біяграфія
Савецкі спартсмен-біятланіст Аляксандр Ціханаў за ўсю кар'еру дамогся небывалых вынікаў і не аднойчы станавіўся чэмпіёнам на Алімпійскіх гульнях розных гадоў. А рэкорд мужчыны па колькасці заваяваных першых месцаў на чэмпіянатах свету доўга ніхто не мог пабіць.
Аляксандр нарадзіўся ў студзені 1947 гады ў сяле Уйском Чэлябінскай вобласці. Пры нараджэнні хлопчыку дыягнаставалі парок сэрца. Акрамя таго, да 3 гадоў ён адставаў ў развіцці. Акрамя яго, у сям'і расьлі яшчэ трое сыноў, Аляксандр быў старэйшым, а адзін з яго братоў памёр яшчэ дзяцінстве. Калі Сашу было 5 гадоў, з ім здарылася бяда. Хлопчык зваліўся ў кацёл з кіпячай вадой, у выніку чаго атрымаў моцны апёк і наступны год правёў у шпіталі пад нястомным кантролем лекараў. На шчасце, усё скончылася ўдала, лекары паставілі яго на ногі.
Бацькі Аляксандра былі спартсменамі-аматарамі і з дзяцінства прышчаплялі любоў да спорту ўсім сынам. Бацька працаваў у школе, быў настаўнікам па фізічнай культуры, часам нават спаборнічаў на лыжах з іншымі сельскімі выкладчыкамі і не раз выйграваў. Маці таксама любіла гэты від спорту, хоць і працавала бухгалтарам.
Саша з дзяцінства захапляўся лыжамі, навучаючыся ў 5-м класе, хлопчык ўпершыню перамог на спаборніцтвах, якія задаволіла газета «Піянерская праўда» і нават ўручыла які выйграў прызы. Аднак атрымаўшы сярэднюю адукацыю, Ціханаў паступае ў Чэлябінску вучылішча фабрычна-завадскога навучання. А першая праца ў біяграфіі будучага чэмпіёна была на металургічным заводзе, там ён асвойваў асновы вогнетрывалай мура.
Праз 2 гады пасля пачатку працы на заводзе Ціханаў ўсё ж пераязджае ў Новасібірск і ўжо там паступае ў тэхнікум фізічнай культуры. Прычым адразу юнак не вызначыўся з канкрэтным відам спорту, у якім будзе развівацца, і, акрамя лыжаў, займаўся канькабежным і веласіпедным спортам. А атрымаўшы адукацыю, Аляксандр адправіўся служыць у войска.
спорт
Першым трэнерам Ціханава быў Алег Мікалаевіч Гарохаў, які займаўся з хлопцам яшчэ да яго сыходу ў войска. А калі той вярнуўся, яны працягнулі трэніроўкі, якія пасля вывелі маладога чалавека на ўзровень каманды зборнай краіны. Першыя сур'ёзныя спаборніцтвы ў кар'еры спартсмена з'явіліся ў 1966 годзе.
Юнаку было 19 гадоў, калі ён на юніёрскіх спаборніцтвах у індывідуальных гонках на 10 і 15 км абагнаў усіх супернікаў. У эстафеце здзяйсняў заезд з дарослымі спартсменамі, дзе паказаў такія ж выдатныя вынікі, што дазволіла трапіць у лыжную зборную Савецкага Саюза.
У часе летняй трэніроўкі ў 1966 годзе Ціханаў пашкодзіў нагу, гэты выпадак стаў фатальным для будучага біятланіста. На лячэнне яго адправілі ў эстонскі горад Отэпя, у той час там праходзілі спаборніцтвы біятланістаў. З-за мыліц мужчына не займаўся. Трэнер зборнай СССР па біятлоне Аляксандр Прывалаў як раз знаходзіўся ў алімпійскай вёсцы і прапанаваў Ціханаву разам пастраляць. Спартсмен пабіў пяццю стрэламі 5 мішэняў, што дапамагло Прывалава разгледзець ў Аляксандру патэнцыял.
У той час у каманду па біятлоне зборнай СССР набіралі людзей для эстафеты. Галоўным перавагай Аляксандра стала яго ўменне хутка перасоўвацца на лыжах, паколькі за кошт хуткасці ён мог адыграць магчымыя прамашкі пры стральбе. Так ў 1968 годзе ў кар'еры Ціханава з'яўляюцца першыя Алімпійскія гульні.
