біяграфія
Мікалай Астроўскі - аўтар несмяротнага твора «Як гартавалася сталь». Падзеі гэтай кнігі і яе галоўны герой, Павка Карчагіным, даўно і трывала асацыююцца з самаадданым гераізмам, адвагай і нязломнай сілай духу. Кнігу жа разабралі на цытаты і афарызмы, а выказванні Карчагіным пра жыццё і барацьбе дагэтуль застаюцца актуальнымі. Аднак мала хто ведае, што і само напісанне рамана для Астроўскага стала не меншым выпрабаваннем, чым тыя, якія выпалі на долю яго персанажаў.Дзяцінства і юнацтва
Будучы пісьменнік нарадзіўся 29 верасня 1904 г. у невялікім сяле Віліі, што ў Валынскай губерні (цяпер гэта тэрыторыя Украіны). Бацька Міколы быў адстаўным вайскоўцам, працаваў на вінакурных вытворчасці, мама была кухаркай. У сям'і Астроўскіх раслі шасцёра дзяцей: у Астроўскага былі дзве старэйшыя сястры, старэйшы брат і дзве малодшыя сястры. Праўда, дзве малодшыя дзяўчынкі памерлі ў раннім узросце.
Астроўскі жылі ў нястачы - вялікая сям'я патрабавала вялікіх выдаткаў, таму дзеці пачыналі зарабляць даволі рана, дапамагаючы бацькам. Калі Мікалай пайшоў у царкоўна-прыхадскую школу, яго старэйшыя сёстры ўжо працавалі настаўніцамі. У школе адразу адзначылі выдатныя здольнасці Астроўскага: хлопчык на ляту схопліваў любы матэрыял. Ужо ў 9 гадоў Мікалай атрымаў атэстат аб заканчэнні школы і пахвальны ліст.
Пасля гэтага сям'я Астроўскіх перабралася ў горад Шапятоўка, дзе Мікалай змог паступіць у вучылішча. Праз два гады, у 1915-м, юнак атрымаў дыплом і адправіўся працаваць. Астроўскаму даводзілася пагаджацца на месцы кухоннага памочніка, качагара, кубовщика, каб хоць крыху зарабіць і дапамагчы бацькам. Аднак малады чалавек не пакідаў намераў вучыцца далей і ў 1918-м паступіў у Вышэйшую пачатковае вучылішча.
Студэнцкія знаёмства зацвердзілі Мікалая ў справядлівасці бальшавіцкіх ідэй, юнак стаў актывістам і нават удзельнічаў у падпольнай дзейнасці, распаўсюджваючы ўлёткі і выконваючы ролю сувязнога. Рэвалюцыйныя настроі цалкам захапілі Астроўскага, і ў 1919-м юнак ўступіў у шэрагі камсамольскай арганізацыі. Тады ж Мікалай трапіў на фронт, быў цяжка паранены ў жывот і галаву, а зваліўшыся з каня, моцна пашкодзіў пазваночнік. Стан здароўя не дазволіла Мікалаю застацца ў арміі, і юнака дэмабілізавалі.
Аднак не такім быў Астроўскі, каб скардзіцца на лёс і сядзець без справы. У тыле малады чалавек дапамагаў органам ВЧК, а затым перабраўся ў Кіеў, дзе знайшоў працу памочніка электраманцёра. Паралельна Мікалай зноў адправіўся вучыцца, на гэты раз выбраўшы электратэхнікум.
На жаль, раненнямі ліхтугі Астроўскага не абмежаваліся: ў 1922 годзе малады чалавек, ратуючы лесосплав, некалькі гадзін правёў у ледзяной вадзе. Гэта не прайшло бясследна для здароўя Мікалая Аляксеевіча, на наступны дзень ён злёг з ліхаманкай, затым пачаў пакутаваць ад развіўся рэўматызму, а пазней аслаблены арганізм падхапіў тыф, які ледзь не звёў Астроўскага ў магілу.
На шчасце, Мікалай Аляксеевіч адышоў ад тыфа і ліхаманкі, але перанесеныя траўмы і хваробы канчаткова падкасілі здароўе маладога чалавека. У Астроўскага пачаў развівацца параліч цягліц, які ўскладняецца хваробай суставаў. Рухацца станавілася складаней і складаней, а лекары давалі несуцяшальныя прагнозы.
літаратура
Творчая біяграфія Мікалая Астроўскага пачалася ў прамым сэнсе слова на бальнічным ложку. З дзяцінства Мікалай Аляксеевіч любіў чытаць: творы Фенімора Купера, Жуля Верна і Вальтэра Скота літаральна «праглынаць» прагным да кніг хлопчыкам.
Пазней Астроўскі называў любімымі творамі «Авадзень» Этель Войніч і «Спартака» Рафаэлло Джованьоли. Паступова хобі перарасло ва ўласнае творчасць: Астроўскі, каб прабавіць час у шпіталях, пачаў пісаць кароткія апавяданні і п'есы, вынікаючы шляхам свайго знакамітага пісьменніка-цёзкі Аляксандра Астроўскага.
