Гісторыя персанажа
Персанаж аповесці Барыса Васільева «А зоры тут ціхія ...». Маладая зенитчица, разам з камандзірам і групай дзяўчат-зенитчиц перасьледуе нямецкі дыверсійны атрад. Гіне падчас перастрэлкі.Гісторыя стварэння
Аповесць «А зоры тут ціхія ...» пісьменніка Барыса Васільева ўпершыню апублікаваная ў літаратурным часопісе юнацтва летам 1969 года. Па сцвярджэнні аўтара, у аснову аповесці лёг рэальны эпізод, які адбыўся падчас Другой сусветнай вайны. Сямёра салдат, якія служылі на Кіраўскай чыгунцы, прадухілілі выбух на ўласным участку, які рыхтавала група нямецкіх дыверсантаў. Салдаты дзейнічалі па асабістай ініцыятыве, без загаду зверху, і гэта натхніла Барыса Васільева. У жывых з гурта застаўся толькі камандзір, які пазней атрымаў медаль.
Пісьменнік пачаў працаваць над аповесцю, але неўзабаве зразумеў, што такіх эпізодаў падчас вайны адбываецца маса, мужчыны на вайне дэманструюць сілу духу па волі абставін, і ў гэтым няма нічога незвычайнага. Васільеў зразумеў, што з прыватнага выпадку не выйдзе добрага творы, і вырашыў замяніць салдат у тэксце маладымі жанчынамі. Гэта ўжо быў прынцыпова новы падыход. Жанчыны таксама ўдзельнічалі ў барацьбе з ворагам і праяўлялі цуды адвагі, але да Васільева ніхто не пісаў пра гэта.
«А зоры тут ціхія ...»
Жэня Комелькова, дзяўчына дзевятнаццаці гадоў, афіцэрская дачка, складаецца ў зенітна-кулямётныя батальёне разам з астатнімі гераінямі аповесці - Соняй Гурэвіч, Лізай Бричкиной, Галей чацвяртак і малодшым сяржантам Рытай Осяниной, камандзірам аддзялення.
Жэня - дзяўчына з прыгожай знешнасцю. У гераіні точеная постаць, празрыстая белая скура, высокі рост, вялікія зялёныя вочы, рудыя густыя і мяккія валасы, якія цалкам закрываюць спіну, калі распушчаны. Гераіня ўсведамляе ўласную прывабнасць і любіць гарэзаваць, даводзячы «да здранцвення» маладых лейтэнантаў ці танцуючы «цыганочку» на пацеху іншым дзяўчатам з аддзялення. У гераіні таварыскі і вясёлы характар, пры гэтым Жэня - правераны і надзейны баец і, калі даходзіць да справы, зусім не праяўляе легкадумнасці.
Жонцы ўласціва аптымістычна глядзець на рэчы нават у цяжкіх сітуацыях. Гераіня верыць у сябе і не хвалюецца, будучы ўпэўненая, што ў канчатковым рахунку акалічнасці складуцца добра. Бацька Жэні - чырвоны камандзір. Дзяўчына з малых гадоў прывыкла нічога не баяцца, разам з бацькам паляваць на кабаноў, ездзіць конна, страляць у ціры і на стрэльбішчах.
Жэня жыла ў ваенным гарадку і ганяла па вуліцах на бацькавым матацыкле, хадзіла на танцавальныя вечары, любіла спяваць пад гітару і круціць мімалётныя раманы з маладымі афіцэрамі, якія прыносілі гераіні вядра кветак і падкідвалі лісты ў вершах. Жыццё гераіні да вайны складвалася весела і бесклапотна.
Падчас вайны сям'ю гераіні расстралялі з кулямёта. Загінулі бацька, сястра, мама і брат, але самай Жонцы атрымалася выжыць дзякуючы адной эстонкам з дому насупраць, якая схавала дзяўчыну. У войска гераіня пайшла, каб адпомсціць за смерць блізкіх. Цяжкі лёс родных не паламала Жонцы характар, гераіня засталася таварыскай і вясёлай дзяўчынай, сапраўды гэтак жа кахаючай увагу мужчын.
У войску гераіня круціць раман з палкоўнікам Лужына, у якога ёсць сям'я. Навакольныя асуджаюць Жэню, але той гэта абыякава. Пасля смерці мамы і брата гераіня ў адзіноце перайшла лінію фронту, і там яе падабраў палкоўнік Лужына. Афіцэр абараніў і прыгрэў дзяўчыну, а тая моцна да яго прывязалася і знайшла ў ім апору ў цяжкіх абставінах.
Жэня гераічна гіне падчас перастрэлкі з варожымі салдатамі, адцягваючы немцаў і адводзячы тых ад Рыты Осяниной. Па сутнасці, гераіня не ўсведамляе ўласнай подзвігу і да канца знаходзіцца ў ўпэўненасці, што абставіны складуцца шчасна і ёй атрымаецца не толькі выратаваць Рыту Осянину, але і выкруціцца самой. Параненую гераіню салдаты суперніка дабілі ва ўпор, і на гэтым кароткая біяграфія Жэні Комельковой завяршылася.
экранізацыі
У 1972 годзе на кінастудыі імя Максіма Горкага выйшла экранізацыя аповесці «А зоры тут ціхія ...», знятая рэжысёрам Станіславам Растоцкіх. Ролю Жэні Комельковой ў гэтай стужцы выканала актрыса Вольга Остроумова.
З фільма па меркаваннях маралі прыбралі сцэны і рэплікі, якія можна было злічыць эратычнымі. Напрыклад, з эпізоду, калі дзяўчыны мыюцца ў лазні, прыбралі адрасаваную Жонцы Комельковой фразу пра тое, што тая можа хадзіць без станіка. Няма і сцэн, дзе дзяўчыны-зенитчицы загараюць «ў чым маці нарадзіла» або дзе Жэня Комелькова купаецца ў рацэ.
У 2005 годзе серыял па матывах аповесці Васільева выйшаў у Кітаі. Ролі ў серыяле выканалі расійскія акцёры, у прыватнасці, Жэню Комелькову згуляла акторка Дар'я Чаруша. Здымаў серыял кітайскі рэжысёр Мао Вэйнин, здымкі вяліся ў акрузе Хэйхэ, а таксама ў Маскве і Благавешчанску.
У арыгінальнай кітайскай версіі серыяла 19 серый. У Расіі серыял выйшаў у скарочаным выглядзе - былі выдаленыя эпізоды, далёкія ад расійскіх рэалій, якія не будуць зразумелыя гледачам. Матэрыялу аповесці «А зоры тут ціхія ...» не хапіла на ўсе запланаваныя серыі, таму пісьменніка Барыса Васільева прыцягнулі да распрацоўкі пашыранага сцэнара.
У 2015 годзе рэжысёр Рэнат Давлетьяров выпусціў яшчэ адзін фільм па матывах «світанкаў». У стужцы шмат агульных момантаў са старым савецкім фільмам 1972 года, хоць сцвярджаецца, што новыя «Світанкі» - не рэмейк. Ролю Жэні Комельковой ў фільме выканала акторка Яўгена Малахава. Здымкі фільма праходзілі ў Карэліі.