Аднак спачатку яму не пашанцавала, мужчына прастудзіўся і адчуваў сябе ўсё роўна. Але тэмпературу збілі, і Аляксандр адправіўся ў свой першы заезд - індывідуальная гонка на 20 км. Ён стартаваў першым, а прыйшоў да фінішу другім.
На Алімпіядзе ў Сапара ў 1972 году Ціханава зноў выпускаюць на 1-м этапе. Савецкі біятланіст пераадолеў тады складаны хай. Калі першую стральбу ён правёў без праблем, то страляючы стоячы, зарабіў штрафы ў выглядзе двух дадатковых колаў. Аднак не сумняваючыся ва ўласных сілах, рынуўся ў дарогу. Тут яго чакала другая непрыемнасць: у мужчыны ламаецца лыжа, наступны кіламетр ён вымушаны клыпаць толькі на адной. Нямецкі спартсмен, убачыўшы Ціханава, аддаў таго сваю лыжу, хоць па памеры мацавання яна зусім не падыходзіла.
Але гэты варыянт быў лепш, чым нічога, і Аляксандр працягвае шлях, пакуль не сустракае запаснога ўдзельніка савецкай каманды, які аддае спартсмену прыдатную лыжу. У выніку эстафету мужчына перадаў толькі дзевятым па ліку. Але не менш моцныя ўдзельнікі каманды хутка нагналі упушчанае і прынеслі СССР золата.
Далей спартсмен ўдзельнічаў у чэмпіянаце свету па біятлоне ў Лэйк-Плэсідзе і з камандай ўзяў золата ў эстафеце, таксама заваёўваў з савецкай зборнай першыя месцы ў 1973 і 1974 гадах. А ў 1976-м на Алімпіядзе ў Інсбруку бездакорна прайшоў завяршальны этап, і каманда зноў атрымлівае залаты медаль. У 1977-м на чэмпіянаце ён заваёўвае 1-е месца ў спрынце на 10 км і другое ў заездзе на 20 км.
У апошні раз на Зімовых Алімпійскіх гульнях Ціханаў выступіў у 1980 годзе і ўжо ў чацвёрты раз стаў алімпійскім чэмпіёнам. Гэтая перамога стала для Ціханава апошняй. Далей мужчына прысвяціў сябе трэнерскай працы, а ў 1982 годзе стаў старэйшым трэнерам савецкай зборнай моладзевай каманды біятланістаў.
Некаторы час кар'ера Аляксандра не была звязана з біятлонам. Разам з былымі спартоўцамі ён займаўся прадпрымальніцтвам, спрабаваў працаваць у сферы турызму, продажы аўтамабіляў, вытворчасці і продажы хлебных вырабаў. У Растоўскай вобласці вырабляў і рэалізоўваў збожжавыя культуры, наладзіў мясную і рыбную вытворчасць, а пазней стварыў коннаспартыўны клуб. У 1996 годзе мужчына атрымаў пасаду прэзідэнта Саюза біятланістаў Расіі, дзе прабыў да 2008-га.
Арышт і судовы разгляд
Летам 2000 года ў СМІ прагрымела навіна аб арышце Аляксандра Ціханава і яго брата Віктара. Мужчынам прад'явілі абвінавачанне ў арганізацыі замаху на забойства Амана Тулеева, які тады займаў пост губернатара Кемераўскай вобласці. Брат Ціханава адразу прызнаўся, а Аляксандр адмаўляў дачыненне да справы. Нягледзячы на гэта, мужчыну змянілі меру стрымання на падпіску аб нявыездзе.
У лютым 2001 года з дазволу следчага Аляксандр адпраўляецца ў Маскву, дзе, паводле яго запэўненні, яму будуць праводзіць аперацыю на нагах. Праз 2 месяцы расследаванне скончылася, але Ціханаў так і не з'явіўся ў суд. Усталяваўшы, што ён паехаў у Аўстрыю, мужчыну аб'явілі ў міжнародны вышук. Тым часам у Расіі праходзілі суды, Віктара асудзілі на 4 гады пазбаўлення волі. Следчыя даказалі, што ён па просьбе Міхаіла Жывіла сустрэўся з кілерам і перадаў таго аванс у памеры $ 179 тыс.
