
- 1993 - Кубак чэмпіёнаў Садружнасці
- 1979 г. - чэмпіён Спартакіяды народаў СССР (у складзе зборнай Масквы)