З 1927 гады Астроўскі ўжо не мог самастойна хадзіць, у празаіка дыягнаставалі захворванне Бехцерава, а таксама поліартрыт. Мікалай Аляксеевіч перанёс некалькі аперацый, але нават гэта ўжо не аблягчала яго стан. Неўзабаве стала зразумела, што паляпшэння не будзе. Пісьменніку ў той момант споўнілася толькі 23 гады.
Аднак Мікалай Аляксеевіч пачаў узмоцнена займацца і нават скончыў завочнае аддзяленне Свярдлоўскага універсітэта. Паралельна малады чалавек шмат пісаў, прыкладна ў гэты час з'явілася рукапіс «Народжаныя бурай", што стала першай версіяй рамана «Як гартавалася сталь». Паўгода пісьменнік прысвяціў гэтаму твору, а затым рукапісны варыянт згубіўся пры перасылцы.
Твор трэба было пачынаць зноўку, але тут Астроўскага чакала новая бяда: пісьменнік пачаў губляць зрок. Гэта сур'ёзна падкісіла маральныя сілы Мікалая Аляксеевіча, празаік нават задумваўся пра самагубства, але сталёвая воля перамагла, і Астроўскі працягнуў пісаць. Спачатку кніга стваралася ўсляпую, перыядычна Мікалай Аляксеевіч надыктоўваць тэкст сваякам і жонцы, якія даглядалі яго. А затым прыдумаў трафарэт, які дазволіў працаваць трохі хутчэй.
Праз некаторы час рукапіс была гатовая. Астроўскі адправіў твор у ленінградскае выдавецтва, але адказу не дачакаўся. Тады Мікалай Аляксеевіч адаслаў працу ў выдавецтва «Маладая гвардыя», адкуль атрымаў адмову з прычыны "нерэальнасці персанажаў».
Але і тут воля і мэтанакіраванасць пісьменніка яму не дазволілі адступіць. Астроўскі дамогся паўторнага рэцэнзавання рукапісы. На гэты раз твор адправілі ў друк, аднак да гэтага рэдактары дапісалі, а дзе-нідзе і перапісалі зыходны тэкст.
Так для пісьменніка пачаўся новы этап бітвы за кнігу: адстойваць даводзілася літаральна кожны абзац. Тым не менш, у 1932 выйшла першая частка кнігі «Як гартавалася сталь», а праз некаторы час надрукавалі і заканчэнне рамана.
Поспех перасягнуў нават самыя смелыя чаканні Астроўскага: у бібліятэках пачалі з'яўляцца чэргі па яго творам, людзі збіраліся групамі і ўслых перачытвалі любімыя ўрыўкі.
Пры жыцці Мікалая Аляксеевіча «Як гартавалася сталь» перавыдавалі 41 разоў. Астроўскі пачаў задумвацца над працягам рамана, а таксама планаваў напісаць твор «Дзяцінства Паўкі» для дзяцей. Новая кніга, над якой пачаў працаваць пісьменнік, атрымала ўжо знаёмае назву «Народжаныя бурай». Чарнавік творы нават абмяркоўваўся на пасяджэнні Саюза пісьменнікаў. На жаль, раман так і не быў скончаны.
Асабістае жыццё
Нягледзячы на хваробу, асабістае жыццё Мікалая Астроўскага склалася шчасліва. Жонкай пісьменніка стала даўняя знаёмая сям'і Астроўскіх Раіса Мацюк.
Жанчына падтрымлівала каханага ў самыя складаныя моманты і дапамагала Мікалаю Аляксеевічу працягваць працаваць і не губляць веру ў сябе. Пасля смерці мужа Раіса Порфирьевна ўзначальвала музей Астроўскага ў Маскве, захоўваючы падрабязнасці біяграфіі, рэдкія фота і цікавыя факты з жыцця пісьменніка.
смерць
Апошні месяц жыцця Мікалай Астроўскі прысвяціў новаму раману. Пісьменнік днямі і начамі ўносіў праўкі, дапісваў і перапісваў кіраўніка гэтай кнігі. На жаль, паставіць канчатковую кропку яму было не наканавана: 22 снежня 1936 года Мікалая Аляксеевіча не стала. Сучасныя медыкі назвалі прычынай смерці Астроўскага рассеяны склероз, а таксама прагрэсавальную хвароба Бехцерава.
26 снежня, у дзень пахавання Астроўскага, няскончаная кніга выйшла са сцен выдавецтва: твор набралі і надрукавалі ў рэкордныя тэрміны.
Магіла пісьменніка знаходзіцца на маскоўскім Новадзявочых могілках. Пасля смерці Мікалая Астроўскага былі адкрыты некалькі помнікаў у розных гарадах, а таксама музеі імя пісьменніка ў Маскве, Сочы, Шапятоўка. Падзеі жыцця Мікалая Аляксеевіча знайшлі адлюстраванне ў дакументальным фільме «Загадкавая жыццё Мікалая Астроўскага».
бібліяграфія
- 1927 - «Аповесць пра« котовцах »(аўтабіяграфічная аповесць, рукапіс страчана пры перасылцы)
- 1934 - «Як гартавалася сталь»
- 1936 - «Народжаныя бурай»