Суд над Аляксандрам праходзіў пазней. Мужчына вярнуўся на радзіму толькі ў 2006 годзе, яго арыштавалі і ў 2007-м прызналі вінаватым у падрыхтоўцы замаху на губернатара, прызначыўшы пакаранне ў выглядзе 3 гадоў пазбаўлення волі. Нягледзячы на рэальную судзімасць, якая ёсць у біяграфіі былога спартоўца, адбываць пакаранне ў турме яму так і не давялося. Мужчыну вызвалілі ў зале суда ў сувязі з амністыяй у гонар 55-годдзя з дня Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне.
Асабістае жыццё
Асабістае жыццё былога спартсмена, як і прафесійная кар'ера, насычана шматлікімі падзеямі. Аляксандр ўпершыню ажаніўся ў 16 гадоў, але маладыя людзі хутка развяліся.
Другой жонкай біятланіста стала Любоў Аляксандраўна, жанчына нарадзіла мужу дваіх дзяцей - сыноў Аляксандра і Яўгена. Сёння абое ўжо дарослыя і маюць уласныя сем'і.
Трэцяй выбранніцай Ціханава была Алена Віктараўна, хоць агульных дзяцей у пары не было, мужчына ўдачарыў Паліну - дзіцяці Алены ад першага шлюбу. Яны доўга пражылі разам, але не здолелі захаваць адносіны, і Ціханаў зноў стаў халастым.
У чацвёрты раз Аляксандр ажаніўся ў 2010 годзе. Апошняй выбранніцай мужчыны стала Марыя Адольф, з якой ён па сённяшні дзень знаходзіцца ў шлюбе.
Аляксандр Ціханаў зараз
З 2015 года былы алімпіец жыве з жонкай у Беларусі, у Менску, мае за горадам дачу. Адклікаецца аб гэтай краіне вельмі пазітыўна, там яму жыць падабаецца больш, чым у Расіі. У апошні час ён нават стаў задумвацца аб адкрыцці бізнесу, шукае гаспадарка, дзе арганізуе вытворчасць малочных і мясных прадуктаў. Магчыма, ужо у 2019 годзе ажыццявіць новую мару і адкрые ўласнае прадпрыемства.
Нягледзячы на шаноўны ўзрост, цяпер Ціханаў з задавальненнем наведвае важныя для Расеі спаборніцтвы біятланістаў. Нярэдка на такіх мерапрыемствах мужчына з'яўляецца ў футрах. Фота ў прэсе ў такім адзенні выклікалі шмат пытанняў з боку спартыўных аглядальнікаў, якія мяркуюць, што Аляксандр проста прыцягвае да сябе ўвагу. Аднак сам мужчына ў снежні 2018 года даў інтэрв'ю на гэтую тэму, патлумачыўшы, што проста хоча выглядаць як «прадстаўнік вялікай дзяржавы».
Дасягненні і ўзнагароды
- 1967 - 2-е месца ў Чэмпіянаце свету па біятлоне ў Альтенберге (эстафета 4х7,5 км)
- 1968 - 2-е месца ў Зімовых Алімпійскіх гульнях у Грэноблі (індывідуальная гонка 20 км)
- 1969 - 1-е месца ў Чэмпіянаце свету па біятлоне ў Закапанэ (індывідуальная гонка 20 км)
- 1970 г. - 1-е месца ў Чэмпіянаце свету па біятлоне ў Эстэрсундзе (індывідуальная гонка 20 км)
- 1971 - 1-е месца ў Чэмпіянаце свету па біятлоне ў Хямэенлинне (эстафета 4х7,5 км)
- 1972 - 1-е месца ў Зімовых Алімпійскіх гульнях у Сапара (эстафета 4х7,5 км)
- 1973 - 1-е месца ў Чэмпіянаце свету па біятлоне ў Лэйк-Плэсідзе (эстафета 4х7,5 км)
- 1974 - 1-е месца ў Чэмпіянаце свету па біятлоне ў Мінску (эстафета 4х7,5 км)
- 1976 - 1-е месца ў Чэмпіянаце свету па біятлоне ў Анхтольце (спрынт 10 км)
- 1976 - 1-е месца ў Зімовых Алімпійскіх гульнях у Інсбруку (эстафета 4х7,5 км)
- 1977 - 1-е месца ў Чэмпіянаце свету па біятлоне ў Лілехамеры (спрынт 10 км)
- 1979 г. - 2-е месца ў Чэмпіянаце свету па біятлоне ў Рупольдынгу (індывідуальная гонка 20 км)
- 1980 - 1-е месца ў Зімовых Алімпійскіх гульнях у Лэйк-Плэсідзе (эстафета 4х7,5